Του Απόστολου Κουρουπάκη
Την περασμένη εβδομάδα ανακοινώθηκε η σύσταση Ομοσπονδίας Θεατρικών Φορέων Κύπρου. Μέλη της ομοσπονδίας είναι το Σατιρικό, το Θέατρο Ένα, η ΕΘΑΛ, το Θέατρο Σκάλα, το Θέατρο Διόνυσος και το Θέατρο Ανεμώνα. Έξι δηλαδή από τα μεγάλα θέατρα της χώρας, τα οποία συνασπίζονται για να διαφυλάξουν, όπως λένε στην ανακοίνωσή τους, τα δικαιώματά τους και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης συνέχισης της λειτουργίας τους. Φυσικά, στην ανακοίνωσή τους συνεχίζουν λέγοντα πως με αυτή τους την κίνηση θέλουν να ενθαρρύνουν και να προασπίσουν τα συμφέροντα όλων γενικά των σχημάτων και θεατρικών ομάδων της Κύπρου.
Φυσικά, το παράδοξο είναι ότι για να εγγραφούν νέα μέλη στην Ομοσπονδία τους μεταξύ άλλων πρέπει να έχουν ελάχιστη διάρκεια λειτουργίας τα 20 έτη, να συντηρούν θεατρική αίθουσα και να διατηρούν κτιριακές εγκαταστάσεις, δηλαδή κανείς ή σχεδόν κανένας άλλος φορέας... οπότε όσα από εκείνα τα θέατρα πληρούν εν μέρει κάποιες προϋποθέσεις θα πρέπει να περιμένουν να μεγαλώσουν αρκετά για να φτάσουν την εικοσαετία... Ζήσε Μάη μου, δηλαδή. Φυσικά, η Ομοσπονδία φαίνεται να είναι μεγαλόθυμη λέει στην ανακοίνωσή της πως «έχουμε ήδη εισηγηθεί στο Υφυπουργείο ένα νέο τρόπο επιχορήγησης τόσο για τα θέατρα που ανήκουν στην Ομοσπονδία μας όσο και για τα υπόλοιπα θέατρα και θεατρικές ομάδες στην Κύπρο, ούτως ώστε ο διαμοιρασμός των ποσών χορηγίας πια να είναι πιο δίκαιος για όλους τους φορείς και να ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους ανάγκες»... και εγώ καταλαβαίνω πως εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν... Στην ανακοίνωση της Ομοσπονδίας μιλάνε επίσης για τις παθογένειες του Θυμέλη, το οποίο φυσικά και χρήζει αλλαγών, και εξαιτίας αυτών παραλίγο να οδηγούσαν κάποια μέλη τους σε οριστικό κλείσιμο. Άραγε, είναι η Πολιτεία και το Θυμέλη οι μόνοι που φταίνε; Τα ίδια τα θέατρα δεν έχουν καμία ευθύνη, να αυξήσουν τα εισιτήριά τους; Σκέφτηκαν, και οι μικροί και οι μεγάλοι, και οι της Ομοσπονδίας και οι εκτός αυτής, πώς θα φέρουν κόσμο; Μήπως οι παραγωγές που επιλέγουν να κάνουν δεν είναι οι σωστές; Μήπως χρειάζεται κάτι άλλο; Ανανέωση; Διαφορετική διαχείριση των χώρων τους, τα θέατρα που έχουν δικούς τους χώρους; Συστέγαση, φιλοξενία μικρότερων σχημάτων, να δουν πως η ώσμωση κόσμου και δημιουργικών ιδεών μπορούν να αλλάξουν το θεατρικό τοπίο;
Σαφώς και το θεατρικό τοπίο έχει αλλάξει τα τελευταία δέκα χρόνια, οι ανάγκες άλλαξαν, τα σχήματα αυξήθηκαν, φυσικά και πρέπει να ξαναδεί η Πολιτεία πώς θα αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση πραγμάτων, αλλά θα πρέπει και οι ίδιοι οι θεατρικοί θεσμοί, μικροί και μεγάλοι, να παλέψουν για να κατακτήσουν το κοινό.
Για όλα τα παραπάνω και για ακόμη περισσότερα προσωπικά έχω να παρατηρήσω πως θεωρώ τη δημιουργία της Ομοσπονδίας αυτής μια σχεδόν πατερναλιστική αντιμετώπιση του θεατρικού χώρου της Κύπρου. Οι παλιοί, που αναμφισβήτητα έχουν προσφέρει πολλά στο θέατρο της χώρας, αναλαμβάνουν, εξασφαλίζοντας τα ημέτερα, ρόλο προστάτη. Αυτή η στάση δεν με βρίσκει σύμφωνο κυρίως γιατί θα έπρεπε να έχουν μία πιο ειλικρινή θέση απέναντι στην πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν. Να κοιτάξουν δηλαδή γιατί πολλές από τις παραγωγές τους δεν είναι πλέον θελκτικές για το θεατρόφιλο κοινό της χώρας, γιατί δεν ανοίγονται σε καινοτόμα σύμπαντα και δεν προσπαθούν να προσελκύσουν κοινό; Ιδιαίτερα το Θέατρο Σκάλα και η ΕΘΑΛ, διαδραματίζουν άραγε τον πολιτιστικό ρόλο που οφείλουν να παίζουν στη Λάρνακα και τη Λεμεσό;
Αν θέλουμε αλλαγή στα θεατρικά πράγματα της χώρας, θα έπρεπε να είχαν συνασπιστεί μικροί και μεγάλοι, παλαιοί και νέοι θίασοι και θέατρα, ώστε συντονισμένα να δουν τι μπορούν να κάνουν. Πλέον, έχουν ώτα στα οποία μπορούν να απευθυνθούν, και δεν είναι άλλα από αυτά του υφυπουργείου Πολιτισμού. Κατά μόνας ή με ηλικιακά κριτήρια δεν μπορούμε να φτάσουμε μακριά, και δεν είναι δυνατόν να είναι όλοι με την παλάμη ανοικτή και να περιμένουν την άγια δεξιά της κρατικής επιχορήγησης.
Είχα γράψει όταν δόθηκαν οι έκτακτες επιχορηγήσεις: «Επιτέλους, πρέπει να αρχίσει μία σοβαρή συζήτηση για το μοντέλο επιχορήγησης των θεατρικών σχημάτων ή των “μεγάλων” ή των μικρότερων θεάτρων, διότι δεν γίνεται να προχωράνε τα πράγματα με αποσπασματικές ή άλλες κινήσεις είτε από μέρους της Πολιτείας είτε από μέρους των ανθρώπων του καλλιτεχνικού χώρου. Σαφώς και οι στρεβλώσεις είναι πολλές και τα χρήματα για το ελεύθερο θέατρο περιορισμένα, και γι’ αυτό είναι επιβεβλημένο να υπάρξει ένας ευρύτερος, συντονισμένος και ειλικρινής διάλογος μεταξύ Πολιτείας και εμπλεκομένων φορέων, χωρίς παρωπίδες, ιδεοληψίες και κρυμμένα χαρτιά”.
