Σχεδόν μισό αιώνα από τότε που μπήκε στην πολιτική ζωή του τόπου ο όρος «Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία», κανένα κόμμα και καμιά κυβέρνηση δεν ενημέρωσε τους πολίτες τι σημαίνει αυτός ο όρος, πώς λειτουργεί μια ομοσπονδία και μάλιστα διζωνική και δικοινοτική, τι θετικά έχει, αν έχει και τι αρνητικά, ποια τα πλεονεκτήματά της και ποια τα προβλήματά της. Τα κόμματα και οι διάφορες κυβερνήσεις περιορίζονται στο να παπαγαλίζουν ότι με τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία θα ενωθεί η Κύπρος και ο λαός της. Το έχουν επαναλάβει τόσες φορές, που το πίστεψαν και οι ίδιοι.
Για να σταματήσει το παραμύθιασμα του κόσμου, ότι τάχα με τη ΔΔΟ θα επανενωθεί η πατρίδα μας και ο λαός της, θα προσπαθήσω με απλά λόγια να εξηγήσω τι σημαίνει ο όρος αυτός και πώς εφαρμόζεται στην πράξη:
Διζωνική σημαίνει ότι θα υπάρχουν δύο γεωγραφικές περιφέρειες, πολιτείες, κρατίδια, καντόνια, όποιο όνομα θέλετε μπορείτε να δώσετε. Δικοινοτική σημαίνει ότι στη μια γεωγραφική περιφέρεια, η πλειοψηφία θα είναι Ελληνοκύπριοι και στην άλλη Τουρκοκύπριοι. Στην ουσία, λοιπόν, οι δύο κοινότητες θα ζουν χωριστά, η μια δίπλα στην άλλη. Συνεπώς, ο ισχυρισμός ότι με τη ΔΔΟ ενώνεται η πατρίδα μας και ο λαός της είναι ένα παραμύθι και καταρρίπτεται.
Πέρα από αυτό, η κάθε πολιτεία θα έχει τη δική της εκτελεστική, νομοθετική και δικαστική εξουσία. Θα έχει δηλαδή πρόεδρο ή κυβερνήτη, υπουργούς, βουλευτές, δικαστές, όπως κάθε κανονικό κράτος και θα επιλαμβάνονται των θεμάτων που αφορούν τη γεωγραφική περιοχή που θα κυβερνούν. Η κάθε πολιτεία θα έχει επίσης τμήμα φορολογίας για την επιβολή τοπικών φόρων (πέραν του φόρου εισοδήματος που θα επιβάλλεται από την κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση), δική της αστυνομία, δική της πυροσβεστική υπηρεσία, κτηματολόγιο, ακόμα και τμήμα οδικών μεταφορών. Θα έχει δηλαδή ό,τι έχει ένα κράτος, εκτός από διπλωματικές υπηρεσίες και στρατό, αν και θα μπορεί να δημιουργήσει σώμα «χωροφυλακής».
Με τέτοιου είδους εξουσίες είναι πολύ εύκολο η κάθε πολιτεία να παίρνει αποφάσεις εναντίον των κατοίκων της άλλης πολιτείας. Θα αναφέρω ένα παράδειγμα: στις αρχές της δεκαετίας του 1980 η πολιτεία της Νέας Υόρκης αντιμετώπιζε οικονομικό πρόβλημα. Λόγω του ότι σύντομα θα είχαν τοπικές εκλογές, δεν μπορούσε να αυξήσει τη φορολογία των Νεοϋορκέζων. Επειδή η Νέα Υόρκη (όπως όλες οι πολιτείες) επιβάλλει φόρο εισοδήματος σε όλους όσοι εργάζονται στην πολιτεία, είτε είναι κάτοικοί της είτε όχι, αποφάσισε να επιβάλει φόρο στο συνολικό εισόδημα ενός ζευγαριού μη κατοίκων της, έστω και αν μόνο ο ή η σύζυγος από τις γύρω πολιτείες εργαζόταν στη Νέα Υόρκη. Προκλήθηκε μεγάλη κρίση μεταξύ της Νέας Υόρκης και των γύρω πολιτειών που διήρκεσε μερικές εβδομάδες, με ανταλλαγές επιστολών και απειλών για αντίποινα. Φανταστείτε να γίνει κάτι ανάλογο στην Κύπρο. Φοβούμαι πως προτού καν ανταλλαγούν επιστολές θα ανταλλαγούν πυροβολισμοί. Από την άλλη, η κεντρική κυβέρνηση θα είναι υπεύθυνη για την εξωτερική ασφάλεια της χώρας, την οικονομία, τις εξωτερικές σχέσεις, ενώ υπό την ευθύνη της θα είναι ο χώρος εναέριας κυκλοφορίας, η ΑΟΖ, η υφαλοκρηπίδα, το μεταναστευτικό και τα τελωνεία, ενώ η παρέμβασή της στις επιμέρους πολιτείες θα είναι από μηδενική ως μηδαμινή.
Αν λοιπόν οι πολιτικοί μας ηγέτες πιστεύουν ότι με τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία θα ενωθεί η πατρίδα μας και ο λαός της, δύο τινά συμβαίνουν: είτε δεν έχουν ιδέα τι είναι και πώς λειτουργεί η ΔΔΟ, είτε ψεύδονται ασύστολα.
Βεβαίως, τα πολιτικά κόμματα (εκτός από εκείνα που είτε ξεκάθαρα, είτε έμμεσα, απορρίπτουν τη ΔΔΟ) κρύβονται πίσω από τις συμφωνίες υψηλού επιπέδου (και όχι κορυφής όπως λένε μερικοί) που έγιναν πριν από 45 χρόνια και στις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών και επιχειρηματολογούν ότι δεν μπορούμε να ξεφύγουμε, είτε από τις συμφωνίες, είτε από τις αποφάσεις του διεθνούς οργανισμού. Το γεγονός ότι η τουρκική πλευρά μιλά δημοσίως και ξεκάθαρα για δύο κράτη δεν τους λέει τίποτε.
Ούτε τους λέει κάτι και το γεγονός ότι από τότε που συμφωνήθηκαν αυτά, υπήρξαν κοσμογονικές εξελίξεις που τα καθιστούν ανεφάρμοστα: η διζωνική διοικονοτική ομοσπονδία της Τσεχοσλοβακίας διαλύθηκε και έγινε δύο κράτη, όπως διαλύθηκαν και οι πολυζωνικές, πολυεθνικές ομοσπονδίες της Γιουγκοσλαβίας και της Σοβιετικής Ένωσης.
Πρέπει να αντιληφθούμε ότι όταν συγκεντρώνονται χωριστά σε συγκεκριμένους γεωγραφικούς χώρους μιας χώρας επιμέρους ομάδες πληθυσμού με τα ίδια χαρακτηριστικά γνωρίσματα (γλωσσικά, εθνικά, θρησκευτικά κ.λπ.) υπογραμμίζεται η διαφορετικότητα των ομάδων αυτών, που στο τέλος οδηγεί στην απαίτησή τους ότι, όπως ζουν χωριστά, να κυβερνούνται και χωριστά.
Το άλλο μεγάλο λάθος των εκάστοτε κυβερνήσεων της Κύπρου είναι ότι δεν βρέθηκε έστω και μία να υποβάλει συνολικό σχέδιο λύσης, το οποίο θα χαρακτηρίζεται από προτάσεις «έξω από το κουτί». Υπάρχουν ιδέες που μπορούν να απαντήσουν τις όποιες ανησυχίες των Τουρκοκυπρίων και που θα ενώνουν πραγματικά την Κύπρο και τον λαό της, φτάνει να ξεφύγουμε από το παραμύθι της Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας και τις συμβουλές «ειδικών συνταγματολόγων» κυρίως από τη Βρετανία.
Ο κ. Κυριάκος Ιακωβίδης είναι Πολιτικός Επιστήμονας / Δημοσιογράφος.
