Κοινωνία εν υπνώσει

Η επίκληση στην ιστορία κατά το δοκούν και η άκριτη παρελθοντολογία είναι ζητήματα που θα πρέπει οπωσδήποτε να απασχολήσουν τα πολιτικά κόμματα της χώρας, αν θέλουν να είναι καταλύτες σε όσα πρόκειται να έρθουν, αν επιθυμούν να έχουν ρόλο και ουσιαστικό λόγο στο μέλλον. Αυτή ήταν η πρώτη μου σκέψη όταν είδα το «Ελληνικέ Κυπριακέ λαέ, είναι γνώριμη η φωνή που ακούεις, είμαι ο Μακάριος», μία φαεινή ιδέα του ∆ΗΚΟ, το οποίο έτσι λέει πως τιμάει την ιστορία του και την ιστορία του τόπου. Λυπάμαι να παρατηρήσω πως έτσι δεν τιμάται τίποτε, παρά μόνο η επίκληση στην αυθεντία. Έτσι τιμάται μόνο η παρα-ιστορία, ή οι ιστορίες που ακούν να λένε στα χωριά…

Ο τόπος αυτός, και πάρα πολλοί άλλοι ανά το παγκόσμιο βέβαια, έχει πληγεί ανεπανόρθωτα, κατά την άποψή μου, από μονοσήμαντες ιστορικές διηγήσεις, από «ηγετικές» προσωπικότητες, που κατείχαν τη μία και μόνη αλήθεια, από ανθρώπους που πουλούσαν με το μέτρο ελευθερία, πατριωτισμό και ζύγιζε περισσότερο η αλήθεια τους, από εκείνη του Άλλου. Πλέον, αν θέλουμε να κοιτάξουμε πώς θα προχωρήσουμε στο αύριο θα πρέπει επιτέλους να σταματήσουμε να είμαστε υπήκοοι της μιας και μόνης προσωπικότητας, της μιας και μόνης αλήθειας. Η ιστορία είναι εκεί για να μας υπενθυμίζει όχι μόνο τις αρετές μας, αλλά και τα λάθη και τις παραλείψεις μας. Ρόλος της ιστορίας δεν είναι ούτε να αποκαθηλώσει ούτε να χρίσει βασιλιάδες και αυτοκράτορες και δεν τιμάται η ιστορία κανενός ούτε με ατάκες, ούτε με συνθήματα. Η ιστορία αποτιμά, δεν τιμάει κανένα και καμία.

Αν ένα οποιοδήποτε κόμμα εν έτει 2024 χρειάζεται να καταφύγει στους «ιστορικούς» ηγέτες του τόσο εκκωφαντικά, κατά τη δική μου τουλάχιστον οπτική, σημαίνει πως δεν έχει τίποτε να μου πει για το μέλλον. Σημαίνει πως δεν αφουγκράζεται τις ανησυχίες της νέας γενιάς, της γενιάς εκείνης που νομίζει πως η πολιτική είναι απλώς μία κάποια αντισυστημικότητα, εφαλτήριο για προβολή. Η μετα-πολιτική εποχή που ζούμε, με κόμματα και τους φορείς τους να μοιάζουν ανίκανα να αρθρώσουν λόγο ουσιαστικό, πολιτικό, ευνοεί την προχειρότητα, ευνοεί την αδολεσχία. Τα κόμματα δεν πείθουν, το πολιτικό σύστημα δεν πείθει, οι άνθρωποι της πολιτικής δεν πείθουν πια, γιατί δεν έχουν να πουν κάτι ουσιαστικό, δεν εμπνέουν κανένα και αυτό μόνο επικίνδυνο είναι και φαίνεται πως τα εν Κύπρω κόμματα δεν το αντιλαμβάνονται. ∆εν βλέπουν άραγε πόσο ενισχύονται οι ακραίες φωνές στην υπόλοιπη Ευρώπη; Αναρωτήθηκαν άραγε ποτέ πώς μπορούν να γίνουν ανάχωμα σε αντιδημοκρατικές συμπεριφορές; Είδαν ποτέ τον εαυτό τους ως κάτι που πρέπει να συγχρονιστεί με το σήμερα; Και όχι μόνο στην επιφάνεια, επενδύοντας στην εικόνα, ή στα νέα μέσα επικοινωνίας, αλλά με τον λόγο τους που είναι συγκροτημένος και στιβαρός. Με έναν λόγο που θα δημιουργεί σοβαρό αντίλογο και όχι εφήμερες έριδες για το ποιος είναι με ποιον και ξέρεις τι θυσίες έχουμε κάνει εμείς;

Και μη νομίζετε πως τα παραπάνω δεν επηρεάζουν τον πολιτισμό και τα πολιτιστικά πράγματα του τόπου. Τα επηρεάζουν, και πάρα πολύ μάλιστα. Πάσχουν και τα πολιτιστικά πράγματα από τη μονοδιάστατη ανάγνωση της ιστορίας, είτε αυτή είναι δεξιά είτε είναι αριστερή. Νοσεί ο πολιτισμός, όταν μερικές ενέργειές του γίνονται όχημα μιας άλλης μετα-αποικιοκρατικής αντίληψης. Πάσχει και ο πολιτισμός, όταν η κοινωνία υπνώττει, γιατί την κοιμίζουν οι πολιτικές και κομματικές ελίτ και η αίσθηση του κενού και του μη ανήκειν. Και όταν λέω μη ανήκειν δεν εννοώ απουσία κομματικής στέγης, αλλά έλλειψη ιδεολογικής στέγης. Η αίσθηση ότι όλα βρίσκονται εν κενώ δεν βοηθάει τη σκέψη να εμβαθύνει, δημιουργεί πολιτιστικά έργα κενού περιεχομένου, που μόνο ευκαιριακά μπορούν να υπάρξουν.

Η απουσία στιβαρού λόγου και αντίλογου δημιουργεί πολιτιστικά παράγωγα που απλώς σκιαμαχούν και ένθεν κακείθεν οπαδούς. Η απουσία λοιπόν πολιτικής σκέψης και λόγου επηρεάζει και τον πολιτισμό. Περιφέρεται ως ο γυμνός βασιλιάς σε μία κοινωνία που το μόνο έμαθε να την ενδιαφέρει είναι να δει τον βασιλιά γυμνό, και όχι γιατί έχασε τα ρούχα του. Μία κοινωνία εν υπνώσει δεν δημιουργεί ουσιαστικά πολιτιστικά παράγωγα, και αν τα κόμματα και οι πολιτικοί φορείς θέλουν να προσφέρουν ας προσπαθήσουν περισσότερο να φωτίζουν, παρά να συσκοτίζουν, διότι το σκότος εύκολα αγαπιέται… και θέλει χρόνο να ξαναπάρουν «φωτιά τα σύδεντρα».