Του Απόστολου Τομαρά
Η ανέγερση συγκεκριμένου κτιρίου στη Λευκωσία ως πολυχώρου δραστηριοτήτων ίσως να είναι η χαρακτηριστική περίπτωση για μια πρακτική που υπάρχει με πολεοδομικά θέματα και εντοπίζεται κατά καιρούς σε παγκύπρια βάση. Τις αυθαίρετης δόμησης χωρίς να έχουν τηρηθεί οι προβλεπόμενες διαδικασίες και να έχουν εξασφαλιστεί εκ των προτέρων οι απαιτούμενες άδειες. Όπως προκύπτει από τα ευρήματα ελέγχου που πραγματοποίησε ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, μετά από καταγγελίες, έναν κτίριο στη Λευκωσία ολοκληρώθηκε χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί η πολεοδομική άδεια και η άδεια οικοδομής. Επίσης στο συγκεκριμένο κτίριο χορηγήθηκε άδεια λειτουργίας χωρίς να έχει εξασφαλιστεί προηγούμενος το πιστοποιητικό έγκρισης. Η έναρξη των εργασιών κατασκευής του κτιρίου ξεκίνησαν το 2018 και ολοκληρώθηκαν το 2020 η δε άδεια λειτουργίας παραχωρήθηκε το 2023.
Επίσης η Έκθεση αναφέρει ότι, «επιπλέον, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι το Υφυπουργείο Τουρισμού ενέκρινε την αίτηση για άδεια λειτουργίας εστιατορίου, παρά το ότι δεν είχε εξασφαλιστεί το πιστοποιητικό έγκρισης για την οικοδομή, μία λανθασμένη πρακτική που φαίνεται να ακολουθείται συστηματικά από το Υφυπουργείο. Παρά τα πιο πάνω και παρόλο που φαίνεται ότι η αίθουσα παραγωγής ταινιών δεν υλοποιήθηκε, το υποστατικό εδώ και περίπου 19 μήνες, λειτουργεί κανονικά ως χώρος δεξιώσεων (γάμων, γενεθλίων κλπ.), ενώ κατά καιρούς φιλοξενεί γνωστούς τραγουδιστές, συγκεντρώνοντας σημαντικό αριθμό ατόμων. Είναι περιττό να αναφερθεί ότι το κράτος έχει την ευθύνη να προστατεύει τους πολίτες, οι οποίοι, ανυποψίαστοι, συναθροίζονται μαζικώς σε χώρους εκδηλώσεων».
Οι παρανομίες
Στην έκθεσή του ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας περιγράφει βήμα – βήμα τις αυθαιρεσίες από το 2018 μέχρι και τη λειτουργία του κτιρίου το 2023.
-Οι κατασκευαστικές εργασίες ξεκίνησαν το 2018 χωρίς εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας.
-Την ίδια χρονιά υποβάλλεται πολεοδομικής άδειας κατά παρέκκλιση για αίθουσα δεξιώσεων.
-Το 2019 η αίτηση απορρίπτεται με το σκεπτικό ότι ήταν σε αντίθεση με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου, η χωροθέτηση αίθουσας δεξιώσεων δεν επιτρέπεται εντός γεωργικής ζώνης, το μέγεθος της αίθουσας υπερέβαινε κατά πολύ το μέγιστο επιτρεπόμενο, δεν τηρούνταν οι ενδεδειγμένες αποστάσεις από τα σύνορα των τεμαχίων και υπήρχε υπέρβαση στο συντελεστή δόμησης.
- Νέα αίτηση πολεοδομικής άδειας το 2021 κατά παρέκκλιση για δημιουργία εγκαταστάσεων κινηματογραφικών γυρισμάτων. Όπως διαπίστωσε ο Γενικός Ελεγκτής στην πράξη το υποστατικό δεν λειτούργησε ποτέ ως χώρος κινηματογραφικών γυρισμάτων.
- Το 2023 μετά από εισήγηση του Συμβουλίου Μελέτης Παρεκκλίσεων το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε την Πολεοδομική Αρχή να χορηγήσει την άδεια με όρους, προϋποθέσεις και αντισταθμιστικά μέτρα. Σημειώνεται ότι, κατά τη δημόσια ακρόαση, το ΕΤΕΚ ήταν αντίθετο με την παραχώρηση της άδειας, επισημαίνοντας ότι οι λόγοι απόρριψης της προηγούμενης αίτησης εξακολουθούσαν να ισχύουν.
- Από το 2023 μέχρι σήμερα το υποστατικό λειτουργεί ως αίθουσα δεξιώσεων. Επίσης, λειτουργεί και ως μουσικοχορευτικό κέντρο χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι απαιτούμενες άδειες.
Οι προϋποθέσεις που δεν τηρήθηκαν
Το 2023 το Υπουργικό Συμβούλιο έθεσε προϋποθέσεις και όρους για την κατά παρέκκλιση πολεοδομική άδεια και χωρίς να έχει εκδοθεί πιστοποιητικό έγκρισης. Όπως προκύπτει εκ του αποτελέσματος δεν υπήρξε συμμόρφωση όπως η υπέρβαση στο συντελεστή δόμησης αντισταθμιστεί με μεταφορά συντελεστή από οικιστικό τεμάχιο που βρισκόταν σε άλλη περιοχή (τεμάχιο «δότης»), το οποίο θα έπρεπε να παραχωρηθεί στο δημόσιο. Όταν το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, ως η αρμόδια Πολεοδομική Αρχή, αντιλήφθηκε την ύπαρξη υπολειπόμενου συντελεστή από το τεμάχιο «δότης», προχώρησε με τη νομική δέσμευση μέρους του δομήσιμου εμβαδού από το τεμάχιο «δότης», με αποτέλεσμα το τεμάχιο «δότης» να μην μεταβιβαστεί στο δημόσιο αλλά να παραμείνει στην ιδιοκτησία του αιτητή. Κατά την άποψη του Γενικού Ελεγκτή το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, δεν φαίνεται να είχε την εξουσία να διαφοροποιήσει τον όρο που έθεσε το Υπουργικό Συμβούλιο. Επίσης από τον έλεγχο διαπιστώθηκαν:
-Μη υιοθέτηση όρου αναφορικά με το εμβαδόν του χώρου κινηματογραφικών χρήσεων. Στην πράξη δεν υλοποιήθηκε ο όρος για λειτουργία χώρου για κινηματογραφική παραγωγή, βάσει της οποίας εγκρίθηκε η παρέκκλιση.
-Ακύρωση του όρου για κατεδάφιση αυθαίρετων οικοδομών
-Στο υποστατικό παραχωρήθηκε από το Υφυπουργείο Τουρισμού στις 06/09/2023 άδεια λειτουργίας κέντρου ως εστιατόριο χωρίς πιστοποιητικό έγκρισης.
- Έλλειψη επαρκούς ελέγχου. Ενώ ο τότε Έπαρχος Λευκωσίας μόλις διαπίστωσε ότι οι εργασίες είχαν ξεκινήσει προτού να εξασφαλιστούν οι απαιτούμενες άδειες, ορθά καταχώρησε κατηγορητήριο για έναρξη κατασκευαστικών εργασιών χωρίς άδεια.
Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην έκθεση, στην πορεία διαφάνηκε ότι οι αρμόδιες αρχές δεν υιοθέτησαν κατάλληλες διαδικασίες για παρακολούθηση των σχετικών δικαστικών υποθέσεων.
Το συμπέρασμα
Στην έκθεσή του ο Γενικός Ελεγκτής σημειώνει πως «τα αποτελέσματα του ελέγχου αναδεικνύουν στη συγκεκριμένη περίπτωση σοβαρές αδυναμίες στην άσκηση πολεοδομικού και οικοδομικού ελέγχου από τις αρμόδιες αρχές, οι οποίες απορρέουν κυρίως από την έλλειψη επαρκών ελέγχων και την αδυναμία λήψης των αναγκαίων δραστικών μέτρων. Οι συνέπειες αυτών των ελλείψεων, πέρα από τα ζητήματα εφαρμογής της νομοθεσίας και σπατάλης πολύτιμων πόρων, περιλαμβάνουν και προβλήματα όπως πιθανούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία και ασφάλεια, την αύξηση του διοικητικού κόστους για το κράτος και τη δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού». Στην έκθεση εκφράζεται ανησυχία από ενδεχόμενη ύπαρξη και άλλων παρόμοιων περιπτώσεων.
