Του Λάρκου Λάρκου
Την ίδια μέρα, τα δύο Ιράν. Το ένα: «Ο στρατός των φρουρών της ισλαμικής επανάστασης πραγματοποιεί στρατιωτικά γυμνάσια στα δυτικά τμήματα της χώρας, τα οποία θα συνεχιστούν μέχρι αύριο Τρίτη», (Irna, 11/8). Την προηγούμενη μέρα ο βοηθός αρχηγός των φρουρών της ισλαμικής επανάσταση δήλωσε ότι το Ιράν «είναι έτοιμο με διαταγή της ηγεσίας του να επιφέρει σκληρή τιμωρία στο Ισραήλ», (Reuters, 10/8). Προηγήθηκε ο ανώτατος ηγέτης αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, ορκίστηκε «αυστηρή τιμωρία» στο Ισραήλ», (Irna, 31/7).
Το άλλο: O νέος πρόεδρος του Ιράν, καρδιοχειρούργος στο επάγγελμα, Μασούντ Πεζεσκιάν, διόρισε τον Αμπάς Αράγκτσι στη θέση του υπουργού Εξωτερικών «που διετέλεσε πρεσβευτής του Ιράν σε διάφορες χώρες και έπαιξε κρίσιμο ρόλο στις συνομιλίες για τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν το 2015 με τις έξι παγκόσμιες δυνάμεις –από το οποίο αποχώρησαν οι ΗΠΑ επί προεδρίας Τραμπ και επέβαλαν ξανά κυρώσεις στο Ιράν το 2018. Ο Αμπάς Αράγκτσι αργότερα ήταν επικεφαλής διαπραγματευτής κατά τη διάρκεια των πολυμερών διαπραγματεύσεων -τελικά μη επιτυχημένων- που είχαν ως στόχο την αναζωογόνηση της συμφωνίας του 2015 μέσω έμμεσων διαπραγματεύσεων με την Ουάσιγκτον», (Reuters, 8/8).
Επίσης, ο νέος πρόεδρος του Ιράν «επαναδιόρισε τον Mohammad Eslami ως επικεφαλής του Οργανισμού Πυρηνικής Ενέργειας της χώρας του» (9/8), και, όπως του ανέφερε «εξαιτίας της πολύτιμης διοικητικής σου εμπειρίας, σε διορίζω και αντιπρόεδρο της κυβέρνησης», (Reuters, 10/8). Κάτι ίσως ασήμαντο για πολλούς, για το Ιράν όμως έχει σημασία: Ο πρόεδρος Πεζεσκιάν ονόμασε την Farzaneh Sadeq υποψήφια για τη θέση της υπουργού Μεταφορών –αν ο διορισμός της επικυρωθεί από το Κοινοβούλιο θα είναι μόλις η 2η γυναίκα υπουργός στην ιστορία της ισλαμικής δημοκρατίας», (Reuters, 11/8).
Το σκηνικό: η απάντηση Ιράν στο Ισραήλ εξαιτίας της δολοφονίας Χανίγιε, φαίνεται να είναι η πιο πιθανή εξέλιξη των πραγμάτων. Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσίευμα του Iran International «ο νέος πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν έχει εισηγηθεί στον ανώτατο ηγέτη της χώρας να αποφύγει άμεση επίθεση στο Ισραήλ», (Καθημερινή, 8/8).
Το Ιράν στηρίζει (στρατιωτικά, οικονομικά), Χεσμπολάχ, Χαμάς, Χούθι. Ο στρατιωτικός και πολιτικός ανταγωνισμός με το Ισραήλ δεν έχει όρια και αυτή τη στιγμή φαίνεται εκτός ελέγχου. Λύση εύκολη και απλή δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Αλλά η μόνη μακροχρόνια βιώσιμη λύση είναι η επανένταξη του Ιράν στο διεθνές πεδίο, όπως συμφωνήθηκε το 2015 μεταξύ Ιράν και Η.Ε./Ε.Ε. συν ΗΠΑ, Γαλλία, Μ.Β., Ρωσία, Κίνα και για πρώτη φορά Γερμανία. Η συμφωνία προνοούσε τερματισμό των κυρώσεων κατά Ιράν με εποπτεία του πυρηνικού του προγράμματος από τα Η.Ε. Οι επιλογές Μασούντ Πεζεσκιάν (Α. Αράγκτσι, Μ. Εσλάμι) μιλούν από μόνες τους.
Οι δυσκολίες πολλές, καθώς ο τελικός λόγος ανήκει στον Χαμενεΐ. Σωστά, αλλά και το 2015 ήταν ο ίδιος εκεί και παρά τις αντιδράσεις στην προσπάθεια Ζαρίφ, έδωσε την έγκρισή του στη συμφωνία. Δύσκολο διεθνές περιβάλλον, οι ΗΠΑ σε εκλογική περίοδο, ο ΥΠΕΞ τους Α. Μπλίνκεν συνήθως πάει περιοδείες. Ο αποχωρών ΥΠΕΞ της Ε.Ε. Ζ. Μπορέλ απεδείχθη κατώτερος των περιστάσεων σε αντίθεση με την προκάτοχό του βαρώνη Άστον που έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του 2015. Σε αυτή τη σκληρή συγκυρία –πολύ κοντά σε περιφερειακή σύγκρουση με απρόβλεπτες διαστάσεις– ο Μ. Πεζεσκιάν προτείνει ένα μικρό παράθυρο ευκαιρίας για την περιοχή...
www.larkoslarkou.org.cy
