Η προσωπική μας πόλη

Όχι ότι περίμενα πολλά από τη διακαναλική συνέντευξη του προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη σχετικά με τον πολιτισμό ή τα πολιτιστικά πράγματα την περασμένη Τρίτη και φυσικά το ίδιο και από τον απολογισμό του για τον ένα χρόνο διακυβέρνησης. Αναφέρθηκε φυσικά στην κάρτα πολιτισμού και πολύ μας είναι. Θα μου πείτε βέβαια τι άλλο ήθελα να πει, με τι θα επιθυμούσα να καταπιαστεί και για να είμαι ειλικρινής δεν ξέρω τι θα απαντούσα σε αυτή την ερώτηση. Απορία ψάλτου βηξ! Η κοινωνία έχει τόσα πολλά προβλήματα, που δεν είναι ορατά ίσως, οπότε το αν θα αναφερθεί ο πρόεδρος της Δημοκρατίας σε ζητήματα του πολιτισμού είναι το μικρότερο κακό. Από την άλλη τι να πει; Για το θεατρικό τοπίο και πώς αυτό διαμορφώθηκε –δεν τα ξέρει τα πράγματα και ουδείς ψόγος; Για το ότι διόρισε έναν dj στο Διοικητικό Συμβούλιο της Συμφωνικής Ορχήστρας; Αναφέρθηκε βέβαια διά της πλαγία στον διορισμό Μιχάλη Χατζηγιάννη… Τι να πει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας για τον πολιτισμό λοιπόν; Τίποτε, και ίσως να ήταν και καλύτερα.

Και για τα άλλα βέβαια δεν είπε και πολλά, οπότε ίσα βάρκα ίσα νερά… Αυτές ήταν οι αρχικές σκέψεις μου, καθώς έγραφα τη στήλη… ωστόσο στο τέλος κάτι άλλο τράβηξε την προσοχή μου. Η εξομολόγηση ενός συναδέλφου, ο οποίος αισθάνθηκε την αδικία, όταν επισκεπτόμενος έναν φούρνο, για να αγοράσει κάτι την Τσικνοπέμπτη, έπεσε πάνω σε έναν μετανάστη, από αυτούς που εύκολα βάζουμε την ταμπέλα του λάθρο, ή αυτού που παίρνει επιδόματα και ζει εις βάρος ημών των φορολογουμένων… Η στιχομυθία σύντομη σε σπαστά αγγλικά: έχεις χρήματα… όχι, ρε φίλε μου… ε, πάρε μου κάτι να φάω… πεινάω. Ζήτησε λίγο ρύζι, απλώς λίγο ρύζι… Το οποίο μόλις το πήρε στα χέρια του το καταβρόχθισε. Αναστατωμένος ο συνάδελφος μού εξομολογήθηκε πως μπαίνοντας στο αυτοκίνητό του, έβαλε τα κλάματα… Πώς γίνεται, μου λέει, να πνίγεται ολόκληρη η Κύπρος από την τσίκνα και σε μία υποτίθεται πολιτισμένη χώρα να υπάρχει άνθρωπος που δεν έχει να φάει; Και εδώ δεν είχα καμία απάντηση. Τι πολιτισμός λοιπόν και κουραφέξαλα. Θα μου πείτε και επειδή ένας δεν έχει να φάει δεν θα πρέπει να μιλάμε για πολιτισμό; Όχι, φυσικά, απλώς θα πρέπει να είμαστε πιο συγκεντρωμένοι και υποψιασμένοι, όταν μιλάμε για πολιτισμό, γιατί όπως έχω ξαναγράψει σε αυτή τη στήλη δεν υπάρχει πολιτισμός, όταν δεν υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να τον αισθανθούν στην καθημερινότητά τους. Πολιτισμός δεν είναι ούτε τα θέατρα, ούτε οι εκθέσεις, ούτε οι παρουσιάσεις βιβλίων, ούτε οι συναυλίες, ούτε τα φεστιβάλ. Τα παραπάνω είναι επενέργειες του πολιτισμού. Πολιτισμός είναι ο Άνθρωπος που προσπαθεί να παραμένει Άνθρωπος, με κόπο και με θυσίες. Πολιτισμός δεν είναι απλώς ένα ουσιαστικό, είναι η ουσία του Ανθρώπου… και ο έχων ή η έχουσα περίσσευμα μπορεί να μετουσιώσει την έννοια αυτή σε καλλιτεχνική πράξη. Φυσικά, δεν σημαίνει ότι όλες οι καλλιτεχνικές πράξεις εγνωσμένης αξίας προέρχονται από Ανθρώπους, όπως τους περιέγραψα πιο πάνω, και εδώ υπάρχει συναντάμε το εξής περίεργο, άθελά τους κάποιοι παράγουν έργο που ξεπερνάει τον κακό τους εαυτό, δημιουργούν κάτι που είναι οικουμενικό και ωραίο, το οποίο είναι ίσως αποτέλεσμα της παρατήρησης του κόσμου γύρω τους, ή μία προσπάθεια να εξισορροπήσουν μια ασχήμια με κάτι όμορφο. Δεν ξέρω, και πάλι, απορών και εγώ ο ίδιος με το τι είναι τελικά σημαντικό, να μιλάμε για τον πολιτισμό, να δημιουργούμε και να λειτουργούμε ως πολιτισμικά όντα, ή ίσως να κυνηγάμε συνεχώς αυτό που μάς κάνει Ανθρώπους.

Αν πάντως πολλοί από εμάς κατάφερναν να βάζουν τα κλάματα, όπως ο συνάδελφος, γιατί ένας άνθρωπος δίπλα μας πεινάει, ίσως τα πράγματα να ήταν πιο ήσυχα, τουλάχιστον στη δική μας, στην προσωπική μας πόλη, και ίσως… και στη διπλανή πόλη, έτσι ώστε να γίνουμε πολλοί άνθρωποι του πολιτισμού, με τα έργα και τις ημέρες μας να το αποδεικνύουν καθημερινά.