Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η περίπτωση του οικήματος τού Φυτωρίου στον Δημοτικό Κήπο Λευκωσίας και το άδηλο μέλλον του ως έδρας των καλλιτεχνών που απαρτίζουν το Φυτώριο, δηλαδή του Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης, λόγω εργασιών ανάπλασης που προτίθεται να κάνει ο Δήμος Λευκωσίας, είναι μία μικρογραφία της κατάστασης που επικρατεί στα εικαστικά πράγματα της χώρας, σε επίπεδο θεσμικής προστασίας και σχεδιασμού.
Σκεφτείτε για παράδειγμα την περίπτωση της ΣΠΕΛ, που πλέον είναι ένας χώρος ποικίλων εκδηλώσεων και ο οποίος, μετά το 2024, μέλλεται να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της Προεδρίας της Ε.Ε. το 2026, όπως φαίνεται να σχεδιάζεται να γίνει και με το οίκημα του Φυτωρίου. Μετά το 2026 βλέπουμε και για το ένα και για το άλλο. Ελπίζω τουλάχιστον για το οίκημα του Φυτωρίου, έργο μάλιστα του Νεοπτόλεμου Μιχαηλίδη, να έχουμε καλύτερη έκβαση, και να παραμείνει ένας ζωντανός καλλιτεχνικός πνεύμονας, ένας χώρος ώσμωσης ιδεών, χωρίς παράλληλες χρήσεις και συν-διοργανώσεις.
Φυσικά, δεν ξέρω τι ανέμεναν να βγει από την εκδήλωση που διοργάνωσαν στο Φυτώριο ο Σύνδεσμος την περασμένη Πέμπτη (30 Μαΐου), λίγες μόνος μέρες πριν από τις δημοτικές εκλογές, μιας και οι υποσχέσεις θα ήταν πολλές, όπως επίσης και η κατανόηση θα ήταν μεγάλη, και αυτά θα αρκούσαν... Η πραγματικότητα βέβαια θα χτυπήσει την πόρτα του νέου δημάρχου μετά την εγκατάστασή του και τότε μόνο θα δούμε τι μέλλει γενέσθαι. Εννοείται πως πολύ καλά έκαναν και έθεσαν το ζήτημα, αρκεί να συνεχιστεί δυναμικά ο αγώνας τους και μετά, και γιατί όχι να επεκταθεί, καλύπτοντας και την ανάγκη που έχει η χώρα για μία μόνιμη έδρα της σύγχρονης εικαστικής πραγματικότητάς της, έναν χώρο ζύμωσης, ανταλλαγής απόψεων, αλλά και έκθεσης Κύπριων σύγχρονων δημιουργών.
Για την ιστορία, θα πρέπει να πούμε πως το οίκημα παραχωρήθηκε στον Σύνδεσμο Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης από τον Δήμο Λευκωσίας το 2009 και συντηρήθηκε από τα ιδρυτικά μέλη, εξασφαλίζοντας ιδιωτικές χορηγίες πέραν των 60.000 ευρώ. Η ανακαίνιση που θέλει να κάνει ο Δήμος, οι ανάγκες που δημιουργούνται λόγω της ανάληψης της Προεδρίας της Ε.Ε. το 2026, και η χαμηλή αξία που προσδίδεται στις Τέχνες γενικότερα ανησυχούν τώρα και το Φυτώριο, διότι ουδέν μονιμότερο του προσωρινού. Αν αλλάξει χρήση το οίκημα, ή το μοιραστούν με κάτι άλλο, τότε αποχαιρέτα το το κτήριο.
Αναδεικνύεται περίτρανα λοιπόν πως η Πολιτεία δυσκολεύεται να εγγυηθεί την απρόσκοπτη λειτουργία οποιουδήποτε πολιτιστικού οργανισμού, αλλά και πως η ίδια η κοινότητα των εικαστικών καλλιτεχνών, ευρύτερα, θα πρέπει επιτέλους να εγκύψει στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν διαχρονικά, με σχεδιασμό ολοκληρωμένο, με προτάσεις για το αύριο. Δεν ήταν απ’ ό,τι φαίνεται αρκετά πιεστική η «κατάληψη» της ΣΠΕΛ, πριν από λίγους μήνες, διότι πάλι το κτήριο δεν έχει τη χρήση για την οποία προοριζόταν. Τώρα λοιπόν που το Φυτώριο αρχίζει να νιώθει έντονα την ανάσα των υπηρεσιών ας συγκροτηθεί ένα ενιαίο μέτωπο ώστε να διασφαλιστεί πως το Οίκημα, αφού ανακαινιστεί, όπως πρέπει, θα παραμείνει έδρα του Συνδέσμου Εικαστικών Καλλιτεχνών και Θεωρητικών Τέχνης, και ο Σύνδεσμος θα ενδυναμώσει την παρουσία του ακόμη περισσότερο, προς όφελος και των μελών του, αλλά και της κοινωνίας ευρύτερα, καθιστώντας τον κυψέλη συνεργασιών, συζητήσεων για όσα ταλανίζουν και την καλλιτεχνική κοινότητα και την κοινωνία.
