Του Λάρκου Λάρκου
Οι δηλώσεις: «Σκοπός της άτυπης συνάντησης στις 17-18 Μαρτίου στη Γενεύη είναι να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση για την πορεία του κυπριακού ζητήματος», εκπρόσωπος Τύπου του γ.γ. του ΟΗΕ, Στεφάν Ντουζαρίκ, (πηγή ΚΥΠΕ 6/3). Τα ταξίδια: Ο Ν. Χριστοδουλίδης στην Αθήνα συνάντησε τον Κ. Μητσοτάκη (7/3), ενώ ο Βρετανός υφυπουργός για την Ευρώπη Σ. Ντάουτι είδε στη νήσο τους Ν. Χριστοδουλίδη και Ερσίν Τατάρ (6/3).
Η ενδιαφέρουσα είδηση. Σε ρεπορτάζ στον «Πολίτη» (2/3) διαβάζουμε ότι «η προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό, Μαρία Άνχελα Ολγκίν, προσπάθησε να κινηθεί στα βαθιά. Στις αρχές Ιουλίου του 2024 κατέθεσε εμπιστευτική έκθεση στον γ.γ. Προς αυτή την κατεύθυνση, στις 11 Ιουλίου 2024 η κυρία Ολγκίν είχε συναντήσεις στην Ουάσιγκτον με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας και της Τουρκίας, Γ. Γεραπετρίτη και Χ. Φιντάν. Φαίνεται ότι στην Ουάσιγκτον προέκυψε συναντίληψη επί των βασικών αρχών μιας επανεκκίνησης στο Κυπριακό. Διπλωματική πηγή αναφέρει στον «Πολίτη» για επαναβεβαίωση της λύσης ομοσπονδίας στη λογική ενός κράτους με εξωτερική κυριαρχία, δηλαδή με μια διεθνή προσωπικότητα, της οποίας τα δύο κρατίδια θα έχουν εσωτερική κυριαρχία και κατ’ επέκταση ευρύτατη αυτονομία. Τη χώρα θα κυβερνά προεδρικό συμβούλιο και την προεδρία θα ασκούν εκ περιτροπής και αναλογικά ο Ε/κ και ο Τ/κ ηγέτης. Κοινή θέση είναι επίσης ότι οι εγγυήσεις του 1960 πρέπει να καταργηθούν σταδιακά σε χρονικό διάστημα το οποίο θα συμφωνηθεί. Οι κ. Γεραπετρίτης και Φιντάν ενημέρωσαν τους δύο ηγέτες στην Κύπρο, με τον πρόεδρο Χριστοδουλίδη να συμφωνεί στο «πλαίσιο Ολγκίν». Ο γ.γ., ενθαρρυμένος, είχε αποφασίσει να συγκαλέσει στη Νέα Υόρκη συνάντηση στις 13 Αυγούστου 2024, ωστόσο, η ημερομηνία διέρρευσε από τον Ν. Χριστοδουλίδη στις 3 Αυγούστου – βιάστηκε να αποκαλύψει ότι δέχθηκε βολιδοσκόπηση από τον γ.γ. Ο Τατάρ δήλωσε ότι δεν είχε δεχτεί καμία πρόταση, οπότε η συνάντηση ναυάγησε. Στην πραγματικότητα, ο Ν. Χριστοδουλίδης και η ομάδα του ήταν έντονα ενοχλημένοι για τις πρωτοβουλίες Γεραπετρίτη στο Κυπριακό, ενώ και ο Χακάν Φιντάν δεχόταν τεράστιες πιέσεις στην Άγκυρα γιατί δέχτηκε να μπει στο τραπέζι η κατάργηση των εγγυήσεων, κάτι που δημιούργησε τριβές στη συγκυβέρνηση Ερντογάν - Μπαχτσελί».
Το ρεπορτάζ γύρω από τη συνάντηση Γεραπετρίτη - Φιντάν είναι αρκούντως τεκμηριωμένο, γι’ αυτό και δεν υπήρξε καμία διάψευση ενός τόσο αποκαλυπτικού ζητήματος. Η «συναντίληψη της Ουάσιγκτον», στηριγμένη στην ανάγνωση των πραγμάτων από την κα Μ.Α. Ολγκίν, προφανώς συνιστά μια νέα απόπειρα για να οικοδομηθούν προϋποθέσεις για συνομιλίες με βάση τα «έξι σημεία» που οριοθέτησε ο γ.γ. των Η.Ε. στο Κραν Μοντανά.
Η συνέχεια στη διακαναλική συνέντευξη (12/3) στην οποία ο Ν. Χριστοδουλίδης ανέπτυξε τη βασική θέση στο Κυπριακό: «Επανάληψη των συνομιλιών στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου». Ωστόσο, πειστική είναι μόνο η πολιτική του συγκεκριμένου. Όπως λ.χ. «μείναμε στο Πλαίσιο Γκουτέρες, αποδέχομαι και τα Έξι Σημεία του, αποδέχομαι τη φιλοσοφία του και ενδιαφέρομαι να συμπληρώσω κενά ή αδιευκρίνιστα σημεία τους, καθώς αυτό, για μένα είναι ωφέλιμο για όλους τους Κυπρίους».
Ο ΠτΔ ερωτήθηκε από δημοσιογράφο για το Πλαίσιο Γκουτέρες, αλλά απάντησε γενικά και αόριστα για τα ψηφίσματα των Η.Ε. Συμπλήρωσε δε, πως ο γ.γ. ανέφερε στα μέρη στο Κραν Μοντανά πως «αν συμφωνήσετε πάνω στα Έξι Σημεία». Ο γ.γ., όμως, το είπε αλλιώς. Στις 28/9/17 είπε ότι «τα μέρη έφτασαν κοντά στο να καταλήξουν σε στρατηγική κατανόηση όσον αφορά την ασφάλεια και τις εγγυήσεις, καθώς και σε όλα τα υπόλοιπα εκκρεμή βασικά στοιχεία μιας συνολικής διευθέτησης». Ο δε απεσταλμένος του γ.γ., ο Έσπεν Μπαρθ Αϊντε, είπε στις 22/7/17 ότι «από τις διάφορες διμερείς επαφές είδαμε τη δυνατότητα να φτάσουμε εκείνη τη νύχτα (στο Κραν Μοντάνα) στο τελικό συνολικό πακέτο. Ένα συνολικό πακέτο με πολλά στοιχεία σε αυτό, ένα από τα οποία θα ήταν το τέλος των εγγυήσεων».
Ο Ν. Χριστοδουλίδης μίλησε «για σαφή διασύνδεση Κυπριακού με ευρωτουρκικά» και πως ο ίδιος ανέφερε στον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Χ. Φιντάν τη θέση «αν επιθυμείτε Ε.Ε., είμαστε έτοιμοι, πρώτα να λύσουμε το Κυπριακό». Αυτό είναι μια γενικά χρήσιμη προσέγγιση των πραγμάτων. Γιατί όμως αυτή η θέση δεν έχει ευρωπαϊκή υποστήριξη; Γιατί γίνεται «στο πόδι», για τις διακαναλικές, χωρίς σχέδιο και πραγματική διασύνδεση. Χωρίς ειλικρινή βάση (Πλαίσιο Γκουτέρες) δεν θα προκύψει το άλλο – Ευρωτουρκικά, Τελωνειακή Ένωση. Παράδειγμα: η συμφωνία στο κεφάλαιο για τη διακυβέρνηση, όπως έκλεισε στο Κραν Μοντανά, πάει πακέτο με την κατάργηση των επεμβατικών δικαιωμάτων (σημείο 1 του Πλαισίου του γ.γ.) και την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων (σημείο 2 του Πλαισίου του γ.γ.).
Ο Ν. Χριστοδουλίδης μίλησε επίσης για «τις σημαντικότατες συγκλίσεις στο Κραν Μοντανά σε σχέση με προηγούμενες» – και αυτό σε ένα βαθμό είναι αληθές. Μόνο που όταν ο Μ. Ακιντζί ζήτησε αυτές «οι σημαντικότατες συγκλίσεις», να γίνουν «στρατηγική συμφωνία για τη λύση», κάποιοι είχαν άλλες προτεραιότητες. Συνεπώς δεν αρκούν οι διαπιστώσεις, ιστορία γράφουν οι αποφάσεις.
www.larkoslarkou.org.cy
