Στο βιβλίο του Νικόλα Κυριάκου «10+1 μύθοι για το Κυπριακό», ανάμεσα σε άλλα, καταρρίπτεται ο μύθος ότι οι Τουρκοκύπριοι είναι φερέφωνα της Τουρκίας, ενώ απαριθμούνται οι αγώνες της τουρκοκυπριακής κοινότητας ενάντια στην αφομοίωσή τους από την Τουρκία. Έναν ανάλογο μύθο με αυτούς που καταρρίπτει ο Κυριάκου στο βιβλίο του διαιωνίζει η πρόσφατη δήλωση του κ. Νεοφύτου από το Βαρώσι, καλώντας τους Τουρκοκύπριους να «σταματήσουν το έγκλημα και να κλείσουν την πόρτα προς τη λεηλασία της Αμμοχώστου… καθώς αργά ή γρήγορα θύματα της κατάστασης θα είναι και οι ίδιοι».
Ως πότε όμως ο δημόσιος διάλογος στην ελληνοκυπριακή κοινότητα θα γίνεται στη βάση μύθων; Μια μεγάλη μερίδα Τουρκοκυπρίων έχει βγει πολλάκις στον δρόμο, ενώ η αντίστασή τους ενάντια στον εποικισμό του Βαρωσιού ήταν σθεναρή, σε πλήρη συμπόρευση με πολλούς Ελληνοκύπριους και απέναντι στους δικούς τους εθνικιστές. Ακόμα και σήμερα πολλοί αγωνίζονται για την προάσπιση των ελευθεριών τους ενάντια στην Τουρκία, αντιστεκόμενοι στις πρόνοιες του νέου πρωτοκόλλου, εν μέσω τεράστιας οικονομικής κρίσης. Δηλώσεις όπως αυτή του κ. Νεοφύτου χαϊδεύουν τα αφτιά των Ε/κ και παραγνωρίζουν το γεγονός ότι οι Τουρκοκύπριοι που αγωνίζονται βρίσκονται σ’ έναν υπαρξιακό αγώνα. Το πρόβλημα όμως δεν εξαντλείται στον κ. Νεοφύτου. Η πλειοψηφία των υποψηφίων για την προεδρία δεν δείχνουν να ιεραρχούν όσα τεκταίνονται στην τ/κ κοινότητα αλλά ούτε και να αντιλαμβάνονται την έλλειψη επιλογών γι’ αυτήν. Η Τουρκία έχει σφίξει ασφυκτικά πλέον τον κλοιό γύρω από την κοινότητα, τον χαρακτήρα και τις ελευθερίες της, προκαλώντας αντιδράσεις ακόμα και στην τουρκοκυπριακή δεξιά. Την ίδια στιγμή, εν τη απουσία διαπραγματεύσεων και ενώ η εκλογή του κ. Ακιντζί απέτυχε να φέρει τη λύση του Κυπριακού, υπάρχει εμφανώς η αντίληψη ότι δεν μπορούν να ελπίζουν σε κάτι από την ελληνοκυπριακή κοινότητα, η οποία νιώθουν να τους απορρίπτει, αρνούμενη να τους δει ως συνιδιοκτήτες του νησιού. Ως έχουν τα πράγματα όμως, είναι οι Τουρκοκύπριοι που αποτελούν το τελευταίο προπύργιο πριν να βιώσουν όλοι οι Κύπριοι πλέον τα αποτελέσματα της τουρκικής πολιτικής.
Το ερώτημα που τίθεται τώρα είναι πώς ενισχύουμε ως Κ.Δ. όσους αντιστέκονται και ποιες οι προτάσεις των προεδρικών υποψηφίων για πρακτικά μέτρα αντιμετώπισης της κατάστασης; Θα ήταν βολικό, αν και κοντόφθαλμο, να συνεχίσουμε να προσποιούμαστε ότι η συζήτηση εξαντλείται στην προσδοκία για κινητικότητα που να οδηγήσει σε επανέναρξη διαπραγματεύσεων. Το Κυπριακό δεν εξαντλείται στις διαπραγματεύσεις. Ειδικά τη δεδομένη στιγμή που η Τουρκία έχει σκληρύνει τη στάση της, ελέγχει πλήρως την τουρκοκυπριακή ηγεσία και έχει απλώσει τα πλοκάμια της σε κάθε επίπεδο ζωής στον Βορρά. Συνάμα, τόσο στην Κ.Δ. όσο και σε Τουρκία και Ελλάδα θα υπάρξουν εκλογές το 2023 άρα ρεαλιστικά, δεν υπάρχει έδαφος για συζήτηση επανέναρξης διαπραγματεύσεων. Πριν λοιπόν να μιλήσουμε για διαπραγματεύσεις, οφείλουμε ρεαλιστικά να αναγνωρίσουμε τις αλλαγές επί του εδάφους και να δούμε πώς τις αντιμετωπίζουμε σε μια ευρύτερα ασταθή διεθνή συνθήκη. Σε αυτό το πλαίσιο, γίνεται ξεκάθαρο ότι η ε/κ πλευρά δεν πρέπει να μείνει αμέτοχη στον αγώνα των Τουρκοκυπρίων.
Οι προεδρικοί υποψήφιοι οφείλουν να θέσουν τις όποιες προτάσεις τους για το σήμερα και να μην κρύβονται πίσω από ιδέες για μετά τη λύση. Μέχρι τώρα, είχαμε την πρόταση Μαυρογιάννη για μεταφορά φυσικού αερίου στην Τουρκία για εσωτερική χρήση, και πρόταση Δημητριάδη για συντονισμό των κοινοτήτων στο πλαίσιο του RescEU για αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Αυτό είναι μια αρχή για συζήτηση θέσεων πέρα και από τα ΜΟΕ. Θα έπρεπε όμως να συζητηθούν και άλλα θέματα, όπως πιθανή συνεργασία για να αντιμετωπιστεί το θέμα του ηλεκτρισμού που ταλανίζει όλο το νησί, με έμφαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ενέργειες όπως να μπορούν οι Τ/κ να ανοίξουν τραπεζικούς λογαριασμούς και να δημιουργήσουν επιχειρήσεις στην Κ.∆., αλλά και το να δοθεί κυπριακή ταυτότητα στα παιδιά από μικτούς γάμους Τ/κ είναι μόνο μερικές ιδέες για έμπρακτη στήριξη Τουρκοκυπρίων, επιτρέποντάς τους να γίνουν Ευρωπαίοι πολίτες.
Πριν από λίγες μέρες, στο τελευταίο ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου για την Τουρκία, η Κ.Δ. καλείται να ενισχύσει τις προσπάθειές της για να διευκολύνει τους Τουρκοκύπριους στη σχέση τους με την Ε.Ε., ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να εντατικοποιήσει τις προσπάθειες επαφής με τους Τουρκοκύπριους. Στο ψήφισμα υπενθυμίζεται ότι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι μέλος της Ε.Ε. Αν και η αναφορά δεν συζητήθηκε στην Κύπρο, αυτή μας δείχνει την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε. Η Ε.Ε. θα μπορούσε εμμέσως και σε κάποιο βαθμό να λειτουργήσει ως το αντίβαρο στην αυξανόμενη επιρροή της Τουρκίας αλλά και ως παρούσα δύναμη στη ζωή των Τουρκοκυπρίων. Οφείλουμε να βοηθήσουμε την πρόσβαση των Τουρκοκυπρίων στην Ε.Ε. Στη διαμόρφωση πολιτικών σε αυτή την κατεύθυνση πρέπει να θυμόμαστε ότι σε αριθμό εκθέσεών του, ο γ.γ. Ηνωμένων Εθνών έχει υπενθυμίσει στην ε/κ πλευρά ότι δεν πρέπει να αφήνει τις ανησυχίες περί «αναγνώρισης» να εμποδίζουν την ενίσχυση της συνεργασίας ανάμεσα στις δύο πλευρές, αφού η στάση του οργανισμού στο θέμα παραμένει ακέραια. Εξάλλου, για καιρό υπήρχε η αντίληψη ότι η απομόνωση των Τουρκοκυπρίων θα έφερνε την κατάρρευση της μη αναγνωρισμένης οντότητάς τους. Αυτό όμως που γίνεται ξεκάθαρο είναι ότι η κατάρρευση της τ/κ κοινότητας, δεν θα φέρει την αποδοχή όλων των ελληνοκυπριακών θέσεων, αλλά αντίθετα, την πλήρη τουρκοποίηση του βόρειου μέρους της Κύπρου.
Οι Τουρκοκύπριοι που αντιστέκονται κάνουν ένα αγώνα για όλους και ως τέτοιο πρέπει να τον δούμε. Εξάλλου, είναι καιρός να καταρριφθεί και ο μύθος ότι η μάχη απέναντι στη διχοτόμηση μπορεί να δοθεί από τη μία κοινότητα μόνο. Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι πρέπει να αντιληφθούν ότι μόνο μαζί μπορούν να έχουν την όποια ελπίδα να αποτρέψουν τη διχοτόμηση αλλά και την παράδοση του νησιού στην Τουρκία. Το αντιλαμβάνονται αυτό οι υποψήφιοι; Είναι καιρός να κληθούν να τοποθετηθούν και να κριθούν πάνω στις θέσεις τους για τις πραγματικότητες σήμερα.
Η Ανδρομάχη Σοφοκλέους είναι πολιτική αναλύτρια.
