Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Το 2025 ξεκίνησε με ακόμα μία αύξηση στο κρατικό μισθολόγιο, λόγω ΑΤΑ. Αυτή τη φορά της τάξης του 1,25%. Ο υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Παναγιώτου έδωσε μάχη από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων του για να αυξήσει την ΑΤΑ σε αυτούς που ήδη τη λάμβαναν, μία εξέλιξη που αν και φουσκώνει το κρατικό μισθολόγιο, με ρυθμούς κατά τους οποίους θα πρέπει να υποστηρίζει το κράτος και στα επόμενα χρόνια και όχι μόνο τώρα που τα πράγματα «πηγαίνουν καλά», είναι καλή για περίπου 200.000 εργαζομένους. Δικαιούχοι της ΑΤΑ είναι υπάλληλοι του δημοσίου και ευρύτερου δημόσιου τομέα (ημικρατικοί), οι εργαζόμενοι της τοπικής αυτοδιοίκησης, οι εργαζόμενοι στις κατασκευές, τα ξενοδοχεία και όπου αλλού υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις (π.χ. τράπεζες). Η ψαλίδα μεταξύ αυτών που λαμβάνουν ΑΤΑ και εργαζομένων που δεν λαμβάνουν (δηλαδή ένας στους δύο) μεγαλώνει.
Το κείμενο βέβαια αυτό ασχολείται με την επόμενη μάχη που πρέπει να δώσει ο υπουργός Εργασίας και δεν αναφέρομαι σε πιθανή προσπάθεια για οριζόντια εφαρμογή της ΑΤΑ σε όλους τους εργαζομένους της Κύπρου. Το κείμενο είναι αφιερωμένο στη «μάχη των μαχών» που πρέπει να δώσει, σημείο όπως πολύ σωστά έχει εντοπίσει και το Συμβούλιο Οικονομίας και Ανταγωνιστικότητας Κύπρου ώστε να ενδυναμωθεί το συνταξιοδοτικό σύστημα της Κύπρου. Υπάρχουν πάρα πολλές επιχειρήσεις στην Κύπρο, που δεν έχουν στις παροχές τους τη χρηματοδότηση σε Επαγγελματικά Ταμεία Σύνταξης. Δεν δίνει ο εργοδότης το έναυσμα στον εργαζόμενο να βάλει και αυτός το μερίδιό του με στόχο τις αυξημένες αποταμιεύσεις του εργοδοτουμένου για τη συνταξιοδοτική περίοδο, παρόλο που μιλάμε για αποταμιεύσεις που στο μέλλον πάλι στην οικονομία θα επιστρέψουν, θα γίνει ένας οικονομικός κύκλος που πιθανώς θα φέρει μόνο θετικά μακροπρόθεσμα.
Το Συμβούλιο Ανταγωνιστικότητας προτείνει την αυτόματη εγγραφή όλων των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα σε πολυ-επιχειρησιακό Επαγγελματικό Ταμείο Σύνταξης ή σε Επαγγελματικό Ταμείο Σύνταξης που προσφέρει ο εργοδότης. Σύμφωνα με στοιχεία που δίδονται, το 95% των επιχειρήσεων στην Κύπρο αποτελείται από πολύ μικρές εταιρείες (micro SMEs) που εργοδοτούν λιγότερα από 10 άτομα και που, οι περισσότερες από αυτές, δεν προσφέρουν Επαγγελματικό Ταμείο Σύνταξης. Προτεραιότητα κατά το Συμβούλιο για την ενίσχυση του συνταξιοδοτικού εισοδήματος θα πρέπει να αποτελέσει η οριζόντια προσέγγιση του θεσμού των Επαγγελματικών Ταμείων Σύνταξης, μέσω της επέκτασής τους και της αυτόματης εγγραφής (auto-enrollment) των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα σε πολύ-επιχειρησιακό ΕΤΣ ή σε ΕΤΣ που προσφέρει ο εργοδότης.
Το Συμβούλιο επισημαίνει ότι, σημαντική για την προώθηση του πιο πάνω μέτρου είναι και η συνεισφορά του εργοδότη στα Επαγγελματικά Ταμεία Σύνταξης. «Φυσικά, στόχος δεν είναι η οικονομική επιβάρυνση των επιχειρήσεων αλλά η ενίσχυση της αποταμίευσης των εργαζομένων. Για τον λόγο αυτό χρήσιμος θα ήταν ο καθορισμός μιας ελάχιστης μικρής εισφοράς εργοδότη στα ΕΤΣ, ίσως της τάξης του 0,25%», εξηγεί.
Λεπτομέρεια μεν, διότι υπάρχει πολύς δρόμος για να διανύσει επί τούτου το αρμόδιο Υπουργείο, αλλά, πιθανώς θα έπρεπε να εξεταστεί όπως υποδεικνύει και το Συμβούλιο, να υπάρχει συνεισφορά του κράτους σε Επαγγελματικό Ταμείο Σύνταξης, ή σε Επαγγελματικό Ταμείο Σύνταξης, για χαμηλά αμειβόμενους. Πράγματι, τα εισοδήματα των εργαζομένων που υπόκεινται σε φορολογία έχουν αρνητικό οικονομικό αντίκτυπο στα εισοδήματα του κράτους λόγω των φορολογικών εκπτώσεων που παρέχονται από τα επαγγελματικά ταμεία συντάξεων/ασφάλειες ζωής. Οι χαμηλά αμειβόμενοι όμως δεν έχουν το αντίστοιχο όφελος, αλλά ούτε και επιβαρύνουν τα δημόσια οικονομικά. Με τη συνεισφορά του κράτους στους εργαζόμενους που δεν φορολογείται το εισόδημά τους θα επωφεληθούν όσοι το έχουν πραγματικά ανάγκη.
Η απόφαση για οριζόντια συνεισφορά του εργοδότη στα επαγγελματικά ταμεία σύνταξης απ’ όλες τις επιχειρήσεις που λειτουργούν στην Κύπρο θα ήταν μάχη που αξίζει να κερδηθεί και όχι οι αυξήσεις των επιδομάτων σε πρόσωπα που ήδη λαμβάνουν επιδόματα.
