Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η βράβευση της Λουίζας Παπαλοΐζου για το μυθιστόρημά της «Το βουνί», με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος της Ελλάδας, μόνο χαρά μπορεί να φέρει στον τόπο μας και νιώθουμε όλοι υπερήφανοι, γιατί οι λογοτέχνες μας, γυναίκες και άνδρες, αναγνωρίζονται και γίνονται δεκτοί και σε άλλα αναγνωστικά περιβάλλοντα. Αυτό γίνεται εδώ και κάποια χρόνια, πολλοί και πολλές ξεπέρασαν τα σύνορα της χώρας και βγήκαν προς τα έξω, πρώτα στην Ελλάδα, και από εκεί και παραπέρα. Αρκετοί λογοτέχνες της χώρας παίρνουν μέρος σε λογοτεχνικά φεστιβάλ ή άλλες πρωτοβουλίες και επιστρέφοντας στην Κύπρο φέρνουν νέες ιδέες, εμπειρίες και εμπλουτίζουν το λογοτεχνικό μας σύμπαν.
Τελικά, ούτε η διάλεκτος είναι πρόβλημα, αρκεί –κατά τη γνώμη μου– να χρησιμοποιηθεί με τέτοιον τρόπο, ώστε να θεωρηθεί οργανικό μέρος του έργου, να βγει φυσικά από το πληκτρολόγιο του συγγραφέα, και να ντύνει γλυκά και ομαλά τις σκέψεις του λογοτέχνη. Θα πρέπει σαφώς να είμαστε υπερήφανοι για την καταγωγή μας και γιατί όχι να δίνουμε στίγμα της εντοπιότητάς μας, αρκεί να μην την κάνουμε σημαία, και να αισθανόμαστε ότι αυτή μας κάνει διαφορετικούς. Η εντοπιότητα λογοτεχνικά μπορεί θεωρώ να ενταχθεί με χίλιους δυο τρόπους σε ένα λογοτέχνημα, είτε αυτό είναι ποίημα, είτε πεζό, είτε θεατρικό, είτε κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο. Θα πει κάποιος και γιατί να μην είναι σημαία η διάλεκτος και η εντοπιότητα; Να είναι, δεν αντιλέγω, αλλά τότε θα πρέπει να σκεφτούμε πώς αυτά θα χωνευτούν σε εντελώς διαφορετικά κοινά από το δικό μας, πώς θα αποφύγουμε να μας βλέπουν ως ένα εξωτικό φρούτο.
Η εξωστρέφεια λοιπόν είναι πολύ σημαντική και αισθάνομαι πως τα πάμε πάρα πολύ καλά, και εδώ θα πρέπει να δούμε τι κάνει η Πολιτεία σε αυτό το κομμάτι και πώς μπορεί να βοηθήσει κι εκείνη με τη σειρά της τα πράγματα να πάνε ακόμα καλύτερα. Σίγουρα το Πρόγραμμα Βιβλίο του ΥΠΠΑΝ και των Πολιτιστικών Υπηρεσιών θα πρέπει να αναβαθμιστεί και ελπίζω ότι με τη δημιουργία του υφυπουργείου Πολιτισμού αυτό θα γίνει. Γιατί όχι να μη δημιουργηθεί και ένα Εθνικό Κέντρο Βιβλίου ή έστω Κυπριακό Κέντρο Βιβλίου, αποφεύγοντας φυσικά το παράδειγμα του ελληνικού ΕΚΕΒΙ, το οποίο μας αποχαιρέτησε πριν από κάποια χρόνια και ακόμα ψάχνονται στην Ελλάδα. Δεν θα πρέπει ο συγγραφέας να ψάχνει τα πού και τα πώς. Δεν είναι δουλειά του συγγραφέα μόνο να αναζητεί φορείς και χρήματα, όταν χρειάζεται να πάει σε μία διοργάνωση και φυσικά δεν είναι ανάγκη να πηγαίνουν όλοι σε όλα ώστε άπαντες να είναι ευχαριστημένοι.
Θα πρέπει να αναπτυχθεί περισσότερο η αναγνωστική μας κουλτούρα βέβαια, να οργανωθούν οι σχολικές και δημοτικές μας βιβλιοθήκες, τα ταξίδια στην Ευρώπη και τις παγκόσμιες εκθέσεις βιβλίου να μην είναι ταξίδια αναψυχής για λίγους και για εκλεκτές. Και πάνω από όλα να φτιάξουμε μία σύγχρονη Κυπριακή Βιβλιοθήκη, η οποία θα είναι υπεύθυνη για όλα όσα συμβαίνουν στο βιβλίο, σε στενή και αγαστή συνεργασία με τους Τομείς Λογοτεχνίας, Γραμμάτων και Βιβλίου και Βιβλιοθηκών του υπό δημιουργία υφυπουργείου Πολιτισμού. Σημαντική παράμετρος είναι και η μετάφραση λογοτεχνικών έργων σε διάφορες γλώσσες, με την αρχή να γίνει για βραβευμένα έργα Κύπριων συγγραφέων, παλαιότερων και νεότερων. Να βγει η γραφή τους και σε κοινά αλλόγλωσσα, αλλά να γίνει συγκροτημένα, με λειτουργούς που θα ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο κατ’ αποκλειστικότητα. Να ενισχυθούν οι φορείς που θεραπεύουν τη λογοτεχνία της χώρας σε ξένες χώρες και συμπηχθούν διεθνείς συνεργασίες με δικά μας ιδρύματα, όπως το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, το Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου. Θα πρέπει να μπει η λογοτεχνία μας στα σχολεία με όρους του 21ου αιώνα. Να κάνουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες να αγαπήσουν την ανάγνωση, και γιατί όχι και τους καθηγητές τους και τους δασκάλους τους. Να ένα πρόγραμμα που θα μπορούσε να είχε αναλάβει η Κυπριακή Βιβλιοθήκη, Πρόγραμμα ανάπτυξης της φιλαναγνωσίας, με τα τεχνολογικά μέσα που μας παρέχονται το 2022. Αλλά αυτά απαιτούν όραμα και προγραμματισμό, εκτός από ανθρώπινο δυναμικό και χρήματα. Και φυσικά όσο δεν πείθονται πολιτικό προσωπικό και τεχνοκράτες ότι και ο πολιτισμός μπορεί να φέρει ριάλια, τότε ας περιμένουμε να βγάζουμε λεφτά μόνο από τους τουρίστες, και όταν αυτοί δεν έρχονται να αναρωτιόμαστε όλοι, μα γιατί δεν έχουμε λεφτά;
Ελπίζω εκείνοι που πρέπει να σκεφτούν πώς θα βοηθηθεί ο τομέας του βιβλίου, θα το κάνουν τώρα, με αφορμή τη βράβευση της Λουίζας Παπαλοΐζου και όχι με το να την καλέσει ο πρόεδρος στο Προεδρικό, διότι η Παπαλοΐζου είναι απλώς η αφορμή για να σκεφτούμε αλλιώς τα πράγματα.
