Η Ουκρανία έχει εμπλακεί χωρίς τη θέλησή της σε έναν πόλεμο υψηλής έντασης όπου διακυβεύονται η ελευθερία και η εθνική της επιβίωση. Για να αντισταθεί και να μπορέσει να απωθήσει τον Ρώσο εισβολέα, η Ουκρανία δεν χρειάζεται μόνο πολιτική στήριξη και χρήματα. Πρωτίστως, χρειάζεται όπλα και πυρομαχικά, καθώς τα όπλα χωρίς πυρομαχικά είναι άχρηστα.
Αυτή τη στιγμή, τα ρωσικά αποθέματα βλημάτων πυροβολικού και η χρήση τους είναι πολύ υψηλότερα από αυτά της Ουκρανίας, ενώ το τίμημα αυτής της διαφοράς πληρώνεται με τις ζωές Ουκρανών πολιτών. Έχουμε τονίσει επανειλημμένα ότι η υπεράσπιση της ουκρανικής κυριαρχίας είναι υπαρξιακή –για την Ουκρανία, αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Δεν είναι δυνατόν να επιδιώκουμε αυτόν τον στόχο χωρίς να δίνουμε στην Ουκρανία τα μέσα για να τον πετύχει.
Από τότε που η Ρωσία ξεκίνησε τον πόλεμό της κατά της Ουκρανίας, η ΕΕ έδειξε ότι αντιλαμβάνεται τι διακυβεύεται και είναι έτοιμη να σπάσει τα ταμπού όταν οι περιστάσεις το απαιτούν. Πριν από έναν χρόνο, αρχίσαμε να χρηματοδοτούμε, για πρώτη φορά, την προμήθεια φονικού στρατιωτικού εξοπλισμού σε μια χώρα που δεχόταν επίθεση. Στη συνέχεια, το φθινόπωρο, ξεκινήσαμε να εκπαιδεύουμε Ουκρανούς στρατιώτες στο έδαφός μας, υπό τη σημαία της ΕΕ. Μέχρι το τέλος του 2023, αναμένεται η ολοκλήρωση της εκπαίδευσης 30.000 Ουκρανών στρατιωτών. Τώρα, κάνουμε άλλο ένα μεγάλο βήμα, καταβάλλοντας κοινές προσπάθειες για να προμηθεύσουμε τα πυρομαχικά που χρειάζεται επειγόντως η Ουκρανία.
Την περασμένη εβδομάδα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν επί της πρότασης τριών σημείων που υπέβαλα μαζί με τον Επίτροπο Μπρετόν και η οποία προβλέπει:
Πρώτον, να χρηματοδοτήσουμε την επείγουσα παροχή πυρομαχικών πυροβολικού από υπάρχοντα αποθέματα ή εκκρεμείς παραγγελίες.
Δεύτερον, να προμηθευτούμε από κοινού νέα βλήματα πυροβολικού.
Τρίτον, να συνεργαστούμε με την αμυντική βιομηχανία της ΕΕ για να αυξήσουμε τις παραγωγικές μας ικανότητες, έτσι ώστε να μπορούμε να καλύπτουμε τις δικές μας ανάγκες και να παράλληλα να συνεχίσουμε την υποστήριξή μας προς την Ουκρανία.
Συγκεκριμένα, θα χρησιμοποιήσουμε 1 δισ. ευρώ από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό για την Ειρήνη, ο οποίος είναι ξεχωριστός από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, για να αποζημιώσουμε τα κράτη μέλη που είναι έτοιμα να παραδώσουν στο άμεσο μέλλον πυρομαχικά στην Ουκρανία, τα οποία θα προέρχονται από υπάρχοντα αποθέματα ή από εκκρεμείς παραγγελίες. Επιπλέον, θα χρησιμοποιήσουμε άλλο 1 δισ. ευρώ για την κοινή προμήθεια πυρομαχικών 155 χιλιοστών και - εάν μας ζητηθεί - πυραύλων από την αμυντική βιομηχανία της ΕΕ και τη Νορβηγία. Αυτό θα γίνει μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας (ΕΟΑ) ή μέσω συμπληρωματικών σχεδίων κοινής προμήθειας υπό την εποπτεία ενός κράτους μέλους. Ο βασικός αντικειμενικός στόχος είναι η γρήγορη παράδοση. Αγοράζοντας από κοινού, θα δώσουμε στη βιομηχανία τα σαφή μηνύματα που χρειάζεται για να παραδώσει το συντομότερο δυνατό τα αναγκαία πυρομαχικά.
Τέλος, θέλουμε να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή βιομηχανία ώστε να ανταποκριθεί στην αυξημένη ζήτηση, αλλά και για να μπορούν οι στρατοί μας να αναπληρώσουν τα αποθέματά τους, ενόσω θα προμηθεύουν την Ουκρανία. Είναι πιο εύκολο να δώσει κανείς αυτό που έχει σήμερα, εάν είναι σίγουρος ότι μπορεί να αγοράσει και να λάβει νέες προμήθειες αύριο. Όσον αφορά αυτή την πτυχή, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα υποστηρίξει την αύξηση των παραγωγικών ικανοτήτων για την αντιμετώπιση των κωλυμάτων αλλά και για τη δρομολόγηση αποτελεσματικών διαδικασιών προμηθειών, μεταξύ άλλων παρέχοντας οικονομικά κίνητρα.
Τα τελευταία 20 χρόνια οι Ευρωπαίοι μείωσαν τις επενδύσεις τους στην αμυντική βιομηχανική ικανότητα, την οποία τώρα πρέπει να ενισχύσουμε ξανά λόγω του ριζικά αλλαγμένου περιβάλλοντος ασφαλείας.
Συγκεκριμένα, στοχεύουμε να παράσχουμε στην Ουκρανία 1 εκατ. βλήματα πυρομαχικών πυροβολικού εντός ενός έτους, χρησιμοποιώντας συνολικά 2 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη. Με ποσοστό αποπληρωμής μεταξύ 50% και 60%, αυτό το νέο πακέτο θα μας επιτρέψει να μοχλεύσουμε περίπου 4 δισ. ευρώ.
Αυτή η απόφαση καταδεικνύει την ικανότητα της ΕΕ να ενεργεί γρήγορα όταν χρειάζεται και αποδεικνύει τη σταθερή προσήλωσή της να δώσει στην Ουκρανία τα μέσα που χρειάζεται για τη νόμιμη άμυνα της.
Αυτή η απόφαση εγείρει το ερώτημα πώς η παροχή ολοένα και περισσότερων όπλων μπορεί να φέρει τέλος σε αυτόν τον φρικτό πόλεμο. Η απάντηση είναι ότι για να αμυνθεί και να τερματίσει τον πόλεμο, η Ουκρανία χρειάζεται και όπλα και πυρομαχικά, για όσο καιρό η Ρωσία συνεχίζει να επιτίθεται και να βομβαρδίζει την Ουκρανία.
Φυσικά και εμείς, όπως και η Ουκρανία, θέλουμε ειρήνη. Αλλά δεν επιδιώκουμε απλώς οποιοδήποτε είδος ειρήνης. Θέλουμε μια δίκαιη και βιώσιμη ειρήνη, βασισμένη στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, με τη Ρωσία να αποσύρει τα στρατεύματά της απ’ όλη την επικράτεια της Ουκρανίας που είναι υπό την κατοχή της αυτή τη στιγμή. Γι’ αυτό και υποστηρίζουμε την ειρηνευτική φόρμουλα του Προέδρου Ζελένσκι.
Με άλλα λόγια, έχει σημασία πώς θα τελειώσει ο πόλεμος –και όχι απλώς να τελειώσει, με τη Ρωσία να αποκομίζει εδαφικά και άλλα κέρδη από την επιθετική πολεμική της εκστρατεία.
Επιδιώκουμε επίσης τη λογοδοσία και γι’ αυτό είναι σημαντικό το κατηγορητήριο κατά του Προέδρου Πούτιν από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο: πρέπει να πληρώσει για τα εγκλήματα πολέμου για τα οποία είναι υπεύθυνος, συμπεριλαμβανομένης της βίαιης απαγωγής τόσων πολλών παιδιών από την Ουκρανία.
Σε αυτόν τον πόλεμο, η ιστορία και η δικαιοσύνη είναι στο πλευρό της Ουκρανίας. Πρέπει όμως να επιταχύνουμε την πορεία της ιστορίας. Η στρατιωτική μας υποστήριξη και η απόφασή μας να αγοράσουμε πυρομαχικά από κοινού εξυπηρετούν τον σκοπό μιας δίκαιης ειρήνης στην Ουκρανία. Είναι η σωστή απόφαση και είναι απαραίτητη.
*O Josep Borrell είναι Ύπατος Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ
