Του Δημήτρη Δημητρίου
Από τα σύννεφα δεν πιστεύω να έπεσε κανείς διαβάζοντας τα αποτελέσματα του διεθνούς διαγωνισμού της παιδείας, αυτού της PISA. Τα αποτελέσματα του διαγωνισμού έρχονται στην επικαιρότητα, κάθε φορά που βλέπουμε τα αποτελέσματα, από το 2012 που συμμετέχουμε ως χώρα, μέχρι να τα ξεχάσουμε, λίγες μέρες δηλαδή μετά. Όπως βεβαίως γίνεται και με πολλά άλλα ζητήματα. Η ειδοποιός διαφορά εδώ, χωρίς να θέλω να μειώσω την αξία κανενός άλλου ζητήματος, είναι πως συζητάμε για την παιδεία, για τον πιο σημαντικό πυλώνα του μέλλοντος της χώρας μας. Κούφια λόγια θα μου πείτε, χιλιοειπωμένα, συνθήματα ατάκτως ερριμμένα σε έναν βρώμικο τοίχο γεμάτο με άλλες χιλιάδες συνθήματα.
Έτσι είναι, έτσι θα συνεχίσει να είναι εκτός και αν αποφασίσουμε πως κάτι ριζικό πρέπει να κάνουμε. Όχι μικροαλλαγές, όχι διορθώσεις, ριζικές αλλαγές. Αλλά πρώτα ας δούμε τον στόχο. Τι δεν έχουμε σήμερα και τι θέλουμε να αποκτήσουμε; Μαθητές και απόφοιτους με κρίση, που να έχουν την αντίληψη με μικρή αλλαγή στα δεδομένα ενός προβλήματος να μπορούν να απαντήσουν. Και αυτό το λένε καθηγητές στα δικά μας δημόσια πανεπιστήμια, αξιολογώντας τους φοιτητές τους που πέρασαν μάλιστα σε σχολές που ζητούν και ψηλή βάση, άρα ήταν και μαθητές με ψηλό γενικό βαθμό απολυτηρίου.
Τα θύματα αυτής της κατάστασης είναι πολλά. Κυρίως οι μαθητές, αλλά και οι γονείς τους. Θύματα και η πλειοψηφία των καθηγητών που είναι και ευσυνείδητοι και έτοιμοι να προσαρμοστούν σε ένα περιβάλλον. Οι μαθητές, φορτωμένοι από το πρωί τις βαριές τους τσάντες, φορτώνονται με πολλά περισσότερα κιλά ύλης, μέχρι το μεσημέρι στο σχολείο και το απόγευμα στα φροντιστήρια. Λέγαμε για την πολλή ύλη από τον καιρό που ήμουν εγώ σχολείο, πριν από περίπου 24 χρόνια, και από τότε συνολικά αυξήθηκε. Λέμε για να καλλιεργήσουμε την κρίση, αλλά κινούμαστε ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση. Οι καθηγητές, σε ένα συνεχές κυνήγι κάλυψης της ύλης, πολλές φορές δεν έχουν χρόνο για να λύσουν απορίες.
Το ζήτημα είναι σήμερα τι κάνουμε. Χρειάζεται αλλαγή μοντέλου. Μπορούσα να γράψω για μεταρρύθμιση, ολιστική, ριζική, ριζοσπαστική. Οι λέξεις βεβαίως πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ, για να μην περάσουμε πάλι κάτω από τον πήχη. Τα δεδομένα σήμερα είναι πολύ διαφορετικά από αυτά που είχαμε πριν από είκοσι και τριάντα χρόνια, ακόμη και πριν από δέκα χρόνια. Και τα αντανακλαστικά μας σήμερα πρέπει να είναι άμεσα. Αν ξεκινήσουμε μελέτες από την αρχή, μέχρι να τις εφαρμόσουμε θα έχουν ήδη λήξει. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας στο έπακρο είναι επίσης απαραίτητο. Η μετατροπή των βιβλίων σε ψηφιακή μορφή, όχι σε ένα αρχείο για ανάγνωση, αλλά σε ένα διαδραστικό εργαλείο, είναι επίσης από τα πρώτα που χρειάζεται να γίνει.
Τον Ιανουάριο του 2016, ο τότε πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου Κώστας Χριστοφίδης έγραψε μια ανοικτή επιστολή προς τον πρόεδρο της Δημοκρατίας που προκάλεσε αίσθηση τότε. Έγραφε τότε ο πρύτανης, πως υπάρχουν φοιτητές, που δεν είναι και λίγοι, που δεν μπορούν να συντάξουν σωστά μια πρόταση. Και καλούσε τότε τον πρόεδρο της Δημοκρατίας να προχωρήσει σε μια μεγάλη γενναία μεταρρύθμιση, κλείνοντας τα αφτιά του σε αντιδράσεις και απεργίες. Πιστεύω πως σήμερα είμαστε στο σημείο μηδέν. Και ναι, ήρθε η ώρα να αψηφήσουμε τυχόν αντιδράσεις στην αναγκαία αλλαγή που χρειάζεται.
Το επίκεντρο της παιδείας μας πρέπει να είναι τα παιδιά. Ο τόπος και το μέλλον του. Το μέλλον είναι οι άνθρωποί του. Αν συνεχίσουμε να αποφασίζουμε στη βάση άλλων προτεραιοτήτων είμαστε καταδικασμένοι. Έχουμε μια νέα κυβέρνηση που είπε κάποια πολύ συγκεκριμένα πράγματα στο προεκλογικό πρόγραμμα για την εκπαίδευση. Προχθές, η υπουργός Παιδείας, σχολιάζοντας τα αποτελέσματα του εν λόγω διαγωνισμού, είπε πως αν και σήμερα δεν πάρουμε τα μηνύματα δεν ξέρει πότε θα τα πάρουμε. Μίλησε για την ανάγκη αλλαγής των αναλυτικών προγραμμάτων, για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών που πρέπει να προχωρήσει και για πολλά άλλα. Αναμένουμε. Η δική μας πολιτική βούληση είναι δεδομένη για να ενισχύσουμε μια τέτοια μεγάλη μεταρρύθμιση. Βεβαίως, πέραν της απαραίτητης πολιτικής βούλησης χρειάζεται να κατανοήσει ο καθένας που έχει να κάνει με την παιδεία τη θέση του και το πώς μπορεί να ενισχύσει αυτήν την πορεία. Και οι καθηγητές που πρέπει να σέβονται το λειτούργημά τους και να προσπαθούν καθημερινά να είναι καλύτεροι, και οι γονείς που πρέπει επίσης να σέβονται του διδάσκοντες και να μάθουν και στα παιδιά τους να σέβονται και να εκτιμούν, και τα παιδιά τα ίδια να μάθουν –να τους μάθουμε– πως πρέπει να τους σέβονται όλους, μα πρώτα τους εαυτούς τους. Ας μην ξεχνάμε όμως ποτέ πως η αξία των παιδιών μας είναι αμέτρητη, άπειρη. Ας επενδύσουμε, στοχευμένα, μετρημένα, σωστά στο μέλλον του τόπου μας.
*Βουλευτής ΔΗΣΥ Λευκωσίας | Πρόεδρος Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Θεσμών | @dmdemetriou
