Του Απόστολου Τομαρά
Ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος Β’ για πολλούς ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Όσο βρισκόταν εν ζωή δεχόταν σκληρή κριτική για τις «επιχειρηματικές» δραστηριότητες της Εκκλησίας, αλλά και τον έντονο λόγο που είχε στο πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου. Ποιος ήταν τελικά ο Ιεράρχης από την Τάλα της Πάφου, με το κοσμικό όνομα Ηρόδοτος, που τα κοινωνικά δίκτυα τείνουν να «αγιοποιήσουν; Στην Πάφο, τόπο καταγωγής του, ο Χρυσόστομος ήταν τα πάντα, ακόμα και σε στιγμές δύσκολες για τον ίδιο. Και αν κάποιος επικαλεστεί πως στην προκειμένη περίπτωση υπερίσχυσε το τοπικιστικό συναίσθημα, ο αντίλογος είναι ότι το ίδιο συνέβη και όταν μετακόμισε στην Αρχιεπισκοπή. Στον απλό κόσμο που κάποια στιγμή ζήτησε την βοήθεια του, ο ίδιος ποτέ δεν την αρνήθηκε.
Δεν είναι υπερβολή πως ένα σημαντικό κομμάτι κόσμου ζούσε από το παγκάρι της Αρχιεπισκοπής, χωρίς ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος να το διατυμπανίζει. Ήταν ο πρώτος που αποξενώθηκε από ένα κομμάτι της μητροπολιτικής του περιφέρειας προκειμένου να ιδρύσει την Χωρεπισκοπή Αρσινόης. Όταν ανέλαβε τα ηνία της Εκκλησίας της Κύπρου, έπραξε το ίδιο για να μετατρέψει μετά από αιώνες της Ιερά Σύνοδο σε κανονική, κίνηση που ενίσχυσε την διοικητική αυτονομία της Εκκλησίας. Πολλές νέες επισκοπές και Μητροπόλεις οφείλουν την επιβίωσή τους στην Αρχιεπισκοπή και τον Κύκκο ,που τις στήριζαν οικονομικά για αρκετά χρόνια μέχρι να αποκτήσουν αυτάρκεια.
Οι ίδιοι που κατηγορούσαν τον Αρχιεπίσκοπο ως επιχειρηματία και την Εκκλησία ως επιχείρηση, ποτέ δεν είχαν να προτείνουν έναν διαφορετικό τρόπο ώστε να μπορέσει η Εκκλησία να ανταπεξέλθει στο κοινωνικό της έργο. Το γεγονός ότι η Εκκλησία άντεξε το σοκ της οικονομικής κατάρρευσης, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον Αρχιεπίσκοπο. Στο κυπριακό, παράλληλα, ναι, ο λόγος του Αρχιεπισκόπου έφθανε ενίοτε στα όρια της παρέμβασης. Όσοι όμως το επέκριναν έντονα, ποτέ δεν έλαβαν υπόψη πως ο Χρυσόστομος ήταν ο τελευταίος μιας γενιάς Ιεραρχών που γαλουχήθηκαν με μια Εκκλησία Εθναρχούσα. Με μια Εκκλησία που σε δύσκολες στιγμές της ιστορίας του τόπου ήταν ο πόλος που κράτησε ενωμένους τους Έλληνες της Κύπρου. Δεν θα αναφερθώ εκτενώς στο ρόλο του Αρχιεπισκόπου στην ενότητα της Ορθοδοξίας.
Η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου είναι η καλύτερη απάντηση. Να μην ξεχνάμε επίσης πως ο μακαριστός στην πορεία του βρέθηκε στο επίκεντρο δύσκολων καταστάσεων, σε κάποιες από τις οποίες ανέλαβε πρωταγωνιστικό ρόλο. Μια τέτοια περίπτωση ήταν η κρίση του 2000. Ο Αρχιεπίσκοπος έλεγε τη σκέψη του δυνατά και για αυτό το «μειονέκτημά» του ουκ ολίγες φορές «πετροβολήθηκε». Δεν ήταν πολιτικάντης, ακόμα και όταν βρέθηκε αντιμέτωπος με την περιρρέουσα ατμόσφαιρα.
Την ώρα που η Κύπρος ετοιμάζεται να συνοδεύσει τον Αρχιεπίσκοπο στην τελευταία του κατοικία, οι πάντες οφείλουν να του αναγνωρίσουν πως με όλα τα μειονέκτημα και προτερήματα του, ουδέποτε μπήκε στον πειρασμό να απλώσει χέρι στο παγκάρι. Φτωχός μπήκε στην Εκκλησία φτωχός έφυγε. Δεν άφησε πίσω του φουσκωμένους λογαριασμούς. Ως αντίο σε ένα Ιεράρχη που αφιέρωσε όλη του τη ζωή στο ράσο, θα επαναλάβω αυτό που ειπώθηκε από το ΑΚΕΛ. «Τον Αρχιεπίσκοπο θα τον κρίνει η Ιστορία». Όπως κρίνει όλους τους μεγάλους άνδρες και ηγέτες.
