Η τόλμη απαιτεί σχεδιασμό, δεν μπορεί να στηρίζεται στην παρόρμηση. Το λέω αυτό γιατί πολλές είναι οι αυθόρμητες και μη συζητήσεις, σε διαδικτυακούς καφενέδες αλλά και μικρές και μεγαλύτερες παρέες, που γίνονται για το μέλλον του πολιτικού μας σκηνικού. Από αριστερά μέχρι δεξιά. Πολλές από αυτές γίνονται από καθαρή, άδολη έγνοια για τον ιδεολογικό χώρο του καθενός/καθεμιάς. Άλλες βασισμένες σε μια απόλυτη και συχνά απολίτικη ισχυρογνωμοσύνη. Προσωπικά, με νοιάζει ο προοδευτικός χώρος, αυτός που στο παραδοσιακό πολιτικό φάσμα (αυτό)προσδιορίζεται αριστερά του κέντρου. Γι’ αυτό, θα προσπαθήσω να εκφράσω αυτή την έγνοια, ως άποψη πλαίσιο, για τα επόμενα βήματά του. Για ό,τι αξίζει.
Καταρχάς, θεωρώ ότι η ζωή είναι ένα συνονθύλευμα από αντιφατικές αλήθειες. Ναι, μπορείς να είσαι ένας ρομαντικός πραγματιστής. Μπορείς να έχεις ένα όραμα που με σημερινές προδιαγραφές να μοιάζει άπιαστο. Αρκεί να σε κινητοποιεί προς τη σωστή κατεύθυνση. Την ίδια ώρα, μπορείς και πρέπει να ορίζεις ρεαλιστικούς στόχους, βήματα που χρειάζεται να κάνεις σήμερα. Λύσεις για προβλήματα σημερινά και αυριανά. Ορμώμενοι από το παρελθόν αλλά μιλώντας σήμερα, γι’ αυτό που μπορεί να υπάρξει, όχι αυτό που υπήρξε. Συνεπώς, η αριστερά μπορεί να κτίσει πάνω στη παράδοση της δημοκρατικής πατριωτικής παράταξης, των αγώνων για τα δικαιώματα των εργαζομένων, το κοινωνικό κράτος. Να το κάνει όμως με νέα υλικά και αισθητική. Με ένα ρεαλισμό ηθικά μαχητικό, προσανατολισμένο στο δίκαιο και το ωφέλιμο για τους πολλούς. Με πολιτική συγκρότηση, σοβαρά και ρεαλιστικά επεξεργασμένα προγράμματα, με εστίαση και συνέπεια.
Η πολιτική και η δημοκρατία εμπεριέχουν εγγενώς τη σύγκρουση. Και η πρώτη σύγκρουση για έναν χώρο που ψάχνει ένα νέο αυτοπροσδιορισμό θα είναι εσωτερική. Δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Πρέπει να δαμαστεί ο δαίμων της εσωστρέφειας και του κομματικού και προσωπικού εγωισμού, από τη δυναμική της ενδοσκόπησης και της ειλικρινούς αυτοαξιολόγησης και αυτοκριτικής, χωρίς τούτο να σημαίνει αυτομαστίγωση. Στη συνέχεια χρειάζεται προσωπική επαφή με τον νέο κόσμο, κοντά και μακριά από τα κομματικά μετερίζια. Αυτό το άνοιγμα δεν είναι επίσης εύκολο, επειδή διάγουμε εποχή αποξένωσης μεταξύ πολιτικής και πολιτών. Αποδοκιμασίας των θεσμών και κατάρρευση της εμπιστοσύνης προς τη θεσμικά οργανωμένη πολιτική αντιπαράθεση. Και αυτό καθιστά την απαραίτητη επαφή με την κοινωνία, πρόκληση. Ωστόσο, εάν η προοδευτική πολιτική θέλει να ανακτήσει τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στην πολιτική σκηνή είναι αναγκασμένη να αναμετρηθεί με την κληρονομιά της, να αποδεχθεί και να οργανώσει τους πολλούς νέους αγώνες που εκτυλίσσονται, όχι ως κίνημα διαμαρτυρίας αλλά με μια νέα ιστορική αυτοπεποίθηση, γύρω από ιδέες που συγκινούν τους νεότερους ανθρώπους, σήμερα.
Τέτοιοι αγώνες είναι για παράδειγμα οι κοινωνικές ανισότητες, τα ανθρώπινα δικαιώματα, η οικολογία, η εκπροσώπηση των νέων εργαζομένων που η ζωή τους χαρακτηρίζεται από επισφάλεια σε μια νέου τύπου οικονομία, η ενδυνάμωση της δημόσιας υγείας, η ανανέωση της δημόσιας παιδείας, η επιδίωξη της ευτυχίας και όχι μόνο της επιτυχίας μέσα από μια νέα κουλτούρα, ο πολιτισμός κ.ά. Είναι πολλά τα πεδία πολώσεων και διαχωρισμών που αναζητούν πολιτική εκπροσώπηση. Η προοδευτική παράταξη μπορεί να το κάνει, μέσα σε ένα χώρο πολιτικής αντιπαράθεσης και σύγκρουσης, που αναγνωρίζει, χωρίς να καταργεί, τον πολιτικό αντίπαλο, μακριά από μόδες λαϊκισμού και αντιλαϊκισμού, φοβίες και ανασφάλειες.
Ο προοδευτισμός –εν αντιθέσει με τον συντηρητισμό– χαρακτηρίζεται από τον αγώνα ενάντια στη φυσική ανισότητα των πραγμάτων, που θα έλεγε και ο Νίτσε. Εξού και είναι ένας εξ ορισμού δύσκολος και άνισος αγώνας αλλά όχι μάταιος. Σε κάθε περίπτωση είναι ένας αγώνας που αξίζει να δώσουμε.
Ο κ. Μενέλαος Α. Μενελάου είναι προϊστάμενος Υπηρεσίας Σπουδών και Φοιτητικής Μέριμνας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου.
*Οι απόψεις που εκφράζονται είναι προσωπικές
