Η μυθική πλέον φράση «ανήκομεν εις την Δύσιν» ίσχυε, ισχύει και θα συνεχίσει να ισχύει και για την Κύπρο. Αυτός ο γεωπολιτικός –αλλά και πολιτισμικός– μας προσανατολισμός, που απέκτησε θεσμικό βάρος και πολιτική εμβέλεια με την ένταξή μας στην Ε.Ε., αποτελεί για τη χώρα μας πυξίδα στα ταραγμένα νερά της περίπλοκης διεθνούς πραγματικότητας και ταυτόχρονα ασπίδα απέναντι στους κινδύνους στους οποίους ανέκαθεν ήταν εκτεθειμένη η γειτονιά μας.
Πρόκειται για εθνική επιλογή που θεμελίωσε τον σημαντικό γεωστρατηγικό μας ρόλο, ο οποίος όμως μπορεί να ενισχυθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, με την ενδεχόμενη ένταξη στο ΝΑΤΟ και την επίλυση του Κυπριακού. Δεν πρέπει ασφαλώς να παραβλέπουμε ότι το ΝΑΤΟ είναι κατ’ ουσίαν παρόν στο έδαφός μας εδώ και 60 χρόνια. Ούτε λίγο ούτε πολύ, «φιλοξενούμε» τρεις νατοϊκούς στρατούς, την ΕΛΔΥΚ, την ΤΟΥΡΔΥΚ αλλά και τις βρετανικές στρατιωτικές βάσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται και από τους Αμερικανούς, με τη γνώση ή και με την ανοχή μας, κάθε φορά που υπάρχει κρίση στην περιοχή. Αυτά συμβαίνουν όμως χωρίς τα οφέλη και τα πλεονεκτήματα της επίσημης ιδιότητας του κράτους-μέλους!
Να επιδιώξουμε διμερή αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, που επίσημα πλέον θα προβλέπει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη βάση «Ανδρέας Παπανδρέου»
Όλοι γνωρίζουν ότι, διαχρονικά, έχω προσπαθήσει να αναδείξω τη σπουδαιότητα τού να γίνει η Κύπρος μέλος του ΝΑΤΟ. Και, παρότι στο πρόσφατο παρελθόν ο Νίκος Χριστοδουλίδης είχε διαφορετική άποψη στις μεταξύ μας πολιτικές συζητήσεις, δεν έχω καμία πρόθεση να εμπλακώ σε κοκορομαχίες για το «ποιος το είπε πρώτος». Αυτά θα τα αξιολογήσουν οι πολίτες και θα τα κρίνει ο ιστορικός του μέλλοντος. Σημασία έχει ότι πλέον ο ΠτΔ, με εντυπωσιακή ομολογουμένως κυβίστηση, συντάσσεται με αυτή την, κατά τη γνώμη μου εθνικά επωφελή, άποψη.
Όμως προσοχή: Η δική μου θέση περί ΝΑΤΟ εντάσσεται με συνεκτικό τρόπο σε μια συνολική στρατηγική για την ασφάλεια της Κύπρου και τη θέση της στη διεθνή κοινότητα. Η επιλογή ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία δεν είναι μόνο η επιτομή του δυτικού προσανατολισμού της χώρας: είναι θεμελιώδης παράμετρος για τη λύση του Κυπριακού και η τελική έκβασή της –θετική ή αρνητική– εξαρτάται από την ίδια τη λύση. Η εκδήλωση της πρόθεσης για ένταξη τώρα, πριν δηλαδή από τη σύγκληση της άτυπης διευρυμένης διάσκεψης για το Κυπριακό από τα Ηνωμένα Έθνη, θα ενισχύσει τη διαπραγματευτική θέση της χώρας. Μόνο, όμως, με λύση του Κυπριακού η αίτηση της Κύπρου δεν θα συναντήσει το τουρκικό βέτο.
Ήδη η Τουρκία, όπως εκδηλώθηκε μόλις την Πέμπτη, έβαλε στο κάδρο την ομοφωνία των μελών της Συμμαχίας για τη διεύρυνσή της, δηλαδή το βέτο. Την ώρα μάλιστα που γράφονται αυτές οι γραμμές, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε μια πιθανή ένταξή μας στο ΝΑΤΟ ως «απαράδεκτη εξέλιξη». Στην ουσία η Τουρκία θέλει να βγάλει από το τραπέζι του Κυπριακού αυτό το ενδεχόμενο. Αυτή η αντίδραση αποδεικνύει και πόσο σοφή είναι η θέση για αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Αν ο ΠτΔ ενστερνίζεται, έστω και καθυστερημένα, την προοπτική του ΝΑΤΟ ως στρατηγική επιλογή και όχι ως ευκαιριακή αναφορά, τότε θα κληθεί να επιδείξει με τόλμη τη μέγιστη αποφασιστικότητα για τη λύση. Χωρίς τόλμη και αποφασιστικότητα για τη λύση δεν θα είναι τόσο πειστική η όποια βούλησή μας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ανάλογη βέβαια είναι και η συνάρτηση με τη λύση του Κυπριακού άλλων ζωτικών θεμάτων, όπως η ανάδειξή μας σε ενεργειακό κόμβο υδρογονανθράκων Ευρώπης-Μέσης Ανατολής και η ηλεκτρική διασύνδεση μέσω Ελλάδας με την ευρωπαϊκή αγορά. Όταν έθεσα, προ μηνός, αυτή τη διάσταση, τον συσχετισμό δηλαδή της λύσης με τα ενεργειακά, ορισμένοι έσπευσαν να με κατηγορήσουν. Εκτιμώ ότι η πρόσφατη τοποθέτηση του Τούρκου υπουργού Άμυνας, πέραν των συνήθων αστήρικτων επικρίσεων προς Κύπρο και Ελλάδα, δείχνει τη βασιμότητα της θέσης μου.
Και επειδή, πιστός στην κληριδική παράδοση, επιδιώκω πάντα να είμαι χρήσιμος, καταθέτω δημόσια την άποψή μου για τα βήματα που πρέπει να κάνουμε, αν πραγματικά εννοούμε αυτά που λέμε σε σχέση με το ΝΑΤΟ:
• Πρώτα, να ενταχθούμε στο ειδικό καθεστώς των «Κύριων Μη-Νατοϊκών Συμμάχων» (Major Non-Nato Allies – MNNA). Αυτό το status, το οποίο εξαρτάται αποκλειστικά και μόνον από τη βούληση των ΗΠΑ, σηματοδοτεί μια προνομιακή συμμαχική σχέση με πολλαπλά οφέλη και αποτελεί προθάλαμο για την πλήρη ένταξη στο ΝΑΤΟ.
• Έπειτα, να επιδιώξουμε διμερή αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ, που επίσημα πλέον θα προβλέπει την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στη βάση «Ανδρέας Παπανδρέου».
• Παράλληλα, να διατυπώσουμε επίσημα το αίτημά μας για ένταξη στη Συμμαχία.
Εκτιμώ ότι, εν όψει της άτυπης διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό, αυτές οι κινήσεις θα δημιουργήσουν νέα δυναμική, δεδομένου ότι η προοπτική μιας Κύπρου-μέλους του ΝΑΤΟ θα διασκεδάσει σε μεγάλο βαθμό τις ανησυχίες αμφοτέρων των κοινοτήτων γύρω από το ακανθώδες ζήτημα της ασφάλειας. Ενωμένη Κύπρος, ενταγμένη στο ΝΑΤΟ δεν χρειάζεται ούτε εγγυήτριες δυνάμεις ούτε στρατιωτικά αποσπάσματα από τρίτες χώρες.
Ελπίζω ειλικρινά η πολιτική μας ηγεσία αυτή τη φορά να υπερβεί τη συνήθη επιφανειακή και ευκαιριακή αντιμετώπιση της πραγματικότητας και να αντιληφθεί το εύρος και το βάθος του συγκεκριμένου ζητήματος. Γιατί, στη διπλωματία, στην πολιτική και γενικά στον κόσμο των ιδεών, το κρίσιμο δεν είναι η πατρότητα, η «πατέντα» μιας θέσης. Το κρίσιμο είναι η ένταξη κάθε πολιτικής επιλογής σε μια συνολική, συνεκτική εθνική στρατηγική. Εδώ εντοπίζεται η διαφορά ανάμεσα στο πρωτότυπο και στο αντίγραφο.
Ο κ. Αβέρωφ Νεοφύτου είναι τέως πρόεδρος του ΔΗΣΥ και βουλευτής Λευκωσίας ΔΗΣΥ.
