Αυτός ήταν ο τίτλος μιας εργασίας που δημοσιεύτηκε πριν από μερικά χρόνια από την αναπληρώτρια διευθύντρια του CUSP (κέντρο για την κατανόηση της βιώσιμης ευημερίας) Kate Burningham. Η εργασία διερευνούσε τις περιβαλλοντικές ανησυχίες των μειονεκτούντων ατόμων. Ο τίτλος ήταν απόσπασμα από έναν από τους ερωτηθέντες. Μια απάντηση που όμως αντικατοπτρίζει μια τόσο ισχυρή μεταφορά για την απόσταση μεταξύ των τεράστιων οικολογικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει ο κόσμος –κλιματική αλλαγή, αποψίλωση των δασών, απώλεια της βιοποικιλότητας– και τις πολύ πραγματικές ανησυχίες που διαμορφώνουν την καθημερινή ζωή των φτωχότερων στην κοινωνία.
Αυτό το μήνυμα είναι τόσο ηχηρό σήμερα όσο ποτέ. Τα τροπικά δάση απέχουν πολύ από εδώ. Απέχουν πολύ από τις ακριτικές κοινότητες της Κύπρου ή τις παραμελημένες κοινότητές της Ε.Ε., πολύ μακριά από τους αγρότες της Ε.Ε. που διαμαρτύρονται για τον αθέμιτο ανταγωνισμό και την κατάργηση των φυτοφαρμάκων. Πολύ μακριά από τους χιλιάδες πρόσφυγες που φτάνουν στην Ε.Ε. Μπορούμε να μιλούμε για τα όρια ενός πεπερασμένου πλανήτη, ώρες ατέλειωτες. Αλλά η καθημερινή πραγματικότητα εδώ και τώρα της πλειοψηφίας του κόσμου είναι κάτι τελείως διαφορετικό.
Είναι αδύνατο να μιλήσουμε για μια πράσινη μετάβαση χωρίς να αναγνωρίσουμε αυτές τις άβολες αλήθειες. Μια πράσινη μετάβαση πρέπει να είναι μια δίκαιη μετάβαση. Μια δίκαιη μετάβαση μπορεί να ξεκινήσει μόνο από εκεί που βρίσκονται οι άνθρωποι. Πρέπει να μιλήσει στους φτωχότερους της κοινωνίας, στους λιγότερο υπεύθυνους για την οικολογική καταστροφή και στους περισσότερους που αξίζουν την αλλαγή. Πρέπει να τους υπόσχεται κάτι καλύτερο. Πρέπει να προσφέρει μια ζωή που αξίζει.
Δεν θα σημειώσουμε πρόοδο κατά της κλιματικής αλλαγής χωρίς να αντιμετωπίσουμε τη βαθιά αδικία που εξακολουθεί να διαιωνίζεται από έναν υπερχρηματοδοτημένο, νεοφιλελεύθερο καταναλωτισμό που έχει στοιχειώσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα και έχει υπονομεύσει κάθε αξία.
Αλλά εδώ βρίσκεται και η υπόσχεση. Η πρόκληση της αποτροπής της κλιματικής καταστροφής είναι τρομερή. Ο απογαλακτισμός της ευρωπαϊκής οικονομίας από τον εθισμό της στα ορυκτά καύσιμα σε διάστημα μιας γενιάς δεν είναι καθόλου ασήμαντο. Η οικοδόμηση της αρχιτεκτονικής και της υποδομής για μια νέα, ανανεώσιμη οικονομία σημαίνει μεταμόρφωση του ρόλου των χρηματοπιστωτικών αγορών. Η επένδυση δεν είναι ένα στοίχημα που τίθεται προς όφελος των λίγων ενάντια στη ζωή των πολλών και σε πείσμα της υγείας του πλανήτη. Η επένδυση είναι η δέσμευσή μας για το μέλλον. Είναι υπόσχεσή μας να στηρίξουμε τα παιδιά μας και τα παιδιά τους. Η επένδυση είναι η δέσμευσή μας για την ανανέωση και την αναγέννηση της κοινωνίας.
Η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η αποκατάσταση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και η αντιμετώπιση της ανισότητας πάνε χέρι-χέρι. Τα αποτελέσματα θα είναι σημαντικά: καλύτερες θέσεις εργασίας, ισχυρότερες κοινότητες, ασφαλέστερα σχολεία, καθαρότερος αέρας, υγιείς ζωές. Τα τροπικά δάση απέχουν πολύ από εδώ. Απέχουν πολύ από την Κύπρο της διαφθοράς και των σκανδάλων. Απέχουν από τα ψηλά κτίρια των διαβατηρίων και τη φτώχεια στην οποία βυθίζεται η κοινωνία μας καθημερινά.
Η πράσινη μετάβαση πρέπει πρώτα να είναι δίκαιη και η πρόκληση για την κοινωνία μας είναι να δημιουργήσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτό είναι δυνατό. Η ευημερία συνίσταται στην ικανότητά μας να προχωρήσουμε, χωρίς να αφήσουμε κανένα πίσω –εντός των οικολογικών ορίων ενός πεπερασμένου πλανήτη. Είναι το πιο επείγον καθήκον της εποχής μας.
Η κα Χριστίνα Νικολάου είναι επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας και Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ.
