Η οδική ασφάλεια είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Ως εκ τούτου, οι πολιτικές που ακολουθούνται για μείωση των τροχαίων, θα πρέπει να αξιολογούνται με ειλικρίνεια, θάρρος και κυρίως, με γνώμονα την ανθρώπινη ζωή. Το σύστημα φωτοεπισήμανσης, εφαρμόστηκε στην Κύπρο με σκοπό να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο πρόληψης. Δυστυχώς όμως, η πραγματικότητα έδειξε κάτι διαφορετικό.
Τα στατιστικά στοιχεία από το 2019 μέχρι και το 2023 ήταν ενθαρρυντικά. Η χώρα μας πέτυχε τη μεγαλύτερη ποσοστιαία μείωση θανάτων από τροχαία στην Ε.Ε. - από 52 θανάτους το 2019, σε 34 το 2023. Ωστόσο, αυτή η θετική τάση ανατράπηκε το 2024, με 41 θανάτους και αύξηση 22%. Μια ανησυχητική αντιστροφή, την οποία έχουμε υποχρέωση να λάβουμε σοβαρά υπόψη. Το σύστημα απέτυχε στον βασικό του στόχο. Να περιορίσει τα θανατηφόρα δυστυχήματα. Την ίδια ώρα, η κοινωνία αντιλαμβάνεται και όχι άδικα - ότι λειτουργεί περισσότερο ως εισπρακτικός μηχανισμός παρά ως μέσο πρόληψης. Οι πολίτες, ιδιαίτερα τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, επιβαρύνονται δυσανάλογα με πρόστιμα που πολλές φορές είναι εξαντλητικά για την οικονομική τους δυνατότητα. Επιπλέον, η τοποθέτηση των καμερών πολλές φορές γίνεται σε σημεία χωρίς τεκμηριωμένη επικινδυνότητα, ενισχύοντας την εντύπωση πως στόχος δεν είναι η προστασία ζωής αλλά η αύξηση εσόδων.
Ρεαλιστικές και δίκαιες αλλαγές: Το πρόστιμο πρέπει να λειτουργεί ως ποινή και όχι ως τιμωρία με ταξικά χαρακτηριστικά. Το μοντέλο χωρών όπως η Νορβηγία και η Σουηδία –όπου τα πρόστιμα διαμορφώνονται βάσει εισοδήματος– μπορεί και πρέπει να αποτελέσει παράδειγμα για την Κύπρο.
Δέσμευση εσόδων υπέρ της πρόληψης: Τουλάχιστον το 50% των εσόδων από το σύστημα φωτοεπισήμανσης πρέπει να επιστρέφει στην κοινωνία, μέσω δράσεων που ενισχύουν ουσιαστικά την οδική ασφάλεια: ενημέρωση, εκπαίδευση, υποδομές.
Τοποθέτηση καμερών με επιστημονικά κριτήρια: Η τοποθέτηση πρέπει να γίνεται μόνο εκεί όπου υπάρχουν αποδεδειγμένα υψηλά ποσοστά τροχαίων. Όχι σε «εύκολα σημεία», αλλά σε επικίνδυνα σημεία.
Διαφάνεια για τα σημεία ελέγχου: Η Πολιτεία δεν πρέπει να φοβάται τη διαφάνεια. Όταν οι πολίτες γνωρίζουν τα σημεία ελέγχου, οδηγούν πιο υπεύθυνα. Αυτός είναι και ο στόχος: πρόληψη, όχι καταστολή.
Όχι άλλες πολιτικές που εξαντλούν την κοινωνία: Είναι καιρός να το πούμε ξεκάθαρα: το σύστημα, όπως εφαρμόζεται σήμερα, δεν αποδίδει. Αντί για εργαλείο ασφάλειας, λειτουργεί ως βάρος για τους πολίτες. Αν θέλουμε πραγματική πρόληψη και όχι απλώς ποινή, πρέπει να αλλάξουμε φιλοσοφία. Πρέπει να επενδύσουμε στην παιδεία του οδηγού, στη διαφάνεια και στη δικαιοσύνη.
Η κοινωνία ζητάει λύσεις με ανθρωποκεντρική προσέγγιση, όχι άλλη τιμωρία χωρίς αποτέλεσμα. Και οφείλουμε να την ακούσουμε.
Ο κ. Γιάννης Καρούσος είναι αντιπρόεδρος ΔΗΣΥ – Πρόεδρος ΕΟΑ Αμμοχώστου.
