Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η σημασία που έχει το Κρατικό Αρχείο Κύπρου είναι πολύ μεγάλη, είναι ο θεματοφύλακας της ιστορίας αυτού του νησιού. Ο αρχειακός του πλούτος, αν και δεν συγκρίνεται με εκείνον άλλων Αρχείων, ωστόσο δεν παύει να είναι πολύτιμος για τον ερευνητή, τον μελετητή, τον ιστοριοδίφη, τον φιλίστορα και φυσικά για τον φοιτητή. Έχει όμως το Κρατικό Αρχείο την κρατική στήριξη που χρειάζεται για να λειτουργεί με όρους του 21ου αιώνα; Υπάρχει αρχειακή πολιτική στις δημόσιες υπηρεσίες; Νομίζω πως όχι, και αυτό είναι ένα μεγάλο πρόβλημα.
Το Κρατικό Αρχείο της Κύπρου για πάρα πολλά χρόνια είχε αφεθεί στην τύχη του, στρυμωγμένο σε μερικούς ορόφους μιας πολυκατοικίας στο κέντρο της Λευκωσίας, με την τότε διεύθυνση σχεδόν να έχει επαναπαυθεί στον κιρκαδιανό ρυθμό της δημόσιας υπηρεσίας... Όλα κυλούσαν αργά και βασανιστικά για τους υπαλλήλους και φυσικά για τα πρόσωπα εκείνα που επέλεγαν το Κρατικό Αρχείο για να κάνουν την έρευνά τους. Αυτό που βοηθούσε την κατάσταση είναι οι λιγοστοί λειτουργοί του, και σε αυτούς επαφιόταν η ομαλή λειτουργία του Αρχείου.
Η αλλαγή διοίκησης έδειξε ότι όταν επιλέγεται ο κατάλληλος άνθρωπος για μία θέση κλειδί τα πράγματα μπορούν να προχωρήσουν και να βελτιωθούν. Όπως και έγινε, ο νέος διευθυντής, ο Χρίστος Κυριακίδης, έβαλε στόχους και θέλησε να δει την υπηρεσία του να πηγαίνει μπροστά. Η μεταφορά του Αρχείου σε κατάστημα πρώην συνεργατικής τράπεζας, επί υπουργίας Έμιλυς Γιολίτη ήταν μια καταλυτική αλλαγή στη λειτουργία του Αρχείου. Έκτοτε, οι προσπάθειες από πλευράς του διευθυντή για εξεύρεση λύσεων και για άλλα προβλήματα του Αρχείου (Αρχειοστάσια, συντήρηση, αύξηση προσωπικού, νομοθεσία για τα Αρχεία κ.ά.) δεν σταμάτησαν. Επίσης, το προσωπικό του Αρχείου κάνει ό,τι μπορεί για να εξυπηρετείται το κοινό, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ωστόσο, αυτά δεν είναι αρκετά, κατά τη γνώμη μου, για να πούμε ότι το Κρατικό Αρχείο λειτουργεί όπως θα έπρεπε και φυσικά καμία μομφή στους ανθρώπους του Αρχείου. Η μομφή πάει στην Πολιτεία, και μάλιστα στο υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης που δεν έχει καταλάβει και βλέπει την υπηρεσία του αυτή ως «παραπαίδι». Διότι, αν δεν την έβλεπε έτσι, θα είχαν φροντίσει να είχε το Κρατικό Αρχείο Κύπρου τις υποδομές και το προσωπικό που απαιτείται προκειμένου να είναι ένα κόσμημα για τον ερευνητικό κόσμο. Η καλή διάθεση των υπαλλήλων του Κρατικού Αρχείου δεν πρέπει να είναι το άλλοθι κανενός και καμιάς υπουργού.
Το Κρατικό Αρχείο Κύπρου είναι τόσο σημαντικό για τη χώρα, που δεν περιποιεί τιμή σε κανένα πολιτικό πρόσωπο να μην του δίνει την πρέπουσα σημασία. Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης ως δρ ιστορίας θα ήταν καλό θεωρούμε να εγκύψει στα ζητήματα του Κρατικού Αρχείου της Κύπρου, αναλογιζόμενος ίσως τον δικό του αρχειακό αγώνα για να εκπονήσει τη διδακτορική του διατριβή.
Όλα τα παραπάνω ισχύουν στο ακέραιο για όλα τα πνευματικά ιδρύματα της χώρας, τα οποία ουσιαστικά φυτοζωούν και λειτουργούν σχεδόν στον αναπνευστήρα, όπως η Κυπριακή Βιβλιοθήκη και το Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών.
Η φιλοτιμία και η επαγγελματική ευσυνειδησία των λειτουργών τους μπορεί να είναι μια κάποια λύση και ίσως να είναι αρκετή για να γίνονται κάποια πράγματα προς όφελος της λειτουργίας τους, αλλά δεν πρέπει για κανένα λόγο να αποτελούν «κρυψώνα» των πολιτικών προϊσταμένων τους και χαλάκι για να κρύβονται από κάτω τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Η Πολιτεία θα πρέπει επιτέλους να σταματήσει να θεωρεί την ερευνητική κοινότητα της χώρας ως ευγενείς χομπίστες και τα πνευματικά ιδρύματα ως χαμένο δημόσιο χρήμα. Σε αυτά φυλάσσεται μέρος της ιστορίας του τόπου και ως γνωστόν η Ιστορία ούτε συγχωρεί ούτε δίνει άφεση αμαρτιών.
