Του Απόστολου Κουρουπάκη
Πραγματοποιήθηκαν την περασμένη Πέμπτη τα Βραβεία Ποιότητας Γαστρονόμου, που διοργανώνει το περιοδικό «Γαστρονόμος» και η εφημερίδα «Καθημερινή». Στα βραβεία αυτά όπως λέει και το όνομά τους πρωταγωνίστρια είναι η γαστρονομία, ο γαστρονομικός πολιτισμός, ναι διότι έχουμε και από αυτόν, ασχέτως αν δεν τον υπολογίζουμε και πολύ, αφού αδυνατούμε να καταλάβουμε πολλές φορές την αξία του και αφού εκ πρώτης όψεως δεν φέρνει λεφτά στην πούγκα!
«Η ιστορία ενός τόπου είναι γεμάτη από ημερομηνίες, γεγονότα καλά ή κακά, προσωπικότητες και κατάλοιπα του υλικού πολιτισμού του. Ωστόσο, θα μπορούσαμε να τον αφουγκραστούμε διαφορετικά, να τον οσφραινόμασταν, και μαγικά να μεταφερόμασταν σε κάποιον ελαιώνα λίγο έξω από την Κυθρέα, και να ακούγαμε πιο πέρα τους μύλους, με το νερό από το Κεφαλόβρυσο, να τους δίνει τη δύναμη να αλέθουν τον καρπό ή να δούμε γυναίκες και άνδρες στη σπορά και τον θερισμό σιτοβολώνων στην Αθηένου. Να ακούσουμε τα σφυρίγματα των βοσκών της Πάφου και τα πειράγματα των νέων σε κάποιον αμπελώνα στη Βάσα» και συνέχιζα... «Τα Βραβεία του Γαστρονόμου έχουν θέσει ως προτεραιότητά τους την ανάδειξη της τοπικής γαστρονομίας με τρόπο που να μη γίνεται φολκλόρ και αυτό διότι το φολκλόρ ξεθωριάζει τα πράγματα και τα αποσυνθέτει και με περισσή ευκολία τα διαστρεβλώνει», σημείωνα στο προλογικό σημείωμα του βιβλίου μου που συνόδευσε το 2016 τα βραβεία στην εμβληματική Πύλη Αμμοχώστου που από το 2019 παραμένει κλειστή, μετά τις πλημμύρες εκείνου του ∆εκέμβρη! Να ακόμη μία παθογένεια, που κρύφτηκε στη λαίλαπα της πανδημίας του κορωνοϊού...
Αλλά ας επιστρέψω στην κυπριακή γαστρονομία και στον γαστρονομικό μας πλούτο που κάθε μέρα χάνεται, μαζί με τόσα άλλα της άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς, και ευτυχώς που έχουμε και την Επιτροπή της Unesco και σώζει κάποια πράγματα... αλλά χρειάζεται και εκεί ενίσχυση, όπως γενικά χρειάζεται να ενισχυθεί και ο τομέας του λαϊκού πολιτισμού, και τώρα με την ίδρυση του υφυπουργείου Πολιτισμού είναι ευκαιρία... αλλά πάλι έφυγα από το κυρίως θέμα μου, που είναι η γαστρονομία και τα παραδοσιακά προϊόντα, τα οποία θα ήταν καλό να προστατεύσουμε, να αναδείξουμε και ποιος ξέρει, μπορεί αντί να γίνουμε εκπαιδευτικό, ιατρικό, συνεδριακό ή κάτι άλλο κέντρο, να γίνουμε κέντρο πολιτισμού ή περιβαλλοντικό κέντρο και αντί να τρώμε χαμ και άλλα τέτοια στα ξενοδοχεία του Τροόδους να τρώμε λούντζα ή αγρέλια και αντί να θέλουμε να σαρώσουμε απ’ άκρον εις άκρον τον Ακάμα με αναπτύξεις, ήπιας πάντα μορφής... να το αφήσουμε στην ησυχία του και να ενισχύσουμε τα περιβαλλοντικά κέντρα εκπαίδευσης, ένα υπάρχει στην Κρήτου Τέρρα.
Να φέρνουμε βιολόγους στα πανεπιστήμιά μας, να ιδρύσουμε σχολές περιβάλλοντος, ας πούμε... διότι εκεί έχουμε ψωμί... διότι θα θυμάστε ότι κάποτε ίδρυαν τα πανεπιστήμιά σχολές υδρογονανθράκων και ακόμα δεν έχουμε αγοράσει ούτε κλωστή κελεμπίας...
Αλλά πάλι έφυγα από τον γαστρονομικό πολιτισμό μας, τον οποίο τον εξαντλούμε στο χαλλούμι και στην κουμανταρία, για αυτή όχι για τίποτα άλλο, αλλά επειδή την είπαν τον 13ο αιώνα κρασί των Αποστόλων, οι ξένοι, γιατί εμείς για να αγαπήσουμε κάτι δικό μας, θα πρέπει πρώτα να πάρουμε το ελεύθερον από τους ξένους...
Φυσικά, ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί/ές που τα σκέφτονται τα πράγματα λίγο διαφορετικά και επενδύουν χρόνο και χρήμα, βάζουν το μεράκι τους και ασχολούνται με αυτό που λέμε χοντρικά παραδοσιακό προϊόν, παραδοσιακή κουζίνα, και πρωτογενή τομέα. Υπάρχουν και αυτοί οι άνθρωποι, που έχουν εκτιμήσει αλλιώς τα πράγματα και θέλουν να δώσουν κάτι διαφορετικό, που είναι ωστόσο βγαλμένο από τα σπλάχνα αυτής της γης. Παρόλο λοιπόν που ο πρωτογενής τομέας της μικρής μας χώρας μπορεί να γίνει χρυσορυχείο και να μη χρειάζεται να χτίζουμε πύργους και πυργάρες, να μη χρειάζεται να πουλάμε διαβατήρια και υπηκοότητες, να μη χρειάζεται να τσιμεντώνουμε παραλίες, δάση και σπηλιές, εμείς περιοριζόμαστε σε αυτά, και ξέρετε γιατί; ∆ιότι δεν χρειάζεται κόπος, αλλά τρόπος... αν με καταλαβαίνετε.
Κάθε χρόνο σχεδόν ακούω για το χαλλούμι και για τους τρόπους με τους οποίους θα το αναδείξουμε, θα το διαφυλάξουμε, θα το προστατεύσουμε από τους άνομους ξένους, που το παραχαράσσουν. Μας πήρε τόσα χρόνια να το κάνουμε ΠΟΠ και τώρα που το κάναμε, δεν καταφέρνουμε να συμφωνήσουμε. Τόσα χρόνια ακούω για τις πλαστικές καρέκλες, που δεν λένε με τίποτε να φύγουν από τα καφενεία μας, από τις ταβέρνες μας, αλλά ο κ. Περδίος ελπίζει και όσο ελπίζει ο υφυπουργός, ελπίζουμε και εμείς οι άλλοι.
Κλείνοντας, η γαστρονομική παράδοση αυτού του τόπου είναι πολύ πλούσια και μια επίσκεψη στο εικονικό Μουσείο Κυπριακών Τροφίμων και ∆ιατροφής θα σας πείσει. Αυτή την πλούσια παράδοση προσπαθεί και ο θεσμός των βραβείων να διαφυλάξει, αλλά οφείλει και η Πολιτεία να πράξει τα δέοντα. kouroupakisa@kathimerini.com.cy
