Kathimerini.com.cy
Ποιος θα το πίστευε στις 4 η ώρα τα ξημερώματα της 24ης Ιουλίου 1974 πως η δημοκρατία που μόλις είχε ξαναγεννηθεί θα γινόταν, το 2022, 48 χρόνων. Φαντάζομαι πως ούτε ο ίδιος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, όταν αναχωρώντας από το Παρίσι είπε το περίφημο «boys, pray for me», πίστευε πως τελικά θα εγκαθιδρυόταν στην Ελλάδα μια σύγχρονη, φιλελεύθερη δημοκρατία, μια δημοκρατία με τεράστιες αντοχές. Η αιτία αυτού του φαινομένου βρίσκεται στην ιστορική μνήμη όλων όσοι σήκωσαν στους ώμους τους το βάρος της Μεταπολίτευσης. Αντιλήφθηκαν πως μια δημοκρατία με αποκλεισμούς ακύρωνε την ίδια τη φύση της και οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια σε θεσμική εκτροπή.
Από την άλλη μεριά ο λαός, οι πολίτες, θέλησαν να πάρουν την τύχη στα χέρια τους και στις πρώτες εκλογές έδωσαν αυτό το 54% στον Κωνσταντίνο Καραμανλή για να φτιάξει, εκ του μηδενός, μια δυτικού τύπου δημοκρατία. Και τα πήγαμε καλά. Φυσικά και υπήρξαν προβλήματα, φυσικά και παρουσιάστηκαν αγκυλώσεις που εξακολουθούν και υφίστανται. Ομως η μεγάλη εικόνα αποτυπώνει μια δημοκρατική Ελλάδα που προοδεύει, που αντέχει στις δύσκολες καταστάσεις, μια Ελλάδα που οι δημοκρατικοί θεσμοί της λειτουργούν αδιαλείπτως επί 48 χρόνια. Πάντα στους απολογισμούς διαβάζουμε τα χοντρά γράμματα, πάντα βλέπουμε το δάσος.
Ενας βασικός λόγος που το δημοκρατικό μας πολίτευμα κλείνει την πέμπτη δεκαετία ζωής χωρίς θεσμικές κρίσεις είναι το πρωθυπουργοκεντρικό μοντέλο εξουσίας. Δεν υπάρχει δυαρχία, δεν υπάρχει δεύτερος πόλος αντίβαρο στη δύναμη του εκλεγμένου πρωθυπουργού. Οι περισσότερες δυσλειτουργίες της προδικτατορικής περιόδου οφείλονταν στο Σύνταγμα του 1952 που έδινε τη δυνατότητα στα Ανάκτορα να παρεμβαίνουν στην πολιτική ζωή του τόπου. Αυτός ο κίνδυνος εξέλιπε με την αναθεώρηση του Συντάγματος του 1975, το 1986. Ο πρωθυπουργός είναι κυρίαρχος και λογοδοτεί στον ελληνικό λαό και κρίνεται από αυτόν στις εκλογές.
Η σημερινή δημοκρατία μας απειλείται; Ναι, από την έλλειψη ιστορικής μνήμης των νέων γενιών. Επειδή δεν έζησαν τις ανώμαλες περιόδους, δεν εκτιμούν αυτό που έχουν. Ο αντισυστημισμός και οι ανορθολογικές ερμηνείες υπονόμευσαν το πολίτευμά μας πριν από λίγα χρόνια. Το ότι σωθήκαμε δεν σημαίνει ότι δεν κινδυνεύσαμε.
