Σε μια εποχή όπου η δημόσια εικόνα της τηλεόρασης ταυτίζεται συχνά με τη φθηνή εντύπωση, τον γρήγορο εντυπωσιασμό και την αναπαραγωγή της υπερβολής, η ύπαρξη μιας σειράς όπως αυτή για τον βίο του Αγίου Παϊσίου αποτελεί γεγονός με ξεχωριστή βαρύτητα. Δεν πρόκειται απλώς για μια καλοφτιαγμένη σειρά, αλλά για ένα έργο που συνδυάζει αισθητική ποιότητα, αφηγηματική ευαισθησία και σεβασμό στο περιεχόμενό του.
Η απεικόνιση του βίου ενός προσώπου με τέτοιο πνευματικό και ανθρώπινο φορτίο δεν είναι εύκολη υπόθεση. Απαιτεί λεπτότητα, αποφυγή διδακτισμού και κυρίως σεμνότητα. Η σειρά καταφέρνει να ισορροπήσει ανάμεσα στην καλλιτεχνική αφήγηση και στην πνευματική ουσία, χωρίς να καταφεύγει σε εύκολους συναισθηματισμούς, αγιογραφικές υπερβολές ή πρόχειρους δραματισμούς. Δεν προσπαθεί να επιβληθεί. Δεν αναζητά να "κερδίσει" τον θεατή. Προτείνει. Ήσυχα, αλλά σταθερά.
Η τηλεόραση, όταν αναλαμβάνει με σοβαρότητα το ρόλο της, μπορεί να μετατραπεί σε χώρο προσφοράς. Όχι μόνο ψυχαγωγίας, αλλά και υπενθύμισης. Υπενθύμισης αξιών που έχουν σχεδόν αποσυρθεί από το συλλογικό πεδίο.
Το έργο αυτό, χωρίς να προπαγανδίζει ή να κατευθύνει, κατορθώνει να αναδείξει αυτά τα στοιχεία με έναν σχεδόν υποδόριο τρόπο. Γι’ αυτό και γίνεται αποδεκτό από ανθρώπους με διαφορετικές αφετηρίες, ιδεολογίες ή πνευματικά υπόβαθρα.
Η απήχηση της σειράς φανερώνει κάτι ευρύτερο: την ανάγκη του κοινού για ουσιαστικό περιεχόμενο. Για ποιοτική παραγωγή. Για αφηγήσεις που δεν προσβάλλουν τη νοημοσύνη ή την αισθητική του θεατή. Σε έναν τηλεοπτικό χάρτη που συχνά επενδύει στο τετριμμένο και στο επιφανειακό, η δημιουργία ενός τέτοιου έργου απαιτεί τόλμη. Και η τόλμη αυτή δικαιώθηκε. Όχι μόνο εμπορικά, αλλά κυρίως ως απόδειξη ότι υπάρχει ακόμα έδαφος για το καλό, το ήσυχο, το αληθινό.
Δεν χρειάζεται να συμμερίζεται κανείς το σύνολο της πίστης ή των συμβολισμών που περιέχει το έργο για να αναγνωρίσει την αξία του. Ούτε χρειάζεται να έχει προσωπική σχέση με τον Άγιο Παΐσιο για να συγκινηθεί από την καθαρότητα της στάσης του απέναντι στη ζωή και τον άνθρωπο. Το νόημα αυτού του έργου εκτείνεται πέρα από τη θρησκευτικότητα: αγγίζει τον άνθρωπο ως ύπαρξη που ζητά να βρει, να καταλάβει, να σταθεί – έστω για λίγο – έξω από τον θόρυβο.
Σε τέτοιες στιγμές, γίνεται φανερό πως η τηλεόραση μπορεί ακόμα να είναι χώρος πολιτισμού. Να ανεβάσει το επίπεδο αντί να το υποβαθμίσει. Να υπενθυμίσει αντί να υπνωτίσει. Και όταν αυτό συμβαίνει, τότε αξίζει να το επισημαίνουμε – όχι σαν κάτι σπάνιο και "εξαιρετικό", αλλά σαν κάτι πολύ πιο ουσιαστικό: Ως ένα Γεγονός πολιτισμού. Ως ενα πνευματικό Γεγονός.
*Δρ. Κυριάκος Κενεβέζος - Πρώην υπουργός παιδείας και πολιτισμού.
