Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
Οι επιθέσεις των Χούθι στα εμπορικά πλοία που διασχίζουν την Ερυθρά Θάλασσα έχει προκαλέσει ακόμα μία μεγάλου βεληνεκούς διαταραχή στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα, με οικονομικές συνέπειες που στο τέλος της ημέρας θα επωμισθούν οι καταναλωτές. Είναι ένα ακόμα χτύπημα στην εφοδιαστική αλυσίδα που όπως αποδεικνύεται από το 2020 που ήρθαν τα προβλήματα του Covid-19, το βάρος καλείται να το σηκώσει ο τελικός καταναλωτής. Είναι το κερασάκι στην τούρτα του κοκτέιλ ακρίβειας που έχει δημιουργηθεί από το 2020 με την πανδημία και τους πολέμους και αναπόφευκτα θα φέρει τις οικονομίες στα όριά τους για ακόμη μία φορά. Η κυπριακή οικονομία μέχρι στιγμής –τουλάχιστον στους αριθμούς– έχει αποδειχθεί ανθεκτική. Οι συνέπειες από αυτή την καινούργια απειλή της εφοδιαστικής αλυσίδας δεν έχουν φανεί ακόμα, ωστόσο μέχρι το τέλος Ιανουαρίου 2024 θα πρέπει να αναμένουμε μία πρώτη «γεύση».
Όπως καταγράφει η Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) στις μακροοικονομικές της προβλέψεις, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ για το 2023 αναμένεται να ανέλθει στο 2,2%, σε σχέση με μεγέθυνση 5,1% το 2022. Τα έτη 2024-2026 αναμένεται άνοδος του ΑΕΠ κατά 2,6%, 3,1% και 3,2%, αντίστοιχα. Σε σχέση με το 2022, ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ κατά την περίοδο 2023-2026 είναι αποτέλεσμα διαφόρων παραγόντων. Όπως σημειώνει η ΚΤΚ, στο παρόν στάδιο επικρατεί αβεβαιότητα για τις οικονομικές συνέπειες της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, αφού οι τελικές επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από τη διάρκεια και πιθανή επέκτασή της. Αναλυτικότερα, η ΚΤΚ σχολιάζει πως, για τα έτη 2023-2026, η αναμενόμενη εξέλιξη του ΑΕΠ βασίζεται κυρίως στην πορεία της εγχώριας ζήτησης. Σημαντική συνεισφορά αναμένεται κυρίως από μεγάλες υπό εξέλιξη ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης από έργα για στήριξη της ψηφιακής και πράσινης ανάπτυξης και άλλα μεταρρυθμιστικά έργα στο πλαίσιο υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Οι αριθμοί δείχνουν τα παραπάνω. Και είναι καλοί. Αναπόφευκτα θα επηρεαστούν τα δεδομένα προς τα κάτω, εάν συνεχιστεί αυτός ο αποκλεισμός της Ερυθράς Θάλασσας και του Σουέζ, ο χρόνος αναμένεται να δείξει το μέγεθος των συνεπειών. Ωστόσο, τα προϊόντα στα ράφια στο σουπερμάρκετ ο Κύπριος τα βλέπει ανεβασμένα για πάνω από ένα χρόνο. Τα προϊόντα ένδυσης και υπόδησης επίσης. Οι δόσεις των δανείων του είναι επίσης αυξημένες, λόγω των επιτοκίων της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) που έχουν απανωτές αυξήσεις από το καλοκαίρι του 2022. Η τιμή της βενζίνης / πετρελαίου είναι υψηλή, τόσο υψηλή που το κράτος έχει λάβει μέτρα –που ενδεχομένως να ξεχνάμε– και τη μειώνει κατά 8 σεντ του ευρώ. Αυξήσεις στους μισθούς έχει δει μόνο η μερίδα πολιτών που λαμβάνει ΑΤΑ, αλλά και αυτοί που παίρνουν τον βασικό. Πλέον των 1.000 ευρώ. Με 1.000 ευρώ δεν ζεις αξιοπρεπώς και μόνος σου στην Κύπρο βέβαια, αλλά αυτό είναι άλλο κεφάλαιο για να θίξουμε. Η στέγαση – ενοίκια στην Κύπρο είναι σε δυσθεώρητα υψηλά επίπεδα για τους μισθούς που λαμβάνει ο μέσος πολίτης της.
Σε όλα τα παραπάνω πάει να προστεθεί μία ακόμα πτυχή ακρίβειας, από την κρίση στην Ερυθρά Θάλασσα. Όλες οι κρίσεις σε τελική ανάλυση έχουν αντίκτυπο στις τσέπες του πολίτη και φαίνεται πως το ντόμινο συνεπειών / ακρίβειας από το 2020 δεν έχει σταματήσει, ούτε θα σταματήσει το 2024.
