Κύριο Άρθρο
Ψηλά επιτόκια για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Με αυτήν τη συνταγή θα πορευτούν οι κεντρικές τράπεζες κατά της ακρίβειας. Για ενίσχυση της νομισματικής πολιτικής ίσως δούμε και κάποιες πωλήσεις ομολόγων που ήδη κατέχουν στους ισολογισμούς τους, αν και οι δυνατότητες εκεί είναι περιορισμένες. Οι τιμές των ομολόγων βρίσκονται ήδη στα χαμηλά λόγω προσδοκιών, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η δυναμική που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι κεντρικές τράπεζες. Στην περίπτωση της Ευρωζώνης οι πωλήσεις ομολόγων από την ΕΚΤ βρίσκονται εκτός συζήτησης λόγω ανησυχιών για την αποσταθεροποίηση της κατάστασης. Συνεπώς, η ΕΚΤ θα παραμείνει προσηλωμένη στις λήξεις για συρρίκνωση του ισολογισμού της σε μια πολύ αργή διαδικασία. Ήδη η ΕΚΤ διατηρεί στον ισολογισμό της ομόλογα αξίας ίσης με το 50% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης.
ΕΚΤ και Fed διατηρούν τα επιτόκια στο 4% και 5,5%, αντίστοιχα, στέλνοντας το μήνυμα και από τις δύο πλευρές του ατλαντικού ότι υπάρχει δρόμος να καλυφθεί μέχρις ότου επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος στόχος του πληθωρισμού, που δεν είναι άλλος από το 2%. Για αλλαγές στα μακροοικονομικά δεδομένα θα πρέπει να περιμένουμε για αρκετά τρίμηνα, προτού δημιουργηθούν οι συνθήκες για νέες αποφάσεις σε νομισματικό επίπεδο. Συνεπώς, η χρονιά που μας μπαίνει θα πρέπει να ιδωθεί υπό το πρίσμα της διατήρησης των επιτοκίων στα ψηλά, στα αντίστοιχα επίπεδα που διαμορφώθηκαν το 2008 ως απάντηση της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης.
Σε αυτή τη συγκυρία, το πιο σημαντικό «όπλο» στα χέρια των κεντρικών τραπεζών είναι η κατεύθυνση των προσδοκιών σε σχέση με τα επιτόκια
Σε αυτή τη συγκυρία, το πιο σημαντικό «όπλο» στα χέρια των κεντρικών τραπεζών είναι η κατεύθυνση των προσδοκιών σε σχέση με τα επιτόκια. Οι αγορές σε καμία περίπτωση δεν θα πρέπει να αναμένουν μείωση των επιτοκίων σύντομα, γιατί αν αυτό επιτραπεί να συμβεί τότε οι αποδόσεις των ομολόγων θα μειωθούν, οι τιμές θα ανέβουν και ο δανεισμός θα αρχίσει να γίνεται φθηνότερος ακυρώνοντας τις προσπάθειες τόσων μηνών μέσα από αλλεπάλληλες αυξήσεις των επιτοκίων. Η διατήρηση όμως των προσδοκιών γύρω από το σενάριο των ψηλών επιτοκίων και του πληθωρισμού που βρίσκεται εκτός του μεσοπρόθεσμου στόχου, δεν φαίνεται πως σήμερα αποτελεί κοινή πεποίθηση όλων των συμμετεχόντων στις αγορές. Ήδη η UBS αναμένει πως εντός του 2024 η Fed θα μειώσει τα επιτόκια κατά 50%, φέρνοντας το παρεμβατικό επιτόκιο στο 2,75% από 5,5% σήμερα.
Η Eυρωζώνη βρίσκεται αντιμέτωπη με στασιμότητα που ίσως εξελιχθεί σε ήπια ύφεση. Για να υλοποιηθεί ακόμη και αυτό το όχι και τόσο ελκυστικό σενάριο, θα πρέπει να ξεκινήσουν οι μειώσεις των επιτοκίων από νωρίς το 2024 –το αργότερο μέχρι το δεύτερο τρίμηνο. Σε αντίθετη περίπτωση, η ύφεση μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πολύ διαφορετικό από μια ήπια οπισθοχώρηση της ανάπτυξης.
Η αναπτυξιακή δυναμική της Ευρωζώνης έχει ανεπανόρθωτα πληγεί ως αποτέλεσμα του ρώσο-ουκρανικού πολέμου. Η έγκαιρη επαναφορά των επιτοκίων στα επίπεδα εκείνα που δεν θα οδηγήσουν την Ευρωζώνη σε μια δαπανηρή ύφεση, θα πρέπει να αποτελέσει πυξίδα για τις μελλοντικές αποφάσεις. Η επιτυχημένη –αν και αργή– αντίδραση της νομισματικής αρχής δεν θα πρέπει να αποτελέσει άλλοθι για μια ακόμη πιο αργή επαναφορά της Ευρωζώνης στον δρόμο της ανάπτυξης. Σε αρκετές περιπτώσεις οι επικεφαλής της ΕΚΤ επαναλαμβάνουν φορτικά ότι στους όρους εντολής τους δεν βρίσκεται η ανάπτυξη αλλά η σταθερότητα των τιμών. Απόλυτα κατανοητό, όμως σε αυτή τη συγκυρία, η στασιμότητα των τιμών θα υπηρετηθεί καλύτερα αν αποφευχθεί η βαθιά ύφεση.
