H προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2004 ήταν καταλύτης για την περαιτέρω μεταρρύθμιση και αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας. Στη σημερινή της μορφή η εξωτερική πολιτική της Κ.Δ. εστιάζεται σε τρεις βασικούς στόχους. Πρώτον, την εμβάθυνση των διμερών σχέσεων της Κ.Δ. με άλλα κράτη στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Δεύτερον, την πιο ενεργή συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε θέματα πέραν των όσων σχετίζονται με την εισβολή και κατοχή τής Τουρκίας, ενεργώντας ως διαμεσολαβητής μεταξύ της Ε.Ε. και των μη ευρωπαϊκών κρατών τής γεωγραφικής περιοχής μας. Τρίτον, την εμβάθυνση της συνεργασίας της Κ.Δ. με τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Η πτυχή της εξωτερικής πολιτικής της Κ.Δ., που αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, έχει ως στόχο να αναδειχθεί η Κύπρος ως ένας πολύτιμος εταίρος εντός της Ε.Ε. Η πτυχή αυτή σχετίζεται με την πρόταση «τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για εσάς αντί τι μπορείτε να κάνετε εσείς για εμάς». Με αυτή την προσέγγιση η Κυπριακή Δημοκρατία επιδιώκει να διαδραματίσει έναν εποικοδομητικό ρόλο στην Ε.Ε. και να είναι αξιόπιστος εταίρος. Το 2026, όταν η Κύπρος θα αναλάβει την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ευκαιρία για την Κύπρο να αναδείξει τη χρησιμότητά της και να αλλάξει την αντίληψη που επικρατεί για την Κύπρο στην ευρωπαϊκή κοινότητα. Η Κυπριακή Δημοκρατία μπορεί να επιδιώξει να γίνει ένα πρότυπο ευρωπαϊκό κράτος και παρά το μέγεθός μας να είμαστε καλό παράδειγμα εντός της Ευρώπης. Αν και είμαστε μικρό κράτος, έχουμε τη δυνατότητα να διαδραματίσουμε σημαντικό και θετικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι ευρωβουλευτές μας μπορούν να συνεισφέρουν θετικά στην επίτευξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής της Κ.Δ. Ο ρόλος ενός/μιας ευρωβουλευτή/τριας είναι μοναδικός επειδή υπηρετεί διπλό σκοπό. Από τη μία είναι νομοθέτης και από την άλλη είναι διπλωματικός αντιπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Είναι στην πρώτη γραμμή των διπλωματικών μας προσπαθειών για την προώθηση και προστασία των εθνικών μας συμφερόντων. Γι’ αυτό τον λόγο οι ευρωβουλευτές της Κύπρου θα πρέπει να συνεργάζονται σε τακτική βάση με το υπουργείο Εξωτερικών της Κ.Δ. και να προσπαθούν να συμβάλλουν στην επίτευξη των στόχων της εξωτερικής μας πολιτικής. Επίσης, κατά την άποψή μου θα εξυπηρετούσε επίσης το εθνικό συμφέρον μας εάν οι ευρωβουλευτές μας ήταν ανεξάρτητοι από κομματικές διασυνδέσεις για να μπορούν να υπηρετούν άμεσα τα συμφέροντα των Κυπρίων πολιτών. Η Κύπρος μέχρι σήμερα ποτέ δεν εξέλεξε ανεξάρτητο ευρωβουλευτή. Υπάρχει το επιχείρημα ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση το μέγεθος μετρά και ότι η επίτευξη σκοπών προϋποθέτει συμμετοχή στα πολιτικά κόμματα ή ομάδες του Ευρωκοινοβουλίου. Ωστόσο, σήμερα υπάρχουν 50 ανεξάρτητοι ευρωβουλευτές στο Ευρωκοινοβούλιο, που ισούται με το 7% των συνολικών εδρών, και διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στην Ευρωβουλή. Μπορεί ακόμα να λεχθεί ότι, οι ευρωβουλευτές που είναι μέλη πολιτικών κομμάτων στην Ευρώπη, ενδεχομένως να είναι περιορισμένοι από τις κομματικές τους διασυνδέσεις. Ένας ανεξάρτητος ευρωβουλευτής θα είχε την ευχέρεια να εκπροσωπεί άμεσα όλους τους Κύπριους πολίτες χωρίς κομματικές προτιμήσεις και καθοδηγήσεις. Θα μπορούσε να υποβάλει προτάσεις ψηφίσματος σε οποιοδήποτε θέμα που αφορά τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς την αναγκαιότητα προέγκρισης πολιτικού κόμματος. Ως εκ τούτου, ένας ανεξάρτητος ευρωβουλευτής θα μπορούσε να αναδειχθεί χρήσιμος ή μια εναλλακτική επιλογή προώθησης των συμφερόντων των πολιτών της Κύπρου στην Ε.Ε. Θα μπορούσε επίσης να συμβάλει θετικά στην επίτευξη των στόχων της εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου.
Η ενίσχυση του κράτους δικαίου και η καταπολέμηση της διαφθοράς θα πρέπει να είναι ψηλά στην ατζέντα των Κυπρίων ευρωβουλευτών λόγω της κακής φήμης που απέκτησε η Κυπριακή Δημοκρατία στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. Είναι σημαντικό η Κύπρος να αφήσει αυτή τη φήμη στο παρελθόν, επειδή τα σκάνδαλα διαφθοράς επηρεάζουν αρνητικά τις σχέσεις της με την Ευρώπη. Είναι ανησυχητικό γιατί η εξωτερική πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι το πιο αποτελεσματικό εργαλείο για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και την επιθετικότητα της Τουρκίας. Τα σκάνδαλα διαφθοράς και τα συνεπαγόμενά τους υποσκάπτουν τις προσπάθειες επίτευξης των στόχων της εξωτερικής μας πολιτικής επειδή προκαλούν αρνητικές εντυπώσεις και διαθέσεις στους Ευρωπαίους εταίρους μας.
Όπως είναι υποχρέωση του κάθε πολίτη της Κυπριακής Δημοκρατίας να υπερασπίζεται και να σέβεται το κράτος δικαίου, έτσι είναι και υποχρέωση των ευρωβουλευτών μας να εγείρουν τα περιστατικά διαφθοράς στο Ευρωκοινοβούλιο. Μόνο έτσι μπορούν να συνδράμουν στη μεταρρύθμιση της κυπριακής Πολιτείας ώστε να καταστεί κράτος δίκαιου και νομιμότητας και κατ’ επέκταση πιο ελκυστική στους Ευρωπαίους εταίρους μας. Σίγουρα επίκεντρο της εξωτερικής πολιτικής της Κύπρου παραμένει το Κυπριακό, ωστόσο πρέπει να δώσουμε σημασία και σε άλλα προβλήματα που είναι αλληλένδετα με την ικανότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκήσει αποτελεσματική εξωτερική πολιτική και να προασπίζει τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των πολιτών της.
Ο κ. Ζαχαρίας Πουτζιουρής είναι ανεξάρτητος υποψήφιος ευρωβουλευτής, δικηγόρος, Μ.Α. Πολιτικών Επιστημών – Διεθνών Σχέσεων.
