Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με ανακοίνωσή του την Παρασκευή ο υφυπουργός Πολιτισμού κ. Γιάννης Τουμαζής παρουσίασε το νέο, εξειδικευμένο χορηγικό Πρόγραμμα του Υφυπουργείου με τίτλο «ΚΥΠΡΙΑ – Χορηγικό Πρόγραμμα Φεστιβάλ Τεχνών», η εφαρμογή του οποίου θα αρχίσει σε πιλοτική βάση από το 2023. Ουσιαστικά αποτελεί τη θεσμική μετεξέλιξη του Διεθνούς Φεστιβάλ ΚΥΠΡΙΑ, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του υφυπουργείου, το οποίο φαίνεται ότι έκλεισε τον κύκλο του, και ευτυχώς το αντιλήφθηκαν και αποφάσισαν να το αλλάξουν, να του δώσουν νέα εφόδια για να ξαναβρεί τη χαμένη του αίγλη. Το Πρόγραμμα απευθύνεται σε μη κερδοσκοπικούς φορείς που διοργανώνουν φεστιβάλ τεχνών. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση τα φεστιβάλ θα στηρίζονται σε συγκεκριμένο σκεπτικό διοργάνωσης, να δίνουν ώθηση στη σύγχρονη κυπριακή καλλιτεχνική δημιουργία και έμφαση στη συμμετοχή Κύπριων δημιουργικών συντελεστών μέσα από το πρόγραμμα των εκδηλώσεών τους, όπως επίσης και να προάγουν την καλλιτεχνική παιδεία και πολιτιστική εξωστρέφεια του κυπριακού κοινού, φέρνοντάς το σε δημιουργική και γόνιμη επαφή με καλλιτεχνικά δρώμενα από το εξωτερικό. Φυσικά, ακόμα πρέπει αρκετά να ξεκαθαρίσουν ως προς τη δομή του νέου προγράμματος και πώς αυτό θα λειτουργήσει ως μια μεγάλη ομπρέλα όλων των φεστιβάλ που διοργανώνονται στη χώρα, τους καλοκαιρινούς μήνες, έως και τον Σεπτέμβριο και είναι πολλά, το καθένα με τη δική του δυναμική και αυταξία. Είναι σημαντικό να σημειωθεί –θεωρώ– πως το νέο πρόγραμμα δεν θα πρέπει να λειτουργήσει ασφυκτικά προς τα φεστιβάλ, ούτε και πατερναλιστικά, και θα πρέπει αυτό να προσεχθεί ιδιαίτερα από τις δομές του υφυπουργείου, για να μη χάσουν τίποτε από τη δημιουργικότητά τους και εννοείται καμία, μα καμία παρέμβαση για το πρόγραμμά τους (μην ξαναζήσουμε φαινόμενα Castellucci ή τα πρόσφατα με την παράσταση του ΘΟΚ).
Πάντως, το πιο σημαντικό απ’ όλα κατά την άποψή μου είναι, όπως το κατάλαβα δηλαδή, ότι τα Κύπρια θα είναι ένα υπερφεστιβάλ, που θα αγκαλιάζει ολόκληρη την ελεύθερη Κύπρο. Τα «Κύπρια» θα είναι η πεμπτουσία της πολιτιστικής αποκέντρωσης, και κάθε κοινότητα ή μικρή κωμόπολη θα πρέπει να είναι έτοιμες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, όχι για να πάρουν χρήματα από το κράτος, αλλά για να φιλοξενήσουν στα όριά τους δράσεις που θα αναβαθμίζουν το επίπεδο ζωής των κατοίκων τους. Είμαστε μικρός τόπος και τέτοια προγράμματα δεν είναι δύσκολο να τύχουν θετικής αξιοποίησης και να δούμε νέα πράγματα, αλλά και το ίδιο το κράτος να εμπλέκεται δημιουργικά στα σύγχρονα πολιτιστικά πράγματα, διά του υφυπουργείου Πολιτισμού, το οποίο θα πρέπει να το διαφυλάξουμε από πάσα επιβουλή κομματική ή βολέματος ημετέρων και ο έχων ώτα ακούειν ακουέτω.
Αυτά ήταν τα καλά νέα της περασμένης εβδομάδας, αλλά δεν μπορώ να μη σχολιάσω και όσα έγιναν τις προηγούμενες ημέρες στον ΘΟΚ, είτε με την παράσταση «Ο γύρος του κοσμου σε 80 μέρες», είτε με τις επιχορηγήσεις του Σχεδίου Θυμέλη, είτε με τη συμμετοχή του Οργανισμού στο Φεστιβάλ Επιδαύρου.
Για το πρώτο ξεκινώ τον συλλογισμό μου πως η Επιτροπή Θεαμάτων του ΥΠΑΝ δεν θα έπρεπε να υπάρχει, είναι ένας αναχρονιστικός θεσμός, που θυμίζει άλλες εποχές. Μα και αυτή που υπάρχει δεν είναι καν στελεχωμένη από ανθρώπους που γνωρίζουν ειδικά κάποια πράγματα. Ο δε ΘΟΚ και οι συντελεστές της παράστασης δεν θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να είχαν συναινέσει σε καμία παραλλαγή, όσο και αν πλησίαζε στο νόημα, άραγε οι της Επιτροπής δεν το κατάλαβαν;
Για τις επιχορηγήσεις του Θυμέλη τα πράγματα είναι διαφορετικά, δόθηκαν 570.00 ευρώ σε δέκα σχήματα για 24 παραγωγές, και οι αντιδράσεις υπήρξαν έντονοι από σχήματα που δεν έλαβαν καθόλου ή επιχορηγήθηκαν με λιγότερα από τα αναμενόμενα. Αντιλαμβάνομαι πλήρως τη δυσαρέσκειά τους, όπως και των καλλιτεχνών που αντέδρασαν, αλλά κάποια στιγμή πρέπει και η θεατρική κοινότητα να αποφασίσει πως δεν είναι βιώσιμο το μοντέλο της πλήρους κρατικής χορηγίας, θα πρέπει να εξευρεθούν τρόποι, σε συνεργασία με την Πολιτεία, να αυξηθεί το κοινό, να υπάρξουν αυτές οι ρεπερτοριακές επιλογές που θα φέρουν κόσμο στις αίθουσες, να βγουν οι συντεχνίες των ηθοποιών και να καταγγείλουν τα κακώς έχοντα στο ελεύθερο θέατρο (εργασιακά θέματα, αποκλεισμοί και άλλα), να ανοίξει επιτέλους μια συζήτηση...
Όσο για τη συμμετοχή του ΘΟΚ στην Επίδαυρο τα πράγματα φαίνεται πως δεν αλλάζουν, αφού ο στόχος είναι ένας, να πάει ο ΘΟΚ στο αργολικό θέατρο και ό,τι θέλει ας γίνει. Είναι θέμα γοήτρου, το καταλαβαίνω, να είναι και ο σκηνοθέτης Κύπριος/α, να είναι μια κυπριακή παραγωγή με τα όλα της, αλλά γίνεται; Μπορεί ο ΘΟΚ να πάει στην Επίδαυρο με τα όλα του; Δεν είμαι σίγουρος, άρα θα ήταν καλό ο ΘΟΚ να έλεγε στην όποια κυρία Ευαγγελάτου, αφού δεν μας θέλετε, ευχαριστούμε, θα προσπαθήσουμε του χρόνου, και από εκείνη την άρνηση και μετά θα έπρεπε να αρχίσουμε να χτίζουμε την πρότασή μας.
