Κύριο Άρθρο
Η νέα εποχή στην ευρωζώνη βρίσκεται σε εξέλιξη έχοντας ξεκινήσει τον περασμένο Δεκέμβριο όταν ανακοινώθηκε o τερματισμός των δυο προγραμμάτων αγοράς ομολόγων (APP & PEPP) και η επόμενη πράξη αναμένεται με την πρώτη μετά από χρόνια αύξηση των επιτοκίων με πιθανότερη ημερομηνία την 21η Ιουλίου 2022. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, φέτος, θα πρέπει να αναμένουμε τρεις ισόποσες αυξήσεις του 0,25% αποχαιρετώντας για τα καλά τα αρνητικά επιτόκια μετά από μια δεκαετία. Για αντιμετώπιση του πληθωρισμού αναμένεται πως μέχρι το τέλος του έτους θα έχουμε θετικά επιτόκια κατάθεσης στο 0,25% από -0,50% σήμερα με την προοπτική μεγαλύτερων αυξήσεων εντός του 2023. Όπως σήμερα εκτιμούν οι οικονομολόγοι, εφόσον ο δομικός πληθωρισμός περιοριστεί σε τιμές κάτω του 3% τα επιτόκια θα περιοριστούν στο 1,5%, ενώ μεγαλύτερες τιμές του πληθωρισμού θα οδηγήσουν σε περαιτέρω αυξήσεις στα επιτόκια.
Για πέραν της μιας δεκαετίας ο δομικός πληθωρισμός στην ευρωζώνη κυμάνθηκε πέριξ του 1% λόγω χαμηλής ζήτησης κατά κύριο λόγο. Η εικόνα αυτή ανατράπηκε τον Απρίλιο του 2022 όταν ο δομικός πληθωρισμός σκαρφάλωσε στο 3,5%. Γίνεται πλέον ξεκάθαρο ότι οι θεμελιώδεις συνθήκες του παγκόσμιου εμπορίου παρουσιάζουν μια πιο μακροχρόνια μετατόπιση προς την κατεύθυνση αύξησης των τιμών. Ως αποτέλεσμα των γεωπολιτικών εξελίξεων, οι εφοδιαστικές αλυσίδες γίνονται λιγότερο αποτελεσματικές «φορτώνοντας» κόστος στα τελικά προϊόντα.
Το ζητούμενο είναι σε ποιο ύψος θα σταθεροποιηθεί ο πληθωρισμός μεσοπρόθεσμα
Κόστος μέσο-βραχυπρόθεσμα θα πρέπει να αναμένουμε και από τα ορυκτά καύσιμα καθώς το επόμενο διάστημα η Ευρώπη θα επιχειρήσει πιο έντονα την απεξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Με άλλα λόγια το τέλος του πολέμου όχι μόνο δεν θα επαναφέρει τις τιμές στα προηγούμενα επίπεδα αλλά οι δυναμικές που οδηγούν τις τιμές προς τα πάνω θα συνεχιστούν για περισσότερο καιρό.
Το ζητούμενο είναι σε ποιο ύψος θα σταθεροποιηθεί ο πληθωρισμός μεσοπρόθεσμα, αφού έτσι θα προσδιοριστεί και το ύψος των μελλοντικών επιτοκίων. Τα μακροοικονομικά μοντέλα της ΕΚΤ σήμερα κάνουν λόγο για σταθεροποίηση γύρω από τον μακροπρόθεσμο στόχο του 2% αλλά κανένας δεν θα πρέπει να ξαφνιαστεί αν τελικά η πραγματικότητα απέχει από την πρόβλεψη. Εξάλλου, δεν έχει περάσει πολύ καιρός από τότε όταν είδαμε όλες σχεδόν τις κεντρικές τράπεζες να ανακαλούν τον χαρακτηρισμό «μεταβατικός» όταν αναφέρονται στον πληθωρισμό αναγνωρίζοντας βασικά ότι τα προβλεπτικά τους μοντέλα ήταν ανεπαρκή σε αυτή την συγκυρία.
Μεγαλύτερες από τις αναμενόμενες αυξήσεις των επιτοκίων πέραν του ότι ενέχουν τον κίνδυνο να οδηγήσουν ολόκληρη την ευρωζώνη σε ύφεση θα επιβαρύνουν δυσανάλογα τις υπερχρεωμένες χώρες προκαλώντας άνοδο στα περιθώρια κινδύνου που σημαίνει δυσκολίες στην άντληση νέου δανεισμού από τις αγορές.
Οι αποφάσεις των κεντρικών τραπεζών το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμες. Πολλά θα εξαρτηθούν από την ορθή ανάγνωση των δεδομένων και την μετρημένη λήψη αποφάσεων. Αυτή την περίοδο βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα νερά αφού με βάση τις εκτιμήσεις του ΟΗΕ ο αριθμός των συνανθρώπων μας που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν επαρκή τροφή έχει τετραπλασιασθεί και από 440εκ. ανέρχεται σήμερα σε 1,6 δισ. συνανθρώπους μας. Αν η κατάσταση δεν τεθεί σύντομα υπό έλεγχο ο ΟΗΕ προβλέπει την πρόκληση κοινωνικής αναταραχής και πολιτικής αστάθειας σε πολλά σημεία του πλανήτη. Η εμφάνιση ενός νέου είδους υπερ-παγκοσμιοποίησης, όπου σε αντίθεση με την πρώτη φορά, θα έχει αρνητικές συνέπειες για όλους, φαντάζει πλέον ένα πιθανό σενάριο.
