Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Τα συνολικά μη εξυπηρετούμενα δάνεια στις τράπεζες έφτασαν κάτω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ, συγκεκριμένα στα 1,9 δισ. Εάν ανατρέξει κανείς στα τέλη του 2017 θα δει πως, τα ΜΕΔ τότε ήταν στο δυσθεώρητο ποσό των 20,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ στο ανώτατό τους επίπεδο στην Κύπρο ήταν στο 2014 – 2015 που είχαν φτάσει κοντά τα 28 δισ. ευρώ. Από το 2018 και εντεύθεν, υπήρξε ένα «σπάσιμο» του Συνεργατισμού που έφερε καλή μείωση στις τράπεζες, ενώ ακολούθησαν μεγάλες πωλήσεις προβληματικών δανείων από τις κυπριακές τράπεζες σε επενδυτικά ταμεία του εξωτερικού. Η πρώτη μεγάλη μείωση έγινε το 2018, με την πώληση του Συνεργατισμού και την πώληση του «ιστορικού» πλέον, πρώτου μεγάλου πακέτου ΜΕΔ στην Κύπρο, αυτό των 2,8 δισ. ευρώ από την Τράπεζα Κύπρου, στην Apollo. Έτσι, τα 20,5 δισ. ευρώ ΜΕΔ στις τράπεζες έγιναν 10,2 δισ. στα τέλη του 2018, ενώ από τότε γίνονταν μεγάλες μειώσεις στα 8,9 δισ. το 2019, στα 5,1 δισ. το 2020, στα 2,9 δισ. το 2021, στα 2,3 δισ. το 2022 και 1,89 δισ. το 2023.
Οι πωλήσεις και οι διαγραφές των δανείων όλα αυτά τα χρόνια είχαν την τιμητική τους και η δευτερογενής αγορά προβληματικών δανείων άνθισε. Τα επενδυτικά ταμεία που αγόρασαν τα προβληματικά δάνεια ίδρυσαν εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων στην Κύπρο και είναι αυτές που πλέον έχουν να «τραβήξουν κουπί», καθώς έχουν πάνω τους σχεδόν όλα τα προβληματικά δάνεια της Κύπρου. Το ιδιωτικό χρέος είναι ο «βραχνάς» της οικονομίας που συχνά - πυκνά μας υπενθυμίζουν οι Θεσμοί, οι Ευρωπαίοι και οι Οίκοι Αξιολόγησης. Όπως αναφέρει η Κεντρική Τράπεζα, παρά την καθοδική πορεία, το ιδιωτικό χρέος εξακολουθεί να είναι υψηλό σε σύγκριση με τις υπόλοιπες χώρες στη ζώνη του ευρώ, εν μέρει λόγω της συμπερίληψης του χρέους που ανήκει στις Εταιρείες Εξαγοράς Πιστώσεων, καθώς και του χρέους των Οντοτήτων Ειδικού Σκοπού. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, το χρέος του εγχώριου μη χρηματοοικονομικού ιδιωτικού τομέα μειώθηκε σημαντικά από 352% του ΑΕΠ στην κορύφωσή του το πρώτο τρίμηνο του 2015, στο 210% το δεύτερο τρίμηνο του 2023, κυρίως λόγω της αύξησης του ονομαστικού ΑΕΠ και διαγραφών δανείων. Εξαιρουμένων των παραπάνω Οντοτήτων, η Κεντρική υποδεικνύει πως, το ιδιωτικό χρέος μειώνεται στο 157% του ΑΕΠ.
Και εδώ έρχεται να «κουμπώσει» στην εικόνα το κομμάτι του παζλ του Θεσμού του Χρηματοοικονομικού Επιτρόπου που όπως φαίνεται εκ πρώτης όψεως, έχει όρεξη για να αλλάξει πολλά πράγματα που μέχρι τώρα δεν γίνονταν όπως πρέπει να γίνονται. Όπως ενημέρωσε η νέα Χρηματοοικονομική Επίτροπος, κ. Βαλεντίνα Γεωργιάδου, όσον αφορά τη δεσμευτικότητα των αποφάσεων, το 2015-2023 έγιναν μόνο το 65,5% αποδεκτές από τον καταναλωτή και μόνο το 25% έγιναν αποδεκτές από τις χρηματοοικονομικές επιχειρήσεις. Ποσοστό μικρό. Το ποσοστό μη αποδοχής βάσει των δεδομένων ανέρχεται για τις τράπεζες στο 76%, για τις εταιρείες εξαγοράς πιστώσεων στο 86%, για τις ΚΕΠΕΥ στο 72% και για τις ασφαλιστικές εταιρείες στο 79%. Η προσπάθεια για μείωση των ΜΕΔ θα πρέπει να είναι συνολική και να γίνει αντιληπτό ότι πράγματι υπάρχει πρόβλημα. Τα τόσα δισ. ΜΕΔ βαραίνουν την οικονομία, πρέπει να εξυγιανθούν και να περάσουν ξανά στις τράπεζες τα εν λόγω δάνεια. Όπως έδειξε ο Φορέας, διαχρονικά, ποσοστό 64% των διαμεσολαβήσεων κατέληξε σε βιώσιμες αναδιαρθρώσεις και 8% κατέληξε σε διευθέτηση μέσω φιλικού διακανονισμού. Τα ποσοστά αυτά πρέει να αλλάξουν προς το καλύτερο και το πλαίσιο των νέων αρμοδιοτήτων του Φορέα θα πρέπει να αγκαλιαστεί, για το καλό της οικονομίας.
