Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πολλά γράφτηκαν ήδη για την πολυδιαφημισθείσα τηλεοπτική σειρά «Famagusta» που έκανε πρεμιέρα την περασμένη Κυριακή, σε σκηνοθεσία Αντρέα Γεωργίου και σενάριο Βάνας Δημητρίου από τον τηλεοπτικό σταθμό Alpha Κύπρου. Η σειρά, ή καλύτερα μία σαπουνόπερα, έχει ως ιστορικό επίκεντρο την Αμμόχωστο και την εκκένωση της πόλης κατά τη διάρκεια της δεύτερης εισβολής τον Αύγουστο του 1974. Αυτός είναι ο πυρήνας της και γύρω από ένα τραγικό γεγονός, την αρπαγή ενός μωρού από τη μητέρα του (θεωρώντας πως είναι νεκρή) ξετυλίγεται μια ιστορία, η οποία διανθίζεται από παράλληλες άλλες ιστορίες, που, όπως έδειξε το πρώτο επεισόδιο, περιλαμβάνουν πολλά και διάφορα που πιάνουν τον παλμό του τηλεθεατή και της τηλεθεάτριας…
Δεν ξέρω τι να πρωτοσχολιάσω από τη σειρά, τις πολύ κακές ερμηνείες των ηθοποιών, τις αλλοπρόσαλλες καιρικές στιγμές, την έλλειψη της λέξης Βαρώσι, σε μία σειρά που υποτίθεται ότι έχει στο επίκεντρό της την πόλη του Ευαγόρα, την έλλειψη χρήσης της κυπριακής διαλέκτου, το σενάριο που μοιάζει να έχει γραφτεί από τεχνοκράτη υπουργείου; Είναι πάρα πολλά αυτά που χρήζουν σχολιασμού. Μοιάζουν όλα να είναι φτιαγμένα για το τηλεοπτικό κοινό της Ελλάδας, και για εκείνο το κοινό στην Κύπρο που διψάει να δει και να ακούσει για Αμμόχωστο με κάθε τρόπο, γιατί εδώ και πενήντα χρόνια ελπίζει για επιστροφή, στη νεκρή πόλη του… Χρησιμοποιείται τολμώ να πω η Αμμόχωστος, με τον χείριστο τρόπο, σε μία σειρά που έχει όλα τα στοιχεία της ξεπερασμένης σαπουνόπερας.
Με όσα είδαμε στο πρώτο επεισόδιο η σειρά «Famagusta» δεν εκμαιεύει απλώς το συναίσθημα, αλλά το εξαναγκάζει, σε κάθε λέξη των χαρακτήρων γίνεται μία αδικαιολόγητη και –σχεδόν βίαιη– επίκληση στο συναίσθημα των τηλεθεατών, ψαρεύει με τρόπο σχεδόν άγαρμπο τις μνήμες των ανθρώπων που έζησαν εκείνα τα γεγονότα, και τους τα σερβίρει ξανά, έχοντάς τα αμπαλάρει με τηλεοπτικό χρώμα. Κλισέ εικόνες όπως η εύρεση της φωτογραφίας, η σπασμένη κούνια… σε ένα σπίτι στην Αμμόχωστο, σίγουρα θα συγκινήσουν… Και φυσικά θα συγκινήσει και η ιστορία της Χαρίτας Μάντολες, αλλά σκέφτομαι γιατί χρειάζονται όλα αυτά… σε μία σαπουνόπερα, που λέγεται Famagusta και όχι Αμμόχωστος; Σε μία σειρά που σε ένα μόνο επεισόδιο είδαμε τα πάντα; Για να μην ξεχάσουμε; Για να μάθουν στην Ελλάδα;
Στέκομαι επίσης στο γεγονός πώς σκέφτηκε ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης να πει πως αυτή τη συγκεκριμένη σειρά, μία τηλεοπτική σειρά, θα ήθελε να τη συμπεριλάβουν στις εκδηλώσεις που θα γίνουν το 2024. Ο κ. Χριστοδουλίδης είπε συγκεκριμένα: «Θέλω να ξέρετε ότι, αν μας επιτρέπετε φυσικά, θα θέλαμε αυτή η παραγωγή να τη συμπεριλάβουμε στις σεμνές τελετές που θα γίνουν το 2024, με αφορμή τα 50 χρόνια από την εισβολή». Είναι δυνατόν να θέλουμε να τιμήσουμε τα 50 χρόνια από την εισβολή και την κατοχή της Κύπρου και με αυτή τη σειρά; Τι έχει να αναδείξει η σειρά αυτή για την εισβολή και την κατοχή; Το δράμα των προσφύγων; Τα εγκλήματα πολέμου; Το πώς χιλιάδες άνθρωποι στιγματίστηκαν ανεξίτηλα; Προσωπικά αδυνατώ να το καταλάβω. Με ποιον τρόπο νομίζει ο κ. Χριστοδουλίδης πως μπορεί να αξιοποιήσει η Πολιτεία αυτή τη σειρά; Δείχνοντας τη στα σχολεία; –θα πρέπει να ρωτήσει και τον λειτουργό του ΥΠΑΝ. Θα την προωθήσει στο εξωτερικό μέσω του Γραφείου Τύπου και Πληροφοριών; Αδυνατώ να καταλάβω.
Πάντως, όσο με αφορά, δεν περιμένω να μάθω ιστορία, ούτε αναμένω σοβαρή ιστορική τεκμηρίωση από μία σαπουνόπερα. Συνεπώς δεν στέκομαι στους επικριτές της σειράς, που θεωρούν πως η σειρά είναι ή δεν είναι αντικειμενική. Παρακολουθώντας πάντως το πρώτο επεισόδιο αισθάνθηκα ότι βλέπω μία σειρά που αφορά τις Χαμένες Πατρίδες, τη Σμύρνη ή το Αϊβαλί… δεν ξέρω αν οι δημιουργοί της σειράς είχαν στο μυαλό τους ότι η Famagusta είναι χαμένη υπόθεση πια… θα δείξει νομίζω αυτό στα επόμενα επεισόδια. Όπως και να ’χει η Αμμόχωστος για ακόμη μία φορά έγινε εργαλείο σε χέρια αδέξια.
