Το Δικαίωμα στον Έρωτα

Την περασμένη Κυριακή παρακολούθησα στον Πολυχώρο Συνεργείο στη Λεμεσό την περφορμανς ντοκουμέντο Bodies we fa||, σε κείμενο της ηθοποιού Νάγιας Τ. Καρακώστα και σκηνοθεσία της Έλενα Σωκράτους, με την Καρακώστα να βρίσκεται επί σκηνής, μαζί με την Παναγιώτα Ζιντίλη. Η περφόρμανς παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του 2ου συμπεριληπτικού Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών Beyond DisDance που διοργανώνει ο Πολυχώρος Συνεργείο. Μετά από την παράσταση στο Φεστιβάλ, η περφόρμανς συνέχισε να ανεβαίνει στον ίδιο χώρο, με διπλές παραστάσεις. Κεντρική ιδέα της παράστασης ο έρωτας και πόσο προσβάσιμος είναι σε άτομα με αναπηρίες. Οι δύο γυναίκες περφόρμερ αναρωτιούνται για τα πρώτα φιλιά, τα πρώτα ραντεβού, το σεξ, τις γνωριμίες και τα dating apps.

Η περφόρμανς είναι η πρώτη στην Κύπρο που δημιουργήθηκε από την αρχή με όρους οικουμενικής προσβασιμότητας και εντάσσει δραματουργικά στοιχεία προσβασιμότητας, με ζωντανή διερμηνεία (Παναγιώτα Θεμιστοκλέους) στην κυπριακή ελληνική νοηματική γλώσσα και υπερτιτλισμό για άτομα με ακουστική αναπηρία, καθώς και απτική ξενάγηση και στοιχεία ακουστικής περιγραφής για άτομα με οπτική αναπηρία. Αποσπάσματα από συνεντεύξεις εμφανίζονται αυτούσια στη σκηνή, συνεντεύξεις που πήραν οι συντελεστές και που αφορούν το ερώτημα πώς ερωτευόμαστε, πώς γνωρίζουμε κόσμο, τι σημαίνει απόρριψη εξαιτίας μιας αναπηρίας. Αυτά τα αποσπάσματα ουδόλως δεν επιβραδύνουν την ορμητική ταχύτητα της παράστασης, αφού δένουν με την επί σκηνής δράση της επαγγελματία Καρακώστα και της ερασιτέχνιδας Ζιντίλη. Ένα ζευγάρι επί σκηνής που φαίνεται ότι είχε δουλέψει ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο όμοιο στην απόδοση των ρόλων και αυτό είναι κάτι που οφείλω να το πιστώσω στις δύο επαγγελματίες της παράστασης, Νάγια Τ. Καρακώστα και Έλενα Σωκράτους, γιατί μόνο εύκολο δεν είναι να ταιριάξουν μία επαγγελματίας και μία ερασιτέχνιδα, σε μία παράσταση που θέλει να αφήσει αποτύπωμα. Στο Bodies we fa|| το κατάφεραν.

Ένα ακόμη σημαντικό στοιχείο της παράστασης, που ακροβατεί νομίζω μεταξύ του θεάτρου ντοκουμέντο και του θεάτρου επινόησης, ως προς το κείμενο ήταν το διάχυτο χιούμορ που καυτηρίαζε σωματικές ιδιαιτερότητες, με αποτέλεσμα η κάθε αναπηρία να εκλαμβάνεται απλώς ως κάτι το διαφορετικό, για το οποίο μπορείς να μιλάς (προφανώς έχοντας αίσθηση του τι λες), αλλά ταυτόχρονα να μη μειώνεται η σημασία της στην καθημερινότητα του ατόμου.

Η Νάγια Τ. Καρακώστα μαζί με την Παναγιώτα Ζιντίλη, η οποία χρησιμοποιεί τροχοκάθισμα, κατάφερναν να δίνουν συνεχή τόνο στην παράστασή τους με την ενέργειά τους, και το σημαντικότερο, χωρίς στιγμή να πέφτουν σε αχρείαστους συναισθηματισμούς ή να σηκώνουν το δάχτυλο προς το κοινό. Στοιχείο, κατά την άποψή μου, πολύ σημαντικό, γιατί δείχνει πως τόσο το κείμενο, όσο και η σκηνοθετική προσέγγιση δεν επιθυμούσαν να κάνουν επίκληση στο συναίσθημα του κοινού, προκειμένου να περάσουν την ιδέα ότι κάθε σώμα έχει ανάγκη να γευτεί τον έρωτα.

Χωρίς σκηνοθετική φλυαρία, χωρίς κειμενικά κλισέ, αλλά με γρηγοράδα στη δράση, με φρεσκάδα στο κείμενο η περφόρμανς Bodies we fa|| κατάφερε κάτι που παρόμοιό του –εγώ τουλάχιστον– σπάνια έχω δει, να φύγεις από την αίθουσα και να μη νιώθεις ενοχές για το τι έχεις κάνει εσύ για όλα αυτά που θίχτηκαν στην παράσταση, χωρίς το συναίσθημα της λύπησης. Φεύγεις από την παράσταση –εγώ τουλάχιστον, με το ερωτηματικό του πώς τελικά βρίσκει κανείς τον έρωτα, είτε έχει αναπηρίες είτε όχι, αλλά και ότι ο έρωτας και η σεξουαλική απόλαυση είναι αναφαίρετο δικαίωμα του καθένα και της καθεμιάς, χωρίς μεν και αλλά, χωρίς υποσημειώσεις.