Του Παναγιώτη Ρουγκάλα
«Brain drain» είναι όταν πολίτες με μόρφωση και εξειδίκευση αποχωρούν από τη χώρα τους προς αναζήτηση καλύτερων μισθών και συνθηκών διαβίωσης. «Brain gain» είναι πρακτικά η αντίστροφη διαδικασία. Για να πετύχει όμως αυτή η προσπάθεια, τα κράτη δίνουν προνόμια για την επιστροφή εκείνων των μορφωμένων και εξειδικευμένων που έφυγαν για μία «καλύτερη ζωή» στο εξωτερικό.
Την Πέμπτη 24 Απριλίου κατά την συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, ανακοινώθηκε η δημιουργία τροποποιητικού νομοσχεδίου που προνοεί την απαλλαγή φόρου εισοδήματος σε 25% και το ανώτατο όριο σε €25.000 για επιστήμονες και επαγγελματίες οι οποίοι έχουν εργαστεί στο εξωτερικό για 7 χρόνια μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Παράλληλα, αποφασίστηκε να εισάγεται ευελιξία στα κριτήρια επιλεξιμότητας, προκειμένου να «διευκολυνθεί η επιστροφή επαγγελματιών που μπορούν να συμβάλουν άμεσα στην καινοτομία, την παραγωγικότητα και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας της Κύπρου.
Η φορολογική «ευκολία» για την προσέλκυση «ταλέντων» είναι πράγματι ένα συστατικό για μία επιτυχημένη συνταγή. Αλλά είναι ένα. Και ίσως όχι το πιο βασικό. Η βάση της συνταγής είναι ο μισθός που θα λαμβάνει κάποιος για να έρθει πίσω στη χώρα του, δεδομένου πάντα πως, έχει φύγει εκτός γιατί έχει καλύτερο μισθό σε σύγκριση με το μισθό που θα λάμβανε εάν δούλευε στη χώρα του.
Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας για τις μέσες ακαθάριστες μηνιαίες απολαβές των υπαλλήλων κατά το τρίτο τρίμηνο του 2024, το 40% λαμβάνουν έως και 1.500 ευρώ μικτά. Από αυτούς, το 34% είναι Κύπριοι και το 52% μη-Κύπριοι. Μεταξύ 1.500 και 2.999 ευρώ μικτών απολαβών λαμβάνει το 39% των υπαλλήλων, με το 43% να είναι Κύπριοι και το 30% μη-Κύπριοι. Ένα 12% των υπαλλήλων λαμβάνουν μεταξύ 3.000 και 4.499 ευρώ, με το 15% να είναι Κύπριοι και το 7% μη-Κύπριοι. Το 6% των υπαλλήλων λαμβάνουν από 4.500 – 5.999 μικτά, όπου το 6% είναι Κύπριοι και το 5% μη-Κύπριοι και άνω των 6.000 ευρώ λαμβάνει το 4% των υπαλλήλων, με το 3% να είναι Κύπριοι και το 7% μη-Κύπριοι.
Όπως έχει ξαναγραφεί σε σχετικό ρεπορτάζ αναφορικά με τις εταιρείες τεχνολογίας ICT, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Ανάλυσης και Στρατηγικών της Ευρώπης (CASE, CASE Center), ο μέσος μισθός των Ρώσων και των Λευκορώσων που απασχολούνται σε αυτές τις εταιρείες ξεπερνά τα 5.482 ευρώ ανά μήνα και τα 5.278 ευρώ αντίστοιχα, ξεπερνώντας τους μέσους μισθούς σε επιχειρήσεις στην Κύπρο σχεδόν κατά 2,5 φορές.
Για να προσελκύσεις τα «μυαλά» που σου έχουν φύγει πέραν της λιγότερης φορολογίας θα πρέπει η οικονομία να μπορεί να στηρίξει μισθούς που δίνουν χώρες άλλες. Καλούς. Που να μην απορροφά με τις τιμές που έχουν φτάσει τα ενοίκια και το κόστος ζωής στην Κύπρο το μεγαλύτερο μέρος του μισθού του εργαζομένου. Θα πρέπει να έχει εργασιακά δικαιώματα, να αισθάνεται ασφάλεια στην εργασία του, να έχει κάτι να κερδίσει παραπάνω πέραν από τον ήλιο και τη θάλασσα που ναι μεν είναι δελεαστικά για να γυρίσει, αλλά δεν είναι αρκετά.
Εκτός αν το πλάνο είναι μόνο να γυρίσουν πρόσωπα τα οποία θα εργοδοτηθούν σε εταιρείες ICT που δίνουν πολύ καλούς μισθούς και να συνεχίσει έτσι να συντηρείται το χάσμα πληρωμών των εταιρειών αυτών και των υπολοίπων.
Για να υπάρξει ένα σεβαστό ποσοστό επιτυχίας του σχεδίου του «brain gain» πιθανώς να χρειαστούν περαιτέρω πράγματα, αλλά ο χρόνος θα δείξει κατά πόσο θα έχει επιτύχει με τις παρούσες εξαγγελίες.
