Του Παναγιώτη Καπαρή
Μια σπίθα χρειάζεται τελικά για να ξαναέλθει στο προσκήνιο το ξεχασμένο -διεθνώς- κυπριακό πρόβλημα, όσο και αν η τοπική «πολυλογία» στα μέσα ενημέρωσης μετέτρεψε το εθνικό θέμα, σε ιστορία του Χότζα με τον βοσκό τον ψεύτη. Το καλό ξέσπασμα της Αννίτας Δημητρίου, της προέδρου της Βουλής, κατά του προέδρου της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, ενώπιον 41 κοινοβουλευτικών ηγετών, στη Σύνοδο των Προέδρων Κοινοβουλίων, στην Πράγα της Τσεχίας, σίγουρα δεν ήταν ακόμη μια «ανούσια» εξέλιξη στο Κυπριακό. Ανάγκασε, με την καλή έννοια, κοινοβουλευτικούς ηγέτες απ’ όλη την Ευρώπη να αντιληφθούν το βασικό επιχείρημα της Κύπρου, ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία αποτελεί ανάλογο γεγονός με την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο. Για την ιστορία, ο Τούρκος πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης αμφισβήτησε τη διασύνδεση ανάμεσα στις δύο εισβολές, για να δεχθεί την έντονη αντίδραση της Αννίτας Δημητρίου. Ακολούθησε μια έντονη και μακρά στιχομυθία, η οποία έφθασε στο σημείο ο Τούρκος αξιωματούχος να καταφύγει στην ηλικία της προέδρου της Βουλής, για να δεχθεί την οργισμένη αντίδραση της Αννίτας Δημητρίου και την καταγγελία περί σεξιστικής συμπεριφοράς. Αποτέλεσμα ήταν η «κρίση» να αποτελέσει την καλύτερη ευκαιρία για να αντιληφθούν οι κοινοβουλευτικοί ηγέτες το δράμα της Κύπρου. Από εκεί και πέρα, η στιχομυθία αποτέλεσε κύριο θέμα στα μέσα ενημέρωσης της Κύπρου, της Ελλάδας και σε πολλές χώρες της Ευρώπης.
Η διαφώτιση, ή αλλιώς η καλή προπαγάνδα για το Κυπριακό, κατέστη για δεκαετίες μία από τις προμετωπίδες του εθνικού μας προβλήματος. Εκατοντάδες εκατομμύρια δαπανήθηκαν από τις τσέπες των φορολογουμένων, για να ενημερώνονται οι ξένες κυβερνήσεις και οι άλλοι λαοί για το δράμα του κυπριακού ελληνισμού. Μάλιστα, κατά διαστήματα ορισμένοι ομογενείς, κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, ζητούσαν από τη Δημοκρατία πολλά εκατομμύρια και υπόσχονταν ότι θα λύσουν το Κυπριακό. Και όλα αυτά σε αντίθεση με τους γείτονές μας, τους Εβραίους, όπου οι ομογενείς πληρώνουν αδρά για το κράτος του Ισραήλ. Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια, λόγω και της οικονομικής κρίσης, σταμάτησε ή περιορίστηκε αυτό το «παραμύθι» κατά πολλούς, και άρχισαν όλοι όσοι έχουν εξουσία να σκέφτονται λίγο διαφορετικά. Διαχρονικά ελάχιστες πληροφορίες είδαν το φως της δημοσιότητας, για επιτυχίες στον χώρο της διαφώτισης.
Το 1977 ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Α΄, μόλις ανήλθε στον θρόνο του Αποστόλου Βαρνάβα, πήγε στην Αμερική, πιστεύοντας ότι φέρει τη λύση. Συναντήθηκε με την ηγεσία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, πολλούς αξιωματούχους και θρησκευτικούς ηγέτες. Άκουσε μόνο καλά λόγια. Ο μόνος που του είπε την αλήθεια ήταν ένας ραβίνος, ο οποίος του είπε ότι μάταια «κρούει τις πόρτες», γιατί τα συμφέροντα της Αμερικής είναι περισσότερα στην Τουρκία. Αυτός ο ισχυρός άνθρωπος, εντυπωσιασμένος από τον φλογερό Αρχιεπίσκοπο, φρόντισε και διπλασιάστηκε τότε η οικονομική βοήθεια της Αμερικής προς την Κύπρο. Από τότε ο μακαριστός ιεράρχης δεν ξαναπήγε σε περιοδεία διαφώτισης. Ανάλογες απογοητευτικές εμπειρίες βίωσαν κατά διαστήματα υπουργοί Εξωτερικών και διπλωμάτες, αλλά σχεδόν ποτέ δεν μιλούσαν δημοσίως για τις «κλειστές θύρες» τις οποίες έκρουαν. Πριν από μερικές δεκαετίες, ο τότε υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Ιακώβου τόλμησε και πήγε στα Ηνωμένα Έθνη, δείχνοντας μια φωτογραφία από το κατεχόμενο χωριό του. Το θέμα έγινε πρωτοσέλιδο όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και πάλι ξεχάστηκε σε μερικές μέρες.
Ο Θουκυδίδης θεωρείται ο πατέρας του πολιτικού ρεαλισμού. Πιο απλά, ανάλογα με τα συμφέροντα, είναι οι δράσεις και οι αντιδράσεις των κρατών και όλων των εξουσιών. Ωστόσο, αυτοί οι οποίοι λαμβάνουν τις αποφάσεις, καταστροφικές ή σωτήριες, είναι άνθρωποι με αισθήματα, με πάθη και αδυναμίες, με ιδεολογίες και πεποιθήσεις, είναι όντα με συνείδηση και ενοχές. Γι’ αυτό και πολύ απλά γίνονται τεράστια λάθη και τελικά χάνονται όχι μόνο κράτη και αυτοκρατορίες, αλλά κινδυνεύει σήμερα και ολόκληρος ο πλανήτης, από κοντόφθαλμες και εγωιστικές επιλογές. Στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες, οι πολιτικές και στρατηγικές επιλογές, κινούνταν πάντα στο εκκρεμές του πολιτικού ρεαλισμού και των συναισθηματικών εξάρσεων. Και το χειρότερο, είναι ότι ποτέ δεν υπήρξαν ξεκάθαρες επιλογές από τους κυβερνώντες, από τους ανθρώπους, οι οποίοι λάμβαναν αποφάσεις. Αποτέλεσμα είναι το Κυπριακό να καταστεί ένα από τα μακροβιότερα προβλήματα στον κόσμο και οι άνθρωποι να πεθαίνουν με το όνειρο ότι «πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικά μας θα ’ναι…». Η ιστορία μπορεί να κάνει κύκλους, αλλά ποτέ οι θεωρίες του Μακιαβέλι δεν στάθηκαν ικανές να ανατρέψουν τις αρχές του Μεγάλου Φωτίου, έστω κι αν και οι δύο μίλησαν για τον τρόπο άσκησης της εξουσίας. Όλα εδώ πληρώνονται, αλλά και όλα εδώ δικαιώνονται, πάντα στο διάβα του χρόνου.
