Η μεγάλη διαφορά

Ο πληθωρισμός βρίσκεται στα ύψη. Με διψήφια ποσοστά ανόδου η ασφυξία που προκαλεί στην αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και στην παραγωγική ικανότητα των επιχειρήσεων είναι άνευ προηγουμένου. Το τελευταίο μάλιστα συνιστά όχι μόνο συνέπεια αλλά και ένα από τα βασικά αίτια του πληθωρισμού. Οι κεντρικές τράπεζες προσπαθούν να διατηρήσουν όσο γίνεται την κατάσταση υπό έλεγχο γνωρίζοντας όμως ότι την πτώση δεν θα μπορέσουν να την προκαλέσουν αλλά θα πρέπει να περιμένουν να συμβεί από μόνη της. Προς το παρόν η στρατηγική είναι να σταλεί ένα ξεκάθαρο μήνυμα ότι η κατάσταση παρακολουθείται και λαμβάνονται μέτρα στον βαθμό του δυνατού κάνοντας χρήση των διαθέσιμων εργαλείων.

Μετά από τρεις επιθετικές αυξήσεις των επιτοκίων το τελευταίο διάστημα, απομένει μια τελευταία κίνηση πριν το τέλους του έτους, τα επιτόκια στην Ευρωζώνη βρίσκονται πλέον στο ψηλότερο σημείο από το 2009. Στα θετικά σημειώνεται η κατάσταση στην αγορά εργασία με την ανεργία να βρίσκεται στο 6,6% που αποτελεί ιστορικό χαμηλό. Μάλιστα, αρκετοί υποστηρίζουν ότι αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΚΤ κινείται επιθετικά στο θέμα των επιτοκίων θεωρώντας ότι ακόμη και αν προκληθεί ύφεση αυτή θα είναι τεχνικής φύσεως. Άλλωστε, οι συνθήκες στην αγορά εργασίας επιτρέπουν τον περιορισμό της ανάγκης για επιδόματα και άρα αποφεύγεται η επιβάρυνση στους κρατικούς προϋπολογισμούς.

Κατά βάση ο πληθωρισμός θεωρείται εισαγόμενος και πλήρως συνυφασμένος με τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία. Η απώλεια του πολύ σημαντικού και φτηνού ρωσικού φυσικού αερίου έχει εκτινάξει τον πληθωρισμό της ενέργειας στο 40,7%. Η άνοδος στα τρόφιμα είναι της τάξης του 11,8% και συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την απώλεια των εισαγωγών σιτηρών από την Ουκρανία λόγω του αποκλεισμού που έχει επιβάλει η Ρωσία. Η κατάσταση θα ήταν πολύ χειρότερη αν δεν υπήρχε η συμφωνία που επιτεύχθηκε υπό την αιγίδα του ΟΗΕ και την παρέμβαση της Τουρκίας για διακίνηση κάποιων πλοίων με ουκρανικά σιτηρά εν μέσω αποκλεισμού. Δυστυχώς αυτή η συμφωνία πλέον βρίσκεται υπό αμφισβήτηση καθώς η Ρωσία έχει αποχωρήσει, γεγονός που το επόμενο διάστημα θα προκαλέσει περαιτέρω άνοδο στις τιμές των τροφίμων. Για ακόμα μια φορά η Ρωσία επιχειρεί να εργαλειοποιήσει ένα ευαίσθητο θέμα όπως έκανε και στην περίπτωση του φυσικού αερίου.

Στο αμέσως επόμενο διάστημα οι ελπίδες εναποτίθενται σε μια γρήγορη αποκλιμάκωση της πολεμικής σύγκρουσης στην Ουκρανία, αν και τα δεδομένα δεν συνηγορούν προς αυτή τη κατεύθυνση. Σήμερα αυτό που αναμένεται είναι ότι οι τιμές θα συνεχίσουν την ανοδική τους πορεία όπως θα συμβεί και με τα επιτόκια. Αυτό που πραγματικά δεν μπορεί να προβλεφθεί, αν και πολύ θα το ήθελαν οι αγορές, είναι το τέλος του δρόμου αυτών των αυξήσεων. Στην καλύτερη των περιπτώσεων αυτό που θα μπορούσαμε να αναμένουμε είναι μια υποχώρηση στον ρυθμό αύξησης των επιτοκίων. Δηλαδή με πολύ απλά λόγια, αν τον Δεκέμβριο η αύξηση στα επιτόκια του ευρώ περιοριζόταν στο 0,50% από 0,75% αυτό θα έστελνε ένα θετικό μήνυμα ότι η κατάσταση βαίνει προς αποκλιμάκωση.

Η περίοδος που διανύουμε επιβάλλει όπως οι κεντρικές τράπεζες παραμείνουν προσηλωμένες στην σταθερότητα των τιμών ασκώντας περιοριστική νομισματική πολιτική. Σε αυτή την κρίση η μεγάλη διαφορά είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες που στο παρελθόν έδωσαν λύσεις δεν μπορούν σήμερα να προφέρουν κάτι ουσιαστικό. Μοιραία το βάρος πέφτει στους ώμους των εθνικών κυβερνήσεων μεμονωμένα και του ευρωπαϊκού συμβουλίου συλλογικά.