Του Απόστολου Κουρουπάκη
Λάρνακα, Λεμεσός και Λευκωσία έχουν ξεκινήσει να εργάζονται για το χρίσμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2030 και σε αυτόν τον αγώνα φαίνεται να θέλουν να τρέξουν και ο Δήμος Ύψωνα και ο Δήμος Αγίας Νάπας. Οι τρεις μεγαλύτερες πόλεις έχουν αρχίσει τους σχεδιασμούς τους και συμπληρώνουν σιγά-σιγά τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να συμπεριληφθούν στον φάκελο διεκδίκησης (bid book), έκτασης 60 σελίδων που είναι απαντήσεις σε 38 ερωτήσεις. Ως γνωστό η πρώτη κυπριακή πόλη που διεκδίκησε και έλαβε το χρίσμα είναι η Πάφος, που ανακηρύχθηκε Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2017, κάνοντας όλους μας χαρούμενους, γιατί θεωρήσαμε ότι ήταν μία καλή ευκαιρία για την πόλη της Πάφου να αντιμετωπίσει σταδιακά την πολιτιστική της ξηρασία… κάτι που τελικά δεν επετεύχθη και οι ευθύνες βαραίνουν τον Δήμο Πάφου, που όλο εξαγγέλλει Πολιτιστικά Ταμεία και Οργανισμούς και ακόμα δεν έχουμε δει τίποτα.
Ανεξαρτήτως της δουλειάς που κάνουν σε κάθε πόλη οι άνθρωποι των οργανισμών ή τι θέλουν να κάνουν οι Δήμοι Ύψωνα και Αγίας Νάπας θεωρώ ότι πρωτίστως θα πρέπει να δουν το παράδειγμα Πάφος 2017 και πώς εκείνη η εμπειρία εν τέλει εξυπηρέτησε τον απώτερο στόχο, που είναι η πολιτιστική αναβάθμιση της πόλης που αναλαμβάνει τον ρόλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Τι αφήνει πίσω του ο θεσμός μακροπρόθεσμα, πώς η τοπική κοινωνία ωφελείται σε ευρεία κλίμακα και κυρίως πως το πολιτιστικό αποτέλεσμα και οι υποδομές αγκαλιάζονται από τους τοπικούς αξιωματούχους;
Οπωσδήποτε στην Πάφο έγιναν σπουδαία πράγματα το 2017, η πόλη για έναν χρόνο έζησε και είδε ενδιαφέρουσες δραστηριότητες, φιλοξενήθηκαν ωραία πράγματα, τι έμεινε όμως έκτοτε ως αποτύπωμα; Πώς οι κάτοικοι της Πάφου επωφελήθηκαν από τον πολιτιστικό οργασμό ενός ολόκληρου χρόνου; Και πώς οι τοπικοί άρχοντες και κυρίως ο δήμαρχος Πάφου θέλησαν να συντηρήσουν ό,τι στήθηκε;
Βασικό ζητούμενο λοιπόν είναι να γνωρίζουν οι άνθρωποι της κάθε πόλης τι θέλουν να αφήσουν το 2031 και μετά και όχι τι θα δείξουν κατά τη διάρκεια του 2030. Όλες οι πόλεις χρειάζονται ολοκληρωτικά λίφτινγκ, θέλουν αναδιάταξη των πολιτιστικών αποθεμάτων τους και δυναμικού τους. Για την ώρα μόνο η Λάρνακα έχει αρχίσει να δείχνει κάποια κινητικότητα σχετική, μιας και είναι η πρώτη που ξεκίνησε τις σχετικές διαδικασίες, έχοντας και τη στήριξη όλων των δημάρχων της επαρχίας, ήτοι Αραδίππου, Αθηένου, Δρομολαξιάς- Μενεού, Λιβαδιών και Λευκάρων. Η Λάρνακα λοιπόν έχει αρχίσει να δείχνει περίπου τι θέλει να κάνει και πώς σχεδιάζει να κινηθεί, διοργανώνοντας μάλιστα και τις πρώτες της εκδηλώσεις, που δεν θεωρώ πως είναι ενδεικτικές αυτού που πραγματικά θέλει να δείξει στο Bid book. Στο δυναμικό του οργανισμού βρίσκονται ο Σπύρος Πίσυνος και η Κέλλυ Διαπούλη, δύο άνθρωποι που γνωρίζουν καλά τι εστί Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ο πρώτος ήταν στο Πάφος 2017 και η δεύτερη στην Ελευσίνας για το 2021, με πρόεδρο τον Ντίνο Λευκαρίτη.
Η Λεμεσός έχει αρχίσει και αυτή να κινείται, έχοντας συστήσει τον Οργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης - Λεμεσός 2030 Υποψήφια Πόλη, με πρόεδρο του συμβουλίου τον δρα Ανδρέα Πίττα. Η Λεμεσός ακόμα δοκιμάζει τα νερά, μιλώντας με καλλιτέχνες και πολίτες και έχει στην ομάδα της ανθρώπους που αγαπούν την πόλη και την τέχνη γενικότερα, με εμπειρίες (Έλενα Αγαθοκλέους, Διομήδης Κουφτερός, Μαρίνα Κακουλλή, με προεξάρχουσα τη συστηματική Ελεάνα Αλεξάνδρου. Σημαντική είναι φυσικά η παρουσία της Γεωργίας Ντέτσερ, η οποία έτρεξε με επιτυχία το Πάφος 2017. Η υποψηφιότητα της Λεμεσού έχει πολλούς θεσμούς που μπορεί να κινητοποιήσει για να ενισχύσουν το όραμα και αυτό είναι κάτι που οι άνθρωποι του Οργανισμού θα πρέπει θεωρώ να το επιδιώξουν πάση θυσία.
Η Λευκωσία από τις μεγάλες πόλεις μπήκε λίγο αργά στο παιχνίδι της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας και ακόμα δεν έχει ξεδιπλώσει τα χαρτιά της, πλην του ότι στο ρόστερ μπαίνει ο οργανισμός Nicosia For Art υπό την καθοδήγηση του πρώην υφυπουργού Πολιτισμού Γιάννη Τουμαζή και τη δεδηλωμένη στήριξη του Δήμου Λευκωσίας. Ο Γιάννης Τουμαζής είναι μεθοδικός και γνώστης των πολιτιστικών πραγματικοτήτων, με διεθνή ματιά και όραμα και η συμβολή του θεωρώ πως θα είναι καθοριστική. Η Λευκωσία, ωστόσο, θα πρέπει να τρέξει και να μη χαθεί σε διάφορες ατραπούς, που μπορεί να επιβραδύνουν το βήμα της. Τα πλεονεκτήματα της Λευκωσίας, που είναι ουσιαστικά ο πολιτιστικός πνεύμονας της Κύπρου, μπορεί να είναι παράγοντες αρνητικοί, αν δεν προσεχθούν κάποια πράγματα, όπως τα μικροβασίλεια και οι εντός των τειχών κακοτοπιές.
Για τις υποψηφιότητες Ύψωνα και Αγίας Νάπας δεν έχω πολλά να πω. Για να μπουν δυναμικά στον χορό θα πρέπει να κάνουν πολλά και να αποφασίσουν ότι οι πόλεις τους θα αλλάξουν, αλλιώς είναι πολύ εύκολο απλώς να σπαταληθούν πόροι και κόπος για το τίποτα.
Κλείνοντας, καλό είναι το χρίσμα, αλλά θα πρέπει να κοιτάμε πιο μπροστά… Η Πάφος του 2023 σε αυτό μπορεί να είναι μάθημα χρήσιμο.
