Του Παναγιώτη Καπαρή
Μια στιγμούλα, μια απλή κίνηση, μια αυθόρμητη έκφραση αρκεί, για να φανερώσει ένα ολόκληρο κόσμο, την ταπεινή αλλά και μέγιστη παράδοση της Κύπρου, η οποία χάνεται στους αιώνες. Η Αννίτα Δημητρίου, από τους Τρούλλους και τη Γιαλούσα, κατά την ιστορική, πανηγυρική τελετή ανακήρυξής της ως νέα πρόεδρος του ΔΗΣΥ, ενώπιον εκατοντάδων οπαδών του κόμματος και σε απευθείας τηλεοπτική μετάδοση σε ολόκληρη την Κύπρο και σε όλους τους απόδημους, σφιχταγκάλιασε τη μανούλα της, η οποία πετούσε από τη χαρά της. Και ξαφνικά, η Αννίτα έσκυψε και φίλησε το χέρι της μάνας της, αφήνοντας τους πάντες αποσβολωμένους. Η ευχή της μάνας, σίγουρα αποτελεί την ισχυρότερη δύναμη για τη νεαρή Αννίτα, η οποία ήδη φορτώθηκε στους ώμους της τις προσδοκίες και τις ελπίδες τουλάχιστον της μισής Κύπρου. Η Αννίτα Δημητρίου ήδη γράφει ιστορία ως η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βουλής και η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του μεγαλύτερου κόμματος της Κύπρου. Το χειροφίλημα της Αννίτας, σαν αστραπή αποκάλυψε ότι δεν είναι «χαμένος» ο ταπεινός κόσμος της Κύπρου. Το μυστικό άρωμα της «Ανατολής», με το οποίο ευωδιάζει το νησί, όπως το κατέγραψαν σε πλήθος κειμένων τους σπουδαίοι Κύπριοι και Έλληνες συγγραφείς, είναι ακόμη ζωντανό, σε αυτό το παραδεισένιο νησί.
Οι ευχές των παπάδων, των γονέων και των παππούδων ήταν αυτές οι οποίες γλίτωσαν πολλούς φαντάρους κατά την εισβολή, όπως ακόμη και σήμερα πολλοί ομολογούν. Το θαύμα λειτούργησε σύμφωνα με μαρτυρίες πολλών πολεμιστών του 1974. Κατά την ακολουθία του γάμου, ακούγεται η περίφημη ευχή: «Ευχαί γονέων στηρίζουσι θεμέλια οίκων», ενώ η λαϊκή παροιμία, λέει ότι «Απ’ ον ακούει του γονιού παρά γωνιάς τζοιμάται…». Ο σεβασμός στους πρεσβύτερους στην ηλικία, δεν είναι απλώς μια συνήθεια, αλλά κουβαλά μέσα της μια ολόκληρη μεταφυσική δύναμη η οποία δίνει δύναμη στους νεότερους, αλλά και παρηγοριά στους μεγαλύτερους. Η ισοπέδωση των αξιών και των παραδόσεων, στο όνομα τάχα του εκσυγχρονισμού, αποτελεί μια πρόσκαιρη πλάνη. Στα δύσκολα, στα «δύο στενά», οι νεότεροι ψάχνουν πάντα τις συμβουλές των πρεσβύτερων. Από την άλλη, οι καταστάσεις γίνονται πολύ δυσκολότερες, μέχρι και δραματικές, όταν οι πρεσβύτεροι φύγουν από τη ζωή και τότε οι νεότεροι αντιλαμβάνονται τι ανεκτίμητο θησαυρό έχασαν από τη ζωή τους. Η ζωή σίγουρα δεν μπαίνει σε καλούπια και από τη δημιουργία του κόσμου μέχρι και σήμερα υπάρχει το χάσμα των γενεών, οι επαναστάσεις των νέων και τελικά ο κύκλος της ζωής. Το μάθημα και το πάθημα είναι κοντά σε όσους αδυνατούν να αποδεχθούν τις συμβουλές και τη σοφία των πρεσβυτέρων.
Πριν από την εισβολή του 1974, ήταν καθημερινό το φαινόμενο τα παιδιά αλλά και οι μεγαλύτεροι στην ηλικία να φιλούν το χέρι του παπά του χωριού ή της ενορίας στις πόλεις, για να λάβουν την ευλογία του Θεού. Ακόμη όσοι κάθονταν στα καφενεία, στα καλντερίμια και τα πεζούλια, σηκώνονταν όταν περνούσε ο παπάς και ζητούσαν την ευχή του. Οι παπάδες, οι δάσκαλοι όπως τους αποκαλούσαν, ήταν οι άνθρωποι οι οποίοι έτρεχαν και στήριζαν όλους τους ανθρώπους σε κάθε δύσκολη στιγμή της ζωής τους. Οι παπάδες τελούσαν τη Θεία Λειτουργία και αναζωογονούσαν πνευματικά όλους τους πιστούς. Το χειροφίλημα ήταν -και είναι σε λιγότερο βαθμό σήμερα- και συνήθεια των παιδιών προς τους παππούδες. Αποτελεί το καλύτερο δώρο για τους πρεσβύτερους στην ηλικία, εκτός βεβαίως από αυτούς οι οποίοι νομίζουν ότι ακόμη είναι νεαροί και αναντικατάστατοι. Αλλά και οι παππούδες δεν παραλείπουν να προσφέρουν δωράκια στα παιδιά. Παλαιότερα λίγα «πωρικά», δηλαδή ξηρούς καρπούς, φρούτα και ενίοτε μερικά κέρματα. Σήμερα στην εποχή της ευμάρειας, τα δώρα είναι πλουσιότερα και μερικές φορές και προκλητικά, αφού αξίζουν ολόκληρες περιουσίες.
Η λαϊκή παράδοση, η σοφία της Ανατολής, στεκόταν πάντα στο αδιάκοπο εκκρεμές μεταξύ επιτυχιών και αποτυχιών, μεταξύ αλαζονικών εξάρσεων και ταπεινών κινήσεων, μεταξύ παραδείσου και κόλασης, μεταξύ ζωής και θανάτου… Στον χώρο της πολιτικής και όχι μόνο, τη μία μέρα «ωσαννά εν τοις υψίστοις… και την άλλη άρον άρον σταύρωσον αυτόν...». Ο άγραφος πολιτικός κανόνας λέει ότι όσοι καταλαμβάνουν δημόσιο αξίωμα, θα πρέπει την ώρα που εκλέγονται ή αποδέχονται το αξίωμα να ετοιμάζουν και μια επιστολή παραίτησης. Η εξουσία αποτελεί χάρισμα, αλλά και υψηλότατο καθήκον προσφοράς. Και κάθε άνθρωπος κρίνεται από το αποτέλεσμα, αν χρησιμοποίησε το τάλαντό του στην υπηρεσία των πολιτών, στη διακονία των αδελφών του ή αν χρησιμοποίησε το τάλαντό του για να πατήσει επί πτωμάτων και να θρέψει τα πάθη του. Η ζωή είναι μικρή και ευτυχώς κανείς δεν είναι αναντικατάστατος.
