Του Παναγιώτη Καπαρή
Θαύμα του Χριστού και της Παναγίας πρέπει να ήταν και η επανάσταση του 1821 στην Ελλάδα, όπως και ο αγώνας της ΕΟΚΑ 1955-59. Διαβάζοντας τα ιστορικά γεγονότα, όχι μόνο τις πολεμικές μάχες, συνταρασσόμαστε από τα φρικτά λάθη και πάθη των πρωταγωνιστών, τα ανομολόγητα εγκλήματα ηγετίσκων και τις απίστευτες μικρότητες τυχοδιωκτών. Ωστόσο, το αίμα των λίγων και αγίων, φαίνεται ότι αρκούσε για να σώσει τους πολλούς.
Ο Βασίλης Μιχαηλίδης έγραψε με περισσή σοφία στο ποίημά του για την 9η Ιουλίου του 1821, ένα ποίημα το οποίο θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελέσει και τον Εθνικό Ύμνο. «Παρά το γαίμαν τους πολλούς, έν’ κάλλιον του ’πισκόπου. Η Ρωμιοσύνη έν’ φυλή συνόκαιρη του κόσμου, κανένας δεν εβρέθηκεν για να την-ι ξηλείψει, κανένας, γιατί σκέπει την ’που τ’ άψη ο Θεός μου. Η Ρωμιοσύνη έν’ να χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει!» Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης έβαλε τον Σταυρό στην πρώτη σημαία, την οποία πρόχειρα κατασκεύασε και έλεγε: «Όταν πήραμε τα όπλα, πρώτα είπαμε υπέρ πίστεως και ύστερα υπέρ πατρίδος».
Ο σπουδαίος Διονύσης Σαββόπουλος έγραψε για την επέτειο της Εθνικής Παλιγγενεσίας: «Στις μέρες μας είναι μόδα η απομυθοποίηση. Είναι ο νέος ναρκισσισμός. Οι αγωνιστές του ’21 ήταν άνθρωποι τραχείς και μάλιστα με όλα τα στραβά και ανάποδα του κόσμου, αλλά στη δεδομένη στιγμή γίνανε πλάσματα που δέχονται να θυσιαστούν και να πεθάνουν για κάτι που πιστεύουν ανώτερο: για την ελευθερία ή την Αγία Τριάδα ή την πατρίδα ή την περηφάνεια του προσώπου μπροστά στην κοινότητα. Δηλαδή ήταν σαν εμάς, ενώ ήταν ήρωες. Ή, αν προτιμάτε, ήταν ήρωες ενώ ήταν σαν εμάς. Αυτή είναι η αλήθεια….»
Ο άγιος αγιογράφος και συγγραφέας ο Φώτης Κόντογλου έγραψε ότι: «Η Ελληνική Επανάσταση είναι η πιο πνευματική επανάσταση που έγινε στον κόσμο. Είναι αγιασμένη. Στην Πόλη κρεμάστηκε ο πατριάρχης Γρηγόριος, ανοίγοντας πρώτος το μαρτυρολόγιο της Επανάστασης. Ο Αθανάσιος Διάκος πολέμησε σαν νέος Λεωνίδας και σουβλίστηκε για την πίστη του. Στην Τριπολιτσά κλειστήκανε στη φυλακή κατά την Επανάσταση οι δεσποτάδες του Μοριά και οι περισσότεροι πεθάνανε με αβάσταχτα μαρτύρια. Το ίδιο και στην Πόλη, φυλακωθήκανε και κρεμαστήκανε πολλοί δεσποτάδες».
Η σπουδαία βυζαντινολόγος Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ανέφερε ότι: «Το 2021 είναι μια καλή ευκαιρία ανατροφοδότησης για το μέλλον. Ας μην ξεκινήσουμε πάλι τις δοξολογίες ότι είμαστε οι καλύτεροι της παρέας, ο περιούσιος λαός. […] Και κανένας λαός δεν αντέχει τόση μεγαλειώδη Ιστορία όπως αυτή που διαθέτει η χώρα μας. […] Ελπίζω το 2022 να τιμήσουμε και τα 100 χρόνια από το 1922 και τη Μικρασιατική Καταστροφή».
Οι καταστροφές, οι ήττες και οι ταπεινώσεις, εναλλάσσονταν με τις νίκες, τις δοξασμένες στιγμές, αλλά και τα μεγαλεία ψυχής, καθ’ όλη τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, αλλά και του αγώνα της ΕΟΚΑ. Η Θεία Πρόνοια κατά τους πιστούς, ή ο από μηχανής θεός κατά άλλους, την ώρα τη δύσκολη, έφερε τις μεγάλες δυνάμεις και έσωσαν και την Ελλάδα και την Κύπρο. Το 1827 στη ναυμαχία του Ναβαρίνου, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Ρωσία, διέλυσαν τον οθωμανικό στόλο και δημιούργησαν το ελληνικό κράτος, για τα δικά τους συμφέροντα. Και την ώρα της διάλυσης της ΕΟΚΑ, όπως παραδέχονται ιστορικοί και αγωνιστές, ήρθαν οι συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου, για να φέρουν το «νενικήκαμεν» του Μακαρίου και να ικανοποιηθούν και τα συμφέροντα των Βρετανών. Ωστόσο, οι εγωισμοί, τα πάθη, οι μικρότητες και οι προδοσίες έφεραν λίγα χρόνια αργότερα τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια και το πραξικόπημα του αρχιεπισκόπου Μακαρίου και μαζί, πολλά βάσανα, πολλές ήττες, πολλές ταπεινώσεις.
Διαβάζοντας ιστορικά ντοκουμέντα για την Επανάσταση του 1821 και τον αγώνα της ΕΟΚΑ, μαθαίνοντας «πικάντικες» λεπτομέρειες, αλλά και ακούγοντας ανομολόγητες ιστορίες από ανθρώπους, οι οποίοι βρίσκονται στο κατώφλι της αθανασίας, το μόνο το οποίο μπορεί να πει κανείς είναι ότι ο κάθε άνθρωπος μπορεί να είναι και μικρός και μέγας. Και σήμερα τα ίδια. Μεγάλα λόγια για τη λύση του Κυπριακού, την ώρα που τα σκάνδαλα μολύνουν ψυχές και σώματα. Το μόνο που μπορεί να πει κανείς και σήμερα είναι: «τα αδύνατα παρά τοις ανθρώποις, δυνατά παρά τω Θεώ εστίν...».
