Κύριο Άρθρο
Καθώς πλησιάζουμε το τέλος του 2022 η περίοδος αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για απολογισμό και καταγραφή των προτεραιοτήτων για το 2023. Ξεκάθαρα το 2022 αποτέλεσε ένα ιδιαίτερο έτος για την οικονομία αφού υπήρξε η χρονιά που αποχαιρετήσαμε το φθηνό χρήμα και τον χαμηλό πληθωρισμό μετά από δύο τουλάχιστον δεκαετίες. Για την νέα χρονιά αναμένουμε ύφεση τη διάρκεια της οποίας δεν μπορεί κανένας να προβλέψει σήμερα. Αυτό όμως που δύναται σήμερα να προβλεφθεί και σίγουρα θα πρέπει να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, είναι ότι οι προκλήσεις του 2023 θα είναι πρωτόγνωρες και άρα κατ’ ελάχιστον θα πρέπει να μας βρουν προετοιμασμένους.
Η περίοδος της πανδημίας υπήρξε οικονομικά μια πολύ σημαντική περίοδος αφού καθόρισε και θα συνεχίσει να καθορίζει τις εξελίξεις για τα επόμενα χρόνια. Η «εισαγωγή» της νόσου εντός δυτικών συνόρων υπήρξε το έναυσμα για μια σειρά από μέτρα που αφορούσαν χαλαρώσεις σε δημοσιονομικά, νομισματικά και εποπτικά θέματα. Οι κυβερνήσεις διέθεταν επιδόματα ενώ οι κεντρικές τράπεζες πρόσφεραν αλόγιστη ρευστότητα. Προκειμένου να υποστηριχθεί το αφήγημα για ώθηση της οικονομίας, οι κεντρικές τράπεζες προχώρησαν σε εποπτικές χαλαρώσεις επιτρέποντας στις τράπεζες να επεκταθούν πιστωτικά χωρίς να έχουν να σκέφτονται τις επιπτώσεις στα κεφάλαια και την ανάγκη να διατηρήσουν αυξημένες προβλέψεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εκτοξευθεί ο πληθωρισμός ενώ στο επίπεδο των τραπεζών τα χρόνια που ακολούθησαν το 2020 ήταν περίοδοι μεγάλης κερδοφορίας.
Οι αγορές αυτή την περίοδο εμφανίζονται ιδιαίτερα νευρικές έχοντας την τάση να υπέρ-αντιδρούν σε οποιαδήποτε εξέλιξη είτε είναι βάσιμη είτε όχι
Το τελευταίο αποτελεί και το μεγάλο αγκάθι για την συνέχεια, αφού όλοι γνωρίζουν πλέον πως αν ο τραπεζικός τομέας δεν είναι συγχρονισμένος με την πραγματικότητα τα αποτελέσματα μπορούν να γίνουν πολύ δυσάρεστα για όλους. Σε αυτό το μήκος κύματος οι επόπτες προσπαθούν να θέσουν τα πράγματα στην σωστή τους διάσταση, κάτι που όμως για πολλούς ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια να «χαλάσει» το πάρτι των τραπεζικών κερδών. Είναι απόλυτα κατανοητό γιατί όλοι επενδύουν στην μερισματική πολιτική αφού αντιλαμβάνονται ότι μετά από πολλά χρόνια δυστοκίας και κόκκινων δανείων οι τραπεζικές μετοχικές αξίες παρέμειναν καθηλωμένες. Η μερισματική πολιτική αποτελεί την μόνη διέξοδο για να λάβουν οι επενδυτές των τραπεζών εισόδημα και να δουν τις αξίες των μετοχών τους να ανατιμώνται.
Η πίεση από κυβερνήσεις και τραπεζίτες για να δοθεί περιθώριο ελιγμών στο επιχειρηματικό μοντέλο των τραπεζών υπήρξε εμφανώς ξεκάθαρη και στις συζητήσεις που έγιναν για πλήρη εφαρμογή της Βασιλείας ΙΙΙ. Οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα με τις αυξήσεις των επιτοκίων δημιουργούν τις προϋποθέσεις για ένα νέο γύρο αντιπαραθέσεων, αφού από την μια οι τράπεζες επιθυμούν να εκμεταλλευτούν τα αυξημένα περιθώρια κέρδους ενώ από την άλλη οι επόπτες θα ήθελαν να «διατηρηθεί» αυτό το επιπλέον κέρδος ως απόθεμά για αντιμετώπιση μιας παρατεταμένης ύφεσης.
Οι αγορές αυτή την περίοδο εμφανίζονται ιδιαίτερα νευρικές έχοντας την τάση να υπέρ-αντιδρούν σε οποιαδήποτε εξέλιξη είτε είναι βάσιμη είτε όχι. Είδαμε την περίπτωση με την αγγλική οικονομία και πως οι αγορές «βούλιαξαν» την στερλίνα στην βάση της πεποίθησης ότι η χώρα οδεύει προς χρεοκοπία. Ευτυχώς η έγκαιρη παρέμβαση της τράπεζας της Αγγλίας διέσωσε τα συνταξιοδοτικά ταμεία τα οποία ήταν ιδιαίτερα εκτεθειμένα στο αξιόχρεο της χώρας.
Η υποβάθμιση των κινδύνων υπήρξε ιστορικά η κύρια αιτία για τις μεγαλύτερες οικονομικές αστοχίες. Αντλώντας τα διδάγματα του παρελθόντος και παραμένοντας προσηλωμένοι στην εφαρμογή των κανόνων μπορεί το 2023 να αποτελέσει έτος προόδου. Καλή χρονιά.
