Η κυβερνοασφάλεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες προστασίας για τις κρίσιμες υποδομές και την εύρυθμη λειτουργία της Κύπρου. Ωστόσο, η Στρατηγική Κυβερνοασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας παρουσιάζει ένα σημαντικό κενό. Την απουσία ενός ολοκληρωμένου πλάνου διαχείρισης και αποκατάστασης μετά από κυβερνοεπιθέσεις. Παρότι δίνεται έμφαση στην πρόληψη και την άμεση απόκριση, η έλλειψη συγκεκριμένων μέτρων αποκατάστασης μπορεί να οδηγήσει σε παρατεταμένες επιπτώσεις για κρίσιμες υποδομές, οργανισμούς και πολίτες.
Η διαχείριση κυβερνοεπιθέσεων είναι μια πολυδιάστατη πρόκληση, ιδιαίτερα όταν αφορά την αποκατάσταση μετά από επίθεση. Ορισμένες από τις κρίσιμες επιπτώσεις μπορεί να είναι διακοπές στις κρίσιμες υποδομές, όπως η ενέργεια, η υγεία και οι μεταφορές, που επηρεάζουν άμεσα τη ζωή των πολιτών. Απώλεια ή έκθεση δεδομένων, ειδικά αν δεν υπάρχουν σαφή πρωτόκολλα για την προστασία τους και παρατεταμένο χρόνο ανάκαμψης, που αυξάνει τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες. Η έλλειψη σχεδίου αποκατάστασης αφήνει τη χώρα ευάλωτη και την ίδια ώρα επηρεάζεται η εμπιστοσύνη των πολιτών, η λειτουργία του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα και η οικονομική σταθερότητα. Η τρέχουσα στρατηγική επικεντρώνεται στην πρόληψη και την απόκριση. Παρόλο που αυτοί οι τομείς είναι κρίσιμοι, η έλλειψη εστίασης στην αποκατάσταση δημιουργεί σοβαρά κενά. Δεν υπάρχει κεντρικός σχεδιασμός που να καθοδηγεί τους φορείς για τη διαχείριση κρίσεων μετά από μια κυβερνοεπίθεση.
Οι οργανισμοί λοιπόν βασίζονται σε εσωτερικές διαδικασίες, που συχνά δεν είναι επαρκώς τεκμηριωμένες ή συμβατές με διεθνή πρότυπα. Αυτό οδηγεί σε ασυνέπεια και καθυστερήσεις στην αποκατάσταση. Η απουσία κεντρικού συντονισμού και κοινών κατευθυντήριων γραμμών αυξάνει τον χρόνο επαναφοράς λειτουργιών, καθιστώντας τη συνολική ανάκαμψη πιο δύσκολη. Η ανάγκη λοιπόν για ένα εθνικό πλαίσιο αποκατάστασης είναι επιτακτική. Ένα τέτοιο σχέδιο θα πρέπει να περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός φορέα ή την ανάθεση σε κάποιον που ήδη υπάρχει, ο οποίος θα αναλαμβάνει την καθοδήγηση και τη συντονισμένη δράση όλων των εμπλεκόμενων οργανισμών. Ξεκάθαρος καθορισμός βημάτων για την επαναφορά κρίσιμων λειτουργιών, την αποκατάσταση δεδομένων, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας απέναντι σε μελλοντικές επιθέσεις και την ενίσχυση των ικανοτήτων των φορέων μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ασκήσεων που προσομοιώνουν ρεαλιστικά σενάρια αποκατάστασης. Η ενίσχυση της Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας με ένα ολοκληρωμένο σχέδιο αποκατάστασης είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της σταθερότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με κεντρικό συντονισμό, κοινές οδηγίες και συστηματική εκπαίδευση, η χώρα μπορεί να ενισχύσει την ανθεκτικότητά της και να εξασφαλίσει ταχεία και αποτελεσματική ανάκαμψη από οποιαδήποτε κυβερνοαπειλή.
Ο κ. Γιάννης Γεωργούλας είναι σύμβουλος Στρατηγικής και Επιχειρήσεων.
