Του Απόστολου Κουρουπάκη
Με αρκετά ενδιαφέροντες τρόπους τα μουσεία μας φαίνεται πως αρχίζουν να βρίσκουν τρόπους να γίνονται χώρος ζύμωσης και συνάντησης ανθρώπων και ιδεών. Αυτό σκέφτηκα όταν το προηγούμενο Σάββατο επισκέφθηκα την έκθεση της εικαστικού Κυριακής Κώστα στο Τοπικό Αρχαιολογικό Μουσείο του Μαρίου-Αρσινόης στην Πόλη Χρυσοχούς «Ακαμαντίς | Head & Hand», έχοντας υπόψη μου και τις ενδιαφέρουσες προτάσεις και του Αρχαιολογικού Μουσείου Λευκωσίας, το Κυπριακό Μουσείο, με τις πρόσφατες εκθέσεις του «Στον ίδιο τόπο» της Κατερίνας Ατταλίδου και την έκθεση «Πέντε», αλλά και τη συναυλία της Αλέξιας Βασιλείου.
Στο πρότζεκτ της Κυριακής Κώστα «Ακαμαντίς | Head & Hand», σε επιμέλεια Ευαγόρα Βανέζη, Χριστίνας Λάμπρου και Μόνικας Ασημένου, η εικαστικός κατάφερε μέσω μιας ιδέας να δημιουργήσει έναν ενδιαφέροντα διάδρομο, που ξεκινούσε από το αρχαιολογικό μουσείο της Πόλης Χρυσοχούς, έκανε στάση σε ξενοδοχείο της περιοχής (Anassa) και συνέχιζε στα βουνά του Ακάμα. Μάλλον θα ήταν καλύτερα να πούμε ότι η Κώστα χάραξε ένα ποτάμι, με το νερό του να οδηγεί το κοινό σε διαδρομές που εν πρώτοις δεν φαίνεται ότι μπορεί να τις διασχίσει. Προσφιλής ιδέα της Κώστα το νερό και πώς αυτό διαμορφώνει τοπία και φυσικά τον άνθρωπο, και πώς αυτό χρησιμοποιείται σε κάθε πράξη του.
Από τα αρχαιολογικά ευρήματα που εκτίθενται στο Μουσείο του Μαρίου-Αρσινόης η εικαστικός εμπνέεται και παρουσιάζει έργα που δείχνουν την άρρηκτη σχέση του ανθρώπου με το ζωοποιό ύδωρ, έργα που η Κώστα δημιουργεί χρησιμοποιώντας τις δικές της μνήμες από την περιοχή, αλλά και από ενέργειες άλλων, που θέλησαν να τιθασεύσουν τις υδάτινες πηγές, προς όφελος του συνόλου. Εμπνέεται από διάφορα πήλινα ειδώλια που παριστάνουν ζώα, αλλά και από τα γυναικεία νεκρικά αγαλματίδια από τερακότα, το νερό από τη γέννηση του ανθρώπου έως τον θάνατό του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι αρχαίοι αγωγοί νερού από ανασκαφές του Τμήματος Αρχαιοτήτων, οι οποίοι παρουσιάζονται στην έκθεση, όπως και η ταινία μικρού μήκους του Άλεξ Ιωάννου, με τίτλο «No Drop to the Sea», που φιλοξενείται στην έκθεση, και η οποία διερευνά, μέσα από τη φωνή του Βραχίμη Ιωάννου, τα τεχνικά επιτεύγματα σχετικά με τις υποδομές νερού που μεταμόρφωσαν τη χερσόνησο του Ακάμα και την περιοχή της Πάφου στα μέσα του 20ού αιώνα. Οι αρχαίοι αγωγοί, τα σύγχρονα εγγειοβελτιωτικά έργα του Τμήματος Υδάτων και τα έργα της Κώστα δημιουργούν έναν πολυδαίδαλο καμβά, που λειτουργούν ως παραπόταμοι, που τροφοδοτούνται από το κύριο ποτάμι, αυτό του Μουσείου.
Σε άλλη διάσταση μοιάζουν να κινούνται έργα στο ξενοδοχείο «Anassa». Στα έργα αυτά η Κώστα ξαναδίνει «ζωή» σε υλικά, άχρηστα πλέον για το ξενοδοχείο, από τα οποία τα δημιούργησε. Όπως το νερό δίνει ζωή σε γη και ανθρώπους, η Κώστα ζωντανεύει και εδώ μνήμες της και δημιουργεί εικόνες που μοιάζουν να είναι αντικατοπτρισμός στο νερό ενός προσώπου, δημιουργώντας φανταστικές εικόνες. Σημαντική προσθήκη στην έκθεση ένα έργο του αυτοδίδακτου γλύπτη Αντρέα Μοδίτη που ζει και εργάζεται στην Πόλη. Η Κώστα συνομιλεί με τον τρόπο αυτό με την τοπική κοινότητα, την ενεργοποιεί, της δίνει φωνή, που δύσκολα ίσως θα έβρισκε με άλλον τρόπο. Το έργο του Μοδίτη λειτουργεί ισάξια με αυτά της Κώστα, και όχι παραπληρωματικά και μάλιστα η Κώστα παρουσιάζει ένα δικό της έργο που είναι εμπνευσμένο από τη δουλειά του.
Η δική μου εμπειρία από την επίσκεψη στην έκθεση «Ακαμαντίς | Head & Hand», το περασμένο Σάββατο έκλεισε με την περιήγηση στην ευρύτερη περιοχή του Ακάμα, σε συνεργασία με την μη κυβερνητική οργάνωση Terra Cypria και με κύριο καθοδηγητή τον Κωνσταντίνο Περικλέους, βιολόγο/επιστήμονα διατήρησης και άγριας ζωής της ΜΚΟ. Περιήγηση που εντάσσεται στο πλαίσιο του πρότζεκτ της Κώστα. Από τα αρχαία αντικείμενα του Μουσείου και τα έργα της Κώστα μεταφερθήκαμε στην πηγή της έμπνευσης, στην πηγή των υλικών, αρχαίων και σύγχρονων δημιουργών, χους και ύδωρ. Είδαμε την ανθρώπινη παρέμβαση και την επιμονή της φύσης και του Ακάμα να στέκονται για να μας υπενθυμίζουν ότι ο άνθρωπος είναι περαστικός, αλλά μπορεί να γίνει και ολετήρας.
