Του Λάρκου Λάρκου
Η νίκη των δυνάμεων της Τουρκοκυπριακής αντιπολίτευσης στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση στα κατεχόμενα στις 25/12, προκαλεί απορίες. Για τον περίφημο «μέσο» Ε/κ η γη είναι επίπεδη, αφού και για τον τελευταίο Τ/κ αζά αποφασίζει η Τουρκία. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δείχνουν πόσο λίγο γνωρίζουμε τις τάσεις, τους πόλους και τους λόγους που διαμορφώνουν το παιχνίδι στην Τ/κ πολιτική ζωή:
Πόλος 1. Νίκη Μεχμέτ Χαρμαντζί στη Λευκωσία. Σοσιαλδημοκράτης, αξιόπιστος, εργατικός. Η εκλογή Χαρμαντζί πριν 12 χρόνια ήταν το πρόκριμα για την απόφαση Ακιντζί να τρέξει, ή όχι, για την ηγεσία. Κέρδισε ο Χαρμαντζί, ακολούθως κέρδισε ο Ακιντζί (2015). Το ρεύμα της νίκης ήταν πολυδιάστατο, βασίστηκε σε ένα σχέδιο και στα χαρίσματα των δύο.
Πόλος 2. Η νίκη των υποψηφίων της αντιπολίτευσης (ΡΤΚ, ΚΚΔ) στη Λευκωσία, Αμμόχωστο, Κερύνεια και Λεύκα δείχνει πως συμπαγείς κοινωνικές δυνάμεις παραμένουν ανοικτές στην επίλυση του κυπριακού στη βάση της ΔΔΟ. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ο Τατάρ με δύο χρόνια στην εξουσία, έχασε εντυπώσεις, έχασε και κυρίως ουσία με 4 πόλεις στην αντιπολίτευση. Το γεγονός πως ο Μ. Ακιντζί «επέστρεψε» στα πράγματα και βοήθησε στην επανεκλογή Χαρμαντζί εμπεριέχει τη δική του βαρύτητα, τώρα, ή και αργότερα.
Πόλος 3. Η Τ/κ αντιπολίτευση που ενδιαφέρεται για την επίλυση δείχνει αντοχές και δυνατότητες-κινητοποίηση, ποσοστό συμμετοχής σχεδόν 70%. Έτσι η Τ/κ κοινότητα πήρε τρεις μεγάλες αποφάσεις (στήριξη σε σχέδιο λύσης του ΟΗΕ (2004), ψήφο σε Ταλάτ (2005), ψήφο σε Ακιντζί, (2015). Δεν συμβαίνει το ίδιο με τις αντίστοιχες Ε/κ δυνάμεις. Οι Ε/κ δυνάμεις που ενδιαφέρονται να μην πέσουμε στα βραχια της διχοτόμησης, από τη μια δεν έχουν κάποια συνδεκτική ύλη-απλά δεν μιλούν μεταξύ τους-, από την άλλη, διαθέτουν μπόλικη διάθεση για καπέλωμα και με τον τρόπο αυτό να φτωχαίνουν το αποτέλεσμα.
Πόλος 4. Η Λευκωσία ήταν μαζί Λέλλος Δημητριάδης- Μουσταφά Ακιντζί. Στη συνέχεια η Λευκωσία άνοιξε το δρόμο στον Ακιντζί. Ίσως η Λευκωσία να ανοίξει το δρόμο (και) για τον Χαρμαντζί. Ποιο όμως είναι το Ε/κ «συγκριτικό» ανάλογο της συγκυρίας; Μακρόσυρτες διαβουλεύσεις για το 2023, αντιφατικές προσεγγίσεις, χωρίς στρατηγική ανάλυση για την κρίσιμη σημασία του 2ου γύρου, μια κλασική «συνταγή» για να χαθεί η ηγεμονία
Πόλος 5. Τα πρόσωπα παίζουν καταλυτικό ρόλο στις αλλαγές εφόσον διαθέτουν αξιοπιστία και συνέπεια. Η ηγεμονία χάνεται όταν τα πρόσωπα βρίσκονται σε αναντιστοιχία με ένα πλειοψηφικό αίτημα. Η ηγεμονία κερδίζεται όταν τα πρόσωπα γεμίζουν με αξιόπιστο υλικό το διακύβευμα μιας συγκυρίας (διαφθορά, επίλυση, συνέπεια).
Η γειτονιά μας μιλά με παραδείγματα πως τα πράγματα δεν μένουν στάσιμα, κινούνται, άλλοτε άργά, άλλοτε γρήγορα, μόνο όταν οι συμπτώσεις συμφερόντων συναντούν μια καλή «συγκυρία» και συνοδεύονται από σημαντικές αποφάσεις.
Η Irit Lillian στις 27/12 επέδωσε τα διαπιστευτήριά της στον Τ. Ερτογάν ως η νέα πρέσβειρα του Ισραήλ στην Τουρκία. Ο Β. Νετανιάχου δεν διέκοψε τη διαδικασία εξομάλυνσης των σχέσεων Ισραήλ- Τουρκίας, παρά τις διάφορες φλυαρίες ότι τώρα που επέστρεψε στην εξουσία «θα της δείξει της Τουρκίας». Μια επωφελής και για τους δύο χώρες διαδικασία προχωρά, καθώς και οι δύο είναι κερδισμένες. Έτσι δεν γυρίζει ο τροχός πίσω.
• Ελλάδα-Βόρεια Μακεδονία: η ΝΔ και ο Κ. Μητσοτάκης έλεγαν διάφορες ασυναρτησίες για την συμφωνία στις Πρέσπες- για το σύνθετο όνομα της δεύτερης. Ήρθαν στην εξουσία και άλλαξαν το τροπάρι: αν ο Βαρδάρης φυσούσε αλλιώς κλπ. Μια επωφελής και για τις δύο χώρες συμφωνία προχωρά, καθώς και οι δύο είναι κερδισμένες. Έτσι δεν γυρίζει ο τροχός πίσω.
• Ισραήλ-Λίβανος: συμφωνία ανάμεσα στις δύο χώρες για την αξιοποίηση κοιτασμάτων στη μεταξύ τους θαλάσσια ζώνη. Πρωθυπουργός του Ισραήλ ο Γιαϊρ Λαπίντ. Στις 1/11 αλλαγή. Κερδίζει ο Β. Νετανιάχου αλλά η συμφωνία παραμένει ισχυρή. Μια επωφελής και για τις δύο χώρες συμφωνία προχωρά, καθώς και οι δύο είναι κερδισμένες. Έτσι δεν γυρίζει ο τροχός πίσω.
• Στα κυπριακά χρονικά η κοινή δράση Λέλλου-Ακιντζί στην παλιά Λευκωσία έφερε τις δύο κοινότητες μαζί, έκτισαν τη συνεργασία και την θωράκισαν με το «κοινό συμφέρον»/φράση που χρησιμοποίησε ο ΜΑ σε ομιλία του στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, λίγο πριν την εκλογή του στην ηγεσία των Τ/κ. Μια επωφελής και για τις δύο κοινότητες συμφωνία προχώρησε, καθώς και οι δύο είναι κερδισμένες. Έτσι δεν γυρίζει ο τροχός πίσω.
• Στις 25/12 η Τ/κ αντιπολίτευση μέσα σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον, κέρδισε μια μεγάλη πολιτική μάχη στις εκλογές για τοπική αυτοδιοίκηση. Παγωμένη σιωπή από τις Ε/κ δυνάμεις που προσχηματικά μιλούν για ΔΔΟ, αλλά με έργα την απορρίπτουν. Η σιωπή από ορισμένα κόμματα και η διαστρέβλωση από ορισμένα ΜΜΕ, έχει βάθος. Έτσι μπλοκάρουν τον γενικότερο προβληματισμό. Παρεμποδίζουν κάθε τι το αξιόλογο ώστε να μην πάμε ένα βήμα παρακάτω. Εμφανίζουν την άπνοια ως κάτι «δεδομένο».
• Τι δείχνουν όμως τα πιο πάνω 4 παραδείγματα; Ότι το κλειδί για την αλλαγή βρίσκεται στην ανάδειξη του κοινού συμφέροντος ως κεντρικού σημείου αναφοράς. Όπως λ.χ συμβαίνει με τις δραστηριότητες της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, όπως εκπαιδευτικά προγράμματα μέσω ΕΕ, όπως η πρόταση Λαϊεν για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων στη νεκρή ζώνη, όπως δράσεις της κοινωνίας των πολιτών κ.ά. Τα κεντρικά ζητήματα του κυπριακού τα απαντά το από «Έξι Σημεία» Πλαίσιο Γκουτέρες. Όλα τα άλλα, η επωφελής και για τις δύο κοινότητες συνεργασία. Και οι δύο κερδισμένες. Έτσι δεν γυρίζει ο τρόχος πίσω.
