Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Έγινε επιτέλους πραγματικότητα η εφαρμογή του Σχεδίου «Ενοίκιο Έναντι Δόσης» μετά από συζητήσεις πέραν των δυόμιση χρόνων για το σχεδιασμό, τις πρόνοιες, την τελική δομή που θα έχει, αλλά και τις απαραίτητες εγκρίσεις που χρειάζονταν από τους Ευρωπαίους. Σύμφωνα με τους βασικούς όρους του Σχεδίου, θα μπορούν να συμμετάσχουν δανειολήπτες με μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχουν εξασφάλιση κύρια κατοικία με αγοραία αξία μέχρι 250 χιλ. ευρώ. Οι δικαιούχοι είναι φυσικά πρόσωπα λήπτες συγκεκριμένων επιδομάτων, αλλά και επιλέξιμοι μη βιώσιμοι δανειολήπτες των Σχεδίων ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ που αφορά κύριες κατοικίες με αγοραία αξία μέχρι 350 χιλ. ευρώ, καθώς και πρόσωπα των οποίων η συμμετοχή στα Σχέδια ΕΣΤΙΑ και ΟΙΚΙΑ έχει τερματιστεί. Ο βασικός σκοπός του Σχεδίου είναι η προστασία της κύριας κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών με πλήρη διακανονισμό του δανείου τους το οποίο εξασφαλίζεται με την κύριά τους κατοικία.
Θα είναι μία ευκαιρία να «καθαρίσουν» δανειολήπτες που πρακτικά δεν μπορούν, ούτε θα μπορούσαν να αρχίσουν να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων που είχαν απλήρωτες τόσα χρόνια ώστε να υπάρξει ένα «φως στο τούνελ». Οι εκκλήσεις από την πολιτεία να αξιολογήσουν το Σχέδιο οι δανειολήπτες με υπευθυνότητα είναι συνεχείς από τη γέννησή του, ωστόσο το ποσοστό επιτυχίας του πιθανώς να είναι μικρό. Η κουλτούρα του Κύπριου να αφήσει το ακίνητό του, παρόλο που δεν είναι πρακτικά δικό του, αλλά της τράπεζας ή της εταιρείας εξαγοράς πιστώσεων, δεν είναι εδώ. Γι’ αυτό και η ΚΕΔΙΠΕΣ η ίδια έχει κατεβάσει τρόπον τινά τον πήχη, με τους Επικεφαλής να αναφέρουν πως βάσει της εμπειρίας τους από προηγούμενα αντίστοιχα Σχέδια το ποσοστό συμμετοχής θα κυμαίνεται κοντά στο 1/3 μόνο της περιμέτρου των δανειοληπτών που μπορούν να συμμετάσχουν.
Και δημιουργείται ένα εύλογο ερώτημα. Όσοι δεν μπήκαν στο ΕΣΤΙΑ, όσοι δεν μπήκαν στο Οικία, όσοι δεν θα μπουν στο Σχέδιο Ενοίκιο Έναντι Δόσης, θα έχουν τελικά τα χαρακτηριστικά του λεγόμενου «Στρατηγικού Κακοπληρωτή»; Κάτι τέτοιο θα μπορεί να εξαχθεί ως αποτέλεσμα «εις άτοπον απαγωγή»; Έτσι έχει αφήσει να εννοηθεί η πολιτεία, ωστόσο δεν είμαι σίγουρος. Για να συμμετάσχεις σε τέτοια Σχέδια πρέπει να πληροίς συγκεκριμένα εισοδηματικά κριτήρια, συγκεκριμένα κριτήρια οικογενειακής κατάστασης και άλλα. Εκτιμώ πως αυτοί που θα παραμείνουν απέξω ενώ θα μπορούσαν να συμμετάσχουν είναι μία κατηγορία πολιτών «μη καλά πληροφορημένων», που δεν μπορούν να καταλάβουν πολλά από οικονομικά δεδομένα και όχι «αρνητών». Η πολιτεία πρέπει να βρει τρόπους να πληροφορήσει σωστά τους συγκεκριμένους δανειολήπτες με ορθό τρόπο ότι είναι η πιο συμφέρουσα οικονομική λύση να συμμετάσχουν στο «Ενοίκιο Έναντι Δόσης». Με λογιστές, με δικηγόρους, με όσους μπορούν να τους πείσουν τελοσπάντων.
Η πολιτεία αν θέλει να βρει τους στρατηγικούς κακοπληρωτές έχει τη δύναμη. Μπορεί να συνεργαστεί με αρμόδιες Αρχές (Τμήμα φορολογίας και άλλα), με τράπεζες και ελεγκτικούς Οίκους και θα τους βρει. Χρονοβόρα διαδικασία; Σίγουρα. Κοστοβόρα διαδικασία; Σίγουρα. Όμως μπορεί.
Για να λυθεί το πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων στην Κύπρο δεν μπορεί να στηρίζεται η πολιτεία στη συμμετοχή πολιτών σε Σχέδια που τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να καταλάβουν, ή να νομίζει ότι όσοι δεν συμμετείχαν είναι «εις άτοπον απαγωγή» στρατηγικοί κακοπληρωτές.
