Κύριο Άρθρο
Η τελευταία εικοσαετία υπήρξε για τον κλάδο των ακινήτων ιδιαίτερα θετική λόγω της σημαντικής αύξησης που σημείωσαν οι τιμές τόσο των εμπορικών όσο και των οικιστικών μονάδων. Η αύξηση αυτή σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις ευνοϊκές συνθήκες χρηματοδότησης που επικράτησαν όλο αυτό το διάστημα. Οι τράπεζες, όντας αντιμέτωπες με υπερβάλλουσα ρευστότητα συνεπικουρούμενες από τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια βάσης στο ευρώ (κατά βάση μηδενικά) κατάφεραν να διεισδύσουν την αγορά προσφέροντας λύσεις στους υποψήφιους αγοραστές ακινήτων.
Όμως, στην οικονομία κάθε συντριπτικά θετική εξέλιξη συνοδεύεται από αυξημένα επίπεδα προβληματισμού για το μέλλον. Η παρούσα συγκυρία απαιτεί συνεχόμενες και επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων προκαλώντας αλλεπάλληλα προβλήματα στους δανειολήπτες γιατί πολύ απλά άλλαξαν τα δεδομένα σε σχέση με την περίοδο όταν ελάμβαναν αυτά τα δάνεια. Η αύξηση στις τιμές ακινήτων το προηγούμενο διάστημα βρίσκει πολλούς συμπολίτες μας αντιμέτωπους με μεγάλα δανειακά ανοίγματα, μετατρέποντας την προσπάθεια εξυπηρέτησης αυτών των δανείων σε μια ιδιαίτερα δύσκολη υπόθεση. Η πληρωμή των αυξημένων δόσεων σε συνδυασμό με τον ανελέητο καλπασμό του πληθωρισμού δημιουργούν συνθήκες υποχώρησης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών σε βαθμό που η περίοδος κάλλιστα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «η κρίση της αγοραστικής δύναμης».
Οι καταναλωτές, ως αποτέλεσμα τους κύματος ακρίβειας, αντιμετωπίζουν δυσκολίες να διατηρήσουν το προηγούμενο επίπεδο κατανάλωσης και παράλληλα να υποστηρίξουν τις αυξημένες δόσεις. Αποτυχία στην εξυπηρέτηση σημαίνει ότι διατρέχουν τον κίνδυνο απώλειας της ιδιοκτησίας τους με όλες τις αρνητικές συνέπειες που αυτό θα έχει σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο. Στο επίπεδο της οικονομίας η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων αποτελεί ένα καταστροφικό σενάριο το οποίο βίωσε με τον χειρότερο τρόπο η ανθρωπότητα το 2008 με την μεγάλη παγκόσμιά χρηματοοικονομική κρίση. Να υπενθυμίσουμε ότι η κρίση του 2008 υπήρξε το αποτέλεσμα αλόγιστης πιστωτικής επέκτασης εκ μέρους των αμερικανικών τραπεζών οδηγώντας την χώρα σε βαθιά ύφεση.
Στην Ευρώπη η έκθεση των τραπεζών στον τομέα των ακινήτων είναι πολλαπλάσια του δείκτη των κεφαλαίων τους. Στην Κύπρο, αυτός ο δείκτης ίσως και να είναι ψηλότερος σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη καθότι άμεσα ή έμμεσα οι πλείστες δανειοδοτήσεις σχετίζονται με τον κλάδο των ακινήτων. Αποκτά συνεπώς ιδιαίτερη σημασία η καλή συνεργασία μεταξύ τραπεζών και δανειοληπτών για την εξεύρεση κοινά αποδεκτών λύσεων με απώτερο σκοπό να μην διαταραχθεί η θετική εικόνα που παρουσιάζουν τραπεζικοί ισολογισμοί.
Είναι λογικό, το επόμενο διάστημα να αναμένουμε πώς οι τράπεζες θα αυστηροποιήσουν τα κριτήρια παραχώρησης δανείων. Αυτή η αυστηροποίηση δυνατόν να λάβει πολλές μορφές με πρώτη και κύρια την απαίτηση για χρηματοδότηση ενός μικρότερου ποσοστού της αξίας του ακινήτου από ό,τι πριν. Άλλες πιθανές διαφοροποιήσεις θα έχουν να κάνουν με μείωση του δείκτη δόσης προς εισόδημα με στόχο να βελτιωθεί η ικανότητα εξυπηρέτησης του δανείου. Αλλαγές ίσως υπάρξουν και στις διάρκειες των προσφερόμενων δανείων προκειμένου να περιοριστεί η περίοδος στην οποία η τράπεζα είναι εκτεθειμένη στον πιστωτικό κίνδυνο.
Την περίοδο που ακολούθησε το 2013, έχουν διορθωθεί πολλά κακώς κείμενα στην αγορά πίστεως τα οποία είχαν συσσωρευθεί τις προηγούμενες τρεις δεκαετίας. Φυσιολογικά, κάποιες παθογένειες είναι ακόμη ορατές χωρίς όμως να μας απειλούν με τον κίνδυνο συνολικού εκτροχιασμού της κατάστασης. Αυτά που κερδήθηκαν με πολλές θυσίες τα τελευταία χρόνια (απώλεια δύο συστημικών τραπεζών) θα πρέπει να τα διαφυλάξουμε ως κόρην οφθαλμού.
