Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Εχθές είχα μία συνάντηση με άνθρωπο που καταλαβαίνει πολύ καλά από τραπεζικά. Πιθανώς, είναι πιο καταρτισμένος από πολλούς που νομίζουν ότι αντιλαμβάνονται από τραπεζικά. Κατά τη γνώμη του πράγματι υπάρχουν κίνδυνοι που ελλοχεύουν για τράπεζες και οικονομία, όπως από ακίνητα, από πολέμους, από ακρίβεια, από πληθωρισμό, από αθετήσεις δανείων, από τους μισθούς ιδίως του ιδιωτικού τομέα που είναι στα «τάρτατα» σε σχέση με τους αντίστοιχους του δημοσίου τομέα.
Του ανέγνωσα κομμάτι από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου και συγκεκριμένα για την έκθεση χρηματοοικονομικής σταθερότητας και νόμιζα ότι είχε στο μυαλό του το παρακάτω. «Το γεγονός ότι τα πραγματικά εισοδήματα των νοικοκυριών παρέμειναν σε ελαφρώς χαμηλότερα επίπεδα από αυτά που ίσχυαν πριν από την έναρξη της ενεργειακής κρίσης στα μέσα του 2021, καθώς και η αύξηση της μόχλευσης των μη-χρηματοοικονομικών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με το ήδη ψηλό επίπεδο του χρέους, δυσχεραίνει την ικανότητα αποπληρωμής των δανείων ιδιαίτερα των ευάλωτων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Ως εκ τούτου, ο πλήρης αντίκτυπος των αυξημένων τιμών και δανειστικών επιτοκίων στη βιωσιμότητα και στην ικανότητα του ιδιωτικού μη-χρηματοοικονομικού τομέα να εξυπηρετεί το χρέος του δύναται να μην έχει πλήρως αντικατοπτριστεί στο δανειακό χαρτοφυλάκιο των πιστωτικών ιδρυμάτων», σημειώνει η ΚΤΚ.
Αμ, δε! Κάθεται στον ελεύθερο χρόνο του και διαβάζει τα οικονομικά αποτελέσματα των κυπριακών τραπεζών. Εκείνο που παρατήρησε είναι πως από το 2023 και εντεύθεν αρκετός δανεισμός διοχετεύεται εκτός Κύπρου. Του λέω τι εννοείς;
Και συνεχίζει. Οι κυπριακές τράπεζες δίνουν μεν δάνεια, όμως κάποιες αν παρατηρήσεις που διοχετεύεται αυτός ο δανεισμός, θα δει πως δίδεται αρκετός εκτός Κύπρου. Οι κυπριακές τράπεζες μου λέει έχουν τόση ρευστότητα, που ναι μεν τώρα με τα επιτόκια τους έχει έρθει κουτί γιατί πληρώνονται από αυτή, ωστόσο δεν έχουν πραγματικά που να τη διοχετεύσουν. Χαρακτηριστικά, μου υπέδειξε κυπριακή τράπεζα που ενώ τη μία χρονιά, το 2022 για παράδειγμα είχε δώσει τα 2/3 των δανείων της στην Κύπρο και το 1/3 εκτός, το 2023 είχε γίνει το αντίστροφο. Είχε δώσει 2/3 του δανεισμού της εκτός Κύπρου και εντός μόνο το 1/3.
Οι φόβοι του εδράζονται στην στιγμή της αθέτησης του δανείου, στην κακιά στιγμή. Ο δανειολήπτης που έχει λάβει δάνειο κάτι για έξω από τη χώρα, την κακιά στιγμή όπως μου εξηγεί, θα είναι το πρώτο που δεν θα εξυπηρετήσει. «Σιγά μην ενδιαφερθεί ένας επενδυτής τώρα που δεν μένει Κύπρο και που πήρε λεφτά από μία κυπριακή τράπεζα για ένα πρότζεκτ εκτός Κύπρου, αν τρέξει να το διευθετήσει», μου είπε με ύφος. «Άντε τώρα να κυνηγήσεις ένα τύπο σε ένα κράτος που του δάνεισες χρήματα για να φτιάξει ένα πρότζεκτ», κατέληξε
Αυτός είναι ένας από τους δύο νέους κινδύνους που μου υπέδειξε για την οικονομία της Κύπρου και τις τράπεζές της και δεν μιλάει κανένας ακόμα. Κατά τη γνώμη του οι επόπτες, οι εγχώριοι πρώτα, θα πρέπει να τραβήξουν το αυτί των τραπεζών που δίνουν εκτός την κυπριακή ρευστότητα δίχως να έχει μπει ένας νέος τύπος ελέγχου, ένα νέο «μαξιλαράκι» ασφαλείας, κάποια συγκεκριμένα όρια.
