Του Απόστολου Τομαρά
Οι αναφορές του Προέδρου της Δημοκρατίας για θεσμικές αλλαγές μπορεί να θεωρηθούν και ως η αρχή του τέλους για την «αρχή του ενός» που εδώ και 64 χρόνια διέπει τη λειτουργία σημαντικών θεσμικών οργάνων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Προτού στεγνώσει το μελάνι των προθέσεων της κυβέρνησης ξεκίνησε ο δημόσιος διάλογος για τους θεσμούς στους οποίους θα πρέπει γίνουν αλλαγές και κυρίως τι αλλαγές. Οι πάντες συμφωνούν πως σε δυο ανεξάρτητους θεσμούς, Ελεγκτική Υπηρεσία και Νομική Υπηρεσία, θα πρέπει να γίνουν σημαντικές αλλαγές. Ωστόσο οφείλω να σημειώσω πως από πλευράς κάποιων βουλευτών παρατηρείται μια ιδιαίτερη σπουδή για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στην Νομική Υπηρεσία ρίχνοντας στα μαλακά την ανάγκη εκσυγχρονισμού και της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Συγκεκριμένα μέλη του Κοινοβουλίου έσπευσαν, τηλεοπτικά, να δώσουν μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Προφανώς για να βοηθήσουν την κυβέρνηση κατέθεσαν και πρόταση νόμου η οποία αφορά τη Νομική Υπηρεσία ξεχνώντας άλλους σημαντικούς θεσμούς που επίσης χρήζουν αλλαγών.
Η παράλειψη αυτή αλλά και το σκεπτικό πίσω από την πρωτοβουλία τους, δημιουργεί εύλογες απορίες. Συμφωνώ απόλυτα πως η Νομική Υπηρεσία δεν μπορεί να είναι Σύμβουλος του κράτους και ταυτόχρονα δημόσιος κατήγορος. Συμφωνώ απόλυτα πως εκτός από το προφανές ο πολίτης να αισθάνεται και το φαίνεται. Επίσης συμφωνώ, όχι μόνο για τη Νομική Υπηρεσία, ότι θα πρέπει να υπάρχει έλεγχος για τους πάντες, εκλεγμένους ή διορισμένους, σε δημόσια αξιώματα. Θεωρητικά αν αύριο η κυβέρνηση βάλει στο τραπέζι τη μετατροπή της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σε Ελεγκτικό Συνέδριο ποια θα είναι η στάση κάποιων βουλευτών που δείχνουν ένα υπερβάλλοντα ζήλο για εκσυγχρονισμό της Νομικής Υπηρεσίας και άλλων Θεσμών; Εδώ και πολλά χρόνια η Ελεγκτική Υπηρεσία δημιουργεί το υπόβαθρο καθημερινής δράσης βουλευτών. Από την εποχή που στο τιμόνι ήταν η Χρυστάλλα Γιωρκάτζη η Ελεγκτική μετατράπηκε σε μια δεξαμενή άντλησης θεμάτων που χρησιμοποιήθηκαν στην άσκηση καθημερινής πολιτική από κάποιους βουλευτές. Αυτή η πρακτική συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Κάποιος κακόπιστος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η Ελεγκτική Υπηρεσία σκόπιμα μένει εκτός νυμφώνος. Σε άλλες χώρες όπου υπάρχει Ελεγκτικό Συνέδριο, ένα όργανο με συλλογική δομή, ο έλεγχος που πραγματοποιείται είναι ελλιπής; Σήμερα στην Ελεγκτική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας υπάρχει ένας Γενικός Ελεγκτής ο οποίος είναι πανταχού παρών, ένας Βοηθός Γενικού Ελεγκτή, κατά τον Οδυσσέα Μιχαηλίδη, ο οποίος είναι αόρατος και διευθυντές, δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι διεκπεραιώνουν το έργο της υπηρεσίας. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας διαβεβαίωσε πως οι όποιες αλλαγές θα είναι αποτέλεσμα συλλογικής προσπάθειας και εφόσον το Σύνταγμα τις επιτρέπει.
Τόσο η Νομική όσο και η Ελεγκτική Υπηρεσία είναι δομημένες με τα δεδομένα του 1960 και η ανάγκη εκσυγχρονισμού τους δεν μπορεί να πηγάζει εκ του πονηρού κάτι που δείχνουν να έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους κάποιοι που έτρεξαν να βάλουν την άμαξα μπροστά από τα άλογα. Οι Θεσμοί εξυπηρετούν τον αντικειμενικό σκοπό και όχι πρόσωπα ή πολιτικές και το πρώτο που πρέπει να εξετασθεί είναι αν το Σύνταγμα δίνει περιθώρια αλλαγών. H πόρτα άνοιξε ωστόσο το ζητούμενο είναι αν στο τέλος θα αναφωνήσουμε: Ο Βασιλιάς πέθανε ή ζήτω ο νέος Βασιλιάς. (Le roi est mort, vive le roi).
