Του Λάρκου Λάρκου
Μαρία Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, προσωπική απεσταλμένη του γ.γ. των Η.Ε. Γραπτή δήλωση στις 16/2: «Σε συμμόρφωση με την εντολή του γ.γ., έκανα ένα πολύ ικανοποιητικό πρώτο ταξίδι στο νησί. Ο στόχος ήταν να κάνουμε την πρώτη επαφή με τους E/κ και Τ/κ ηγέτες και να ακούσουμε παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών. Οι διαφορετικές οπτικές γωνίες έχουν εμπλουτίσει την κατανόησή μου για την πολυπλοκότητα της κατάστασης». Και μόνο που πήρε την πρωτοβουλία να κάνει τη δήλωση, αξίζει. Θα μπορούσε να περιμένει κάποιο άλλο «ορόσημο». Μίλησε ως Κολομβιανή πολιτικός. Ένα από τα «μυστικά» τής επίλυσης του Κολομβιανού (52 χρόνια πόλεμος ανάμεσα στις κυβερνητικές δυνάμεις και το FARC) ήταν η επιτυχημένη «διαχείριση» της κοινής γνώμης, ώστε να γνωρίζει τα ζητήματα, να μετέχει στις δυσκολίες, να μετέχει στους στόχους. Όταν οι (Κολομβιανοί) διαπραγματευτές συμφωνούσαν πάνω σε ένα κεφάλαιο, ενημέρωναν την κοινή γνώμη, τα συμφωνημένα κεφάλαια γίνονταν κτήμα των πολλών. Ύστερα οι διαπραγματευτές έλεγαν: «Κλείσαμε το ένα κεφάλαιο, πάμε στο επόμενο με την κοινή γνώμη μαζί μας».
Απόσπασμα από τη δήλωση: «Θα επιστρέψω στην Κύπρο όπου ελπίζω να συναντηθώ με ηγέτες πολιτικών κομμάτων, εκπροσώπους κοινωνικών τομέων, εμπορικών επιμελητηρίων και οικονομικών τομέων, εκτός από την εκ νέου συνομιλία με Ε/κ και Τ/κ ηγέτες».
Άνοιγμα στους κοινωνικούς εταίρους, στα κόμματα, στην κοινωνία των πολιτών, στις δυνάμεις της οικονομίας. Μυστικό της Κολομβιανής στρατηγικής της επιτυχίας: μέσα στο παιχνίδι αυτοί που είχαν να πουν τα πιο πολλά: θύματα των συγκρούσεων, συγγενείς των εξαφανισθέντων, γυναίκες, νεολαία, ύστερα Πάπας Φραγκίσκος, Μπαν Κι Μουν...
Απόσπασμα από τη δήλωση: «Όπως σε κάθε σύγκρουση είναι φυσικό, τα χαρτιά μπαίνουν στο τραπέζι».
Βέβαια, τα βήματα γύρω γύρω έχουν ως στόχο να βοηθήσουν στην κατάληξη στον πυρήνα: στους υπεύθυνους στη λήψη αποφάσεων, αυτοί βγάζουν τα χαρτιά στο τραπέζι.
Απόσπασμα από τη δήλωση: «Το επίπεδο της απογοήτευσης που νιώθουν πολλοί, που συσσωρεύτηκε μετά από πολλές προσπάθειες διαπραγμάτευσης είναι απολύτως κατανοητό, επομένως είναι ζωτικής σημασίας να οικοδομηθεί εμπιστοσύνη, η οποία λείπει σοβαρά, ως βασική προϋπόθεση για την οικοδόμηση ενός μέλλοντος».
Το κύριο μέρος της δήλωσής της: «Λείπει σοβαρά η εμπιστοσύνη», η οικοδόμησή της, η βασική κατεύθυνση στη δουλειά της. Ε. Τατάρ: «Γνωρίζετε ότι στις 27/02/20 είπα ότι ″πιστεύω ειλικρινά ότι το πλαίσιο Γκουτέρες μάς αναγκάζει να χάσουμε πολλά″. Τώρα λέω ότι δεν λειτουργεί η ΔΔΟ, ζητώ περισσότερες αποστάσεις, πρώτα η κυριαρχική ισότητα». Ο Ν. Χριστοδουλίδης, αφού πρώτα δήλωσε ότι δεν μου αρέσουν δύο από τα έξι σημεία του πλαισίου Α. Γκουτέρες, δήλωσε στις 3/2 «θα μας βοηθήσετε στον μοναδικό στόχο που έχουμε, να επαναρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί που έμειναν στο Κραν Μοντάνα».
Την ίδια περίοδο, η μεγάλη εικόνα. Η μια διπλωματία, ασχολείται με την κάμερα στο «Σπίτι της Μαρίας». Η άλλη, κάνει άλλα πράγματα. Ο εκπρόσωπος Τύπου του τουρκικού ΥΠΕΞ Οντζού Κετσελί ανακοίνωσε την διεξαγωγή του «Διπλωματικού Φόρουμ της Αττάλειας» στις αρχές Μαρτίου υπό τον τίτλο «Προωθώντας τη διπλωματία σε ταραγμένους καιρούς». Έχουν επιβεβαιώσει τη συμμετοχή τους 21 ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων, 59 υπουργοί εξωτερικών με το συνολικό αριθμό των συμμετοχών να φτάνει στις 4 χιλιάδες», (Πηγή: Hurriyet, 15/2). Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας Χακάν Φιντάν που διορίστηκε στη θέση αυτή τον Ιούνιο του 2023 μέχρι τις 30/12/23, πραγματοποίησε 136 συναντήσεις με ομολόγους του από 72 χώρες»,(Πηγή: πρακτορείο ειδήσεων «Anadolou»).
Οι δυνατότητες κάθε διπλωματικής δράσης συνδέονται με τα μεγέθη και τους στόχους που θέτει κάθε χώρα. Η Κύπρος προφανώς δεν μπορεί να παίξει σε αυτά τα επίπεδα. Το μόνο πεδίο στο οποίο η Κύπρος έχει σημαντικά πλεονεκτήματα είναι μόνο το ευρωπαϊκό. Η Κύπρος είναι κράτος-μέλος, η Τουρκία ενδιαφέρεται να επαναπρογραμματίσει τις σχέσεις της με την Ε.Ε. Δύο τρόποι υπάρχουν για να τύχει διαχείρισης το ζήτημα.
Ο ένας είναι να μπλοκάρουμε την ευρωτουρκική σχέση. Απειλή με βέτο. Εντολή στον ΥΠΕΞ Κ. Κόμπο να μπλοκάρει τη συμμετοχή Φιντάν στην ειδική σύνοδο των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. στην οποία θα γινόταν συζήτηση για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων. Με «απειλές» του τύπου «έχω την Τουρκία στο χέρι» αφού ενδιαφέρεται για πρόοδο στο κεφάλαιο «Τελωνειακή Ένωση» (Τ.Ε.). Αυτός ο τρόπος συγκρούεται πρώτα από όλα με την ίδια την κοινοτική μέθοδο επίλυσης προβλημάτων –αμοιβαίως, επωφελείς συμφωνίες. Άρα πρώτα η ίδια η Ε.Ε. αντιτίθεται στις κυπριακές συνήθειες που εισήγαγε ο Τ. Παπαδόπουλος –και που απέτυχαν πανηγυρικά όπως μιλούν από μόνα τους τα 62 βέτο που έλεγε και (δεν) άσκησε. Αυτά που σήμερα επαναλαμβάνει με διάφορες παραλλαγές τους ο νυν Ε/κ ηγέτης.
Ο άλλος τρόπος είναι η περιήγηση στον χώρο της διπλωματικής δραστηριότητας της Άγκυρας με το πιο απλό συμπέρασμα: ότι η Κύπρος έχει μόνο ένα χαρτί στον χώρο άσκησης της πραγματικής πολιτικής, τη συμμετοχή της στην Ε.Ε. Διασύνδεση πάνω σε αμοιβαία οφέλη: Κυπριακό, ανανέωση της ευρωτουρκικής σχέσης. Αν η Λευκωσία κάψει το χαρτί αυτό, απλώς δεν έχει άλλο. Κατά συνέπεια, η απόρριψη από τον Ν. Χριστοδουλίδη της εισήγησης της Μαρία Άνχελα Ολγκίν να «έχει» κάτι στο χέρι για να πάει στην Άγκυρα με χαρτιά στα ευρωτουρκικά, προοιωνίζει συμπεριφορές ανάλογες με τα παλιά, αυτές που οδηγούν σε νέο, ακόμα πιο πολύπλοκο, αδιέξοδο. Τα ευρωτουρκικά (όπως Τ.Ε., βίζα), δεν ενδιαφέρουν τον μονοθεματικό Ε. Τατάρ, ενδιαφέρουν όμως τη χώρα που έχει ζωτικής σημασίας συμφέροντα και η οποία μπορεί να πείσει τον νυν Τ/κ ηγέτη πολύ πιο εύκολα από ό,τι έπεισε τον Ρ. Ντενκτάς. Κατά συνέπεια, αυτή η διασύνδεση είναι το κλειδί για να ανοίξουν όλα τα ουσιώδη.
