Του Λάρκου Λάρκου
Είναι χρήσιμο ο πρόεδρος ενός κόμματος να προκύπτει αυτόματα και ως υποψήφιος πρόεδρος της Δημοκρατίας; Το θέμα εμφανίζεται περιστασιακά, αν αφορά προσωπικά τον αρχηγό, το θυμάται, αν δεν, τότε το αφήνει για αργότερα.
Η συζήτηση ασφαλώς δεν αφορά ένα μόνο κόμμα, όλοι γνωρίζουμε πως, αν όχι όλα, τα περισσότερα κόμματα συζητούν, ψάχνουν, βλέπουν τις επόμενες προεδρικές, σχεδόν αμέσως μετά τις προηγούμενες. Έτσι, σήμερα, το πεδίο αποκτά ένα μομέντουμ, καθώς ήδη το Προεδρικό τρέχει με ταχύτητες συσπείρωσης με στόχο το 25%, δεν μετέχει βέβαια στις βουλευτικές του 2026, αλλά γνωρίζει ότι πολλά από το «κεφάλαιο 2028» θα εξαρτηθούν από τους αριθμούς του 2026. Η στρατηγική του Προεδρικού να στριμώξει τις σκέψεις του ΔΗΣΥ για το 2028, ήδη είναι σε εφαρμογή. Στελέχη του ΔΗΣΥ, τα οποία στήριξαν Χριστοδουλίδη το 2023, κάνουν ήδη στροφή προς το ΕΛΑΜ με προφανή στόχο, πρώτα, να μειώσουν το ποσοστό του ΔΗΣΥ το 2026, και ταυτόχρονα να ενισχύσουν αυτό του ΕΛΑΜ. Μια τέτοια προσθαφαίρεση ευνοεί τη στρατηγική «δύο γύρων» του Ν. Χριστοδουλίδη, και επιπρόσθετα δυσκολεύει αυτά τα στελέχη στον ΔΗΣΥ που προκρίνουν καθαρές λύσεις απέναντι στη διακυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη με κάποιου τύπου διαγραφή για τα μέλη του που συμμετέχουν στο υπουργικό του συμβούλιο.
Είναι χρήσιμο ο πρόεδρος ενός κόμματος να είναι αυτόματα και υποψήφιος πρόεδρος; Η κοινή λογική λέει όχι κατ’ ανάγκην. Τα κόμματα αξιολογούνται στις βουλευτικές, οι προεδρικές απαιτούν υποψήφιους με άλλα χαρακτηριστικά: ευρύτερη απήχηση, δυνατότητες συναινέσεων, προϋποθέσεις για να μπορεί να φτάσει στο 51%. Παλαιότερα, ηγέτες κομμάτων πέτυχαν τον στόχο αυτό, Σ. Κυπριανού, Γ. Κληρίδης, Τ. Παπαδόπουλος, Ν. Αναστασιάδης. Εξαίρεση στον τότε κανόνα ήταν ο Γ. Βασιλείου με αντιπάλους Γ. Κληρίδη και Π. Πασχαλίδη. Σήμερα αυτό το «δεδομένο» δύσκολα επαναλαμβάνεται, άρα στην κορυφή της κομματικής αναζήτησης προέχει η αναζήτηση υποψηφίων που να μπορούν να κτίζουν ευρύτερες συσπειρώσεις/ συμμαχίες
Για ποιες όμως συμμαχίες/συσπειρώσεις; Έχουμε δει, κατά καιρούς, τις πιο απίθανες συμμαχίες, τις πιο εύκολες μετακινήσεις από τη μια συμμαχία σε μια άλλη, μετακινήσεις λίγο πριν από τις επόμενες προεδρικές εκλογές κ.λπ. Το Κυπριακό ήταν το κύριο εργαλείο-πρόσχημα, που διευκόλυνε τις μικροκομματικές μετακινήσεις λ.χ. 1992, Ιδέες-Χάρτης Γκάλι, εκλογική «μάχη» με βάση το απίθανο «βάση για λύση ή βάση για διαπραγμάτευση». Μια δημαγωγική μάχη που έφερε την ήττα Γ. Βασιλείου και τη νίκη Γ. Κληρίδη/ΔΗΣΥ-ΔΗΚΟ
Το 2023 ο Ν. Χριστοδουλίδης πέτυχε να εμφανίσει μια νέα εικόνα στο εκλογικό σώμα, παρά το γεγονός ότι ήταν μαζί με όλες τις αποφάσεις Αναστασιάδη – από τα χρυσά διαβατήρια ώς τη διάλυση του τοπίου στο Κυπριακό. Κατάφερε να πείσει μέρος της κοινής γνώμης ότι είναι ένας υποψήφιος που εκφράζει κάτι «νέο» απέναντι στο «παλιό». Δεν μπορεί να εμφανίσει την ίδια εικόνα ξανά, πλέον έχει δεδομένα πίσω του: διορισμοί των μονίμως συμφωνούντων, αδυναμία να «συγκροτήσει» επιμέρους πολιτικές σε ενιαίες, συνέχιση της γραμμής Αναστασιάδη στο Κυπριακό, ασφυκτικός έλεγχος του πεδίου της ενημέρωσης κ.λπ. Η χημεία των επόμενων πραγμάτων, κεφάλαιο «2028»: θα νικήσει ο σχηματισμός που θα εκφράσει τα κύρια αιτήματα αυτής της συγκυρίας: ύστατη προσπάθεια για αποφυγή της διχοτόμησης, κράτος δικαίου, καταπολέμηση της διαφθοράς, μείωση των ανισοτήτων, ανάκτηση της αξιοπιστίας της ε/κ ηγεσίας.
Ειδικότερα και σε σχέση με την ύστατη προσπάθεια για αποφυγή της διχοτόμησης. Πέρα από τις συγκυρίες, άρα και σε σχέση με το 2028, αναδεικνύονται δύο τύποι πολιτικών στην ε/κ κοινότητα. Ο πρώτος περιλαμβάνει όλους όσοι είχαν συναίσθηση των πραγμάτων και όταν ερχόταν «η ώρα για συνομιλίες» οργανώνονταν, έβλεπαν δυνατότητες, ευκαιρίες – στην κορυφή ο Γ. Βασιλείου. Ο δεύτερος τύπος περιλαμβάνει όλους όσοι βλέπουν συνομιλίες και τους πιάνει κρύος ιδρώτας, αγωνιούν μήπως προχωρήσει κάτι και βρεθούν σε... δύσκολη θέση να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Έτσι εφευρίσκουν παγίδες, τρικλοποδιές κ.λπ., κατασκευάζουν προτάσεις με το κιλό με στόχο τις ατέρμονες συνομιλίες. Όμως, κάθε πολιτικός που ενδιαφέρεται για το μέλλον μιας χώρας, οφείλει να μιλά για τα οφέλη από τη λύση, να μιλά για το τι σημαίνει «όλα ακίνητα» και πώς θα είναι το άλυτο πρόβλημα σε πέντε ή δέκα χρόνια. Η υποστήριξη της κοινής γνώμης είναι απαραίτητη.
Όμως, η ε/κ κοινή γνώμη εκπαιδεύεται από τους εμπόρους του φόβου και πολύ σπάνια ακούει αναφορές για τις «ευθύνες των πολιτικών». Η ηγεσία στη νήσο δεν δημιουργεί κοινή γνώμη, ακολουθεί την κοινή γνώμη. Άρα η χημεία της συγκυρίας βλέπει μεν το κεφάλαιο «2028», αλλά οι ευθύνες για τα θεμέλια κτίζονται βήμα-βήμα για να είναι στέρεα.
