Το βράδυ της 7ης Αυγούστου η τουρκική αεροπορία άρχισε την πολεμική της δράση στην Κύπρο, πολυβολώντας και βομβαρδίζοντας την περιοχή Τηλλυρίας. Αυτή η επίθεση δεν ήταν παρά το προοίμιο μιας ευρύτερης επιχείρησης, που κορυφώθηκε τις δύο επόμενες ημέρες, όταν κυπριακά χωριά βομβαρδίστηκαν με βόμβες ναπάλμ. Οι βομβαρδισμοί –κατά τους ισχυρισμούς της Άγκυρας– απέβλεπαν αποκλειστικά και μόνο στην καταστροφή «στρατιωτικών στόχων». Τους διέψευδαν όμως τα εκατοντάδες θύματα μεταξύ των πολιτών (ακόμη και μεταξύ των ασθενών ενός νοσοκομείου).
Η αιτία αυτής της απροκάλυπτης επίθεσης ήταν κατά την τουρκική εκδοχή μία προσπάθεια των ελληνοκυπριακών δυνάμεων να καταλάβουν τις τοποθεσίες Μανσούρα και Κόκκινα, στα βόρεια παράλια της νήσου, που κατέχονταν από τους Τουρκοκυπρίους στασιαστές και χρησίμευαν για τον ανεφοδιασμό τους σε όπλα και πυρομαχικά. Δεν επρόκειτο όμως για την πρώτη επιχείρηση τέτοιου είδους που γινόταν στην Κύπρο. Επί μήνες, οι ελληνοκυπριακές δυνάμεις προσπαθούσαν να καταλάβουν το μεσαιωνικό φρούριο του Αγίου Ιλαρίωνος, που βρισκόταν επίσης στα χέρια των Τουρκοκυπρίων στασιαστών, χωρίς αυτό να προκαλέσει «αντίποινα» της Άγκυρας σαν τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς της 7ης, 8ης, και 9ης Αυγούστου.
Η αλήθεια είναι ότι η επιθετική αυτή εξόρμηση της τουρκικής αεροπορίας αποτελούσε προμελετημένη ενέργεια που δεν είχε καμιά σχέση με τις επιχειρήσεις στη Μανσούρα ή τα Κόκκινα. Μάταιες προσπάθειες να συγκαλυφθεί η αλήθεια! Η αεροπορική επίθεση δεν ήταν παρά η κτηνώδης εκδήλωση της επιθετικής πολιτικής της κυβέρνησης της Άγκυρας. Στόχος όλων των ενεργειών ήταν να καταλάβουν οι υπεύθυνοι στην Αθήνα, ότι η Τουρκία ήταν αποφασισμένη να φτάσει στα άκρα, και ότι, επομένως, έπρεπε να βρεθεί γρήγορα μια «συμπεφωνημένη λύσις» για το Κυπριακό. Ένας Τούρκος δημοσιογράφος μιλώντας στις 12 Αυγούστου στην Άγκυρα στον ανταποκριτή της βελγικής ραδιοφωνίας, συνόψιζε ως εξής τις ιδέες που επικρατούσαν στην τουρκική πρωτεύουσα μετά τις αεροπορικές επιθέσεις: Υπάρχει, έλεγε, τώρα πια η ελπίδα ότι «μετριοπαθέστεροι» άνδρες θα αντικαταστήσουν στη Λευκωσία τον Πρόεδρο Μακάριο και στην Αθήνα τον Πρωθυπουργό κ. Παπανδρέου, αυτούς τους «εξτρεμιστές» που «φέρουν την ευθύνη για την επιδείνωση της κατάστασης» και που εμποδίζουν με τη στάση τους μια «λογική» ρύθμιση της κυπριακής κρίσης. Από την πλευρά του, ο γαμβρός του πρωθυπουργού κ. Ινονού, κ. Μετίν Τοκέρ έγραφε σε ένα άρθρο του ότι οι επίσημοι κύκλοι της Άγκυρας θα επιθυμούσαν η υπόδειξη της «αποφασιστικότητας» της τουρκικής κυβέρνησης να μπορέσει να πείσει τον κ. Παπανδρέου ότι είχε έρθει πια η στιγμή να εγκαινιασθεί ένας «σοβαρός διάλογος» μεταξύ Αθηνών και Άγκυρας».
Αυτά τα εξόχως τεκμηριωμένα αναφέρει ο Τζελέπης. Ήταν λοιπόν η πρώτη επέμβαση της Τουρκίας στην Κύπρο. Με σαφή στόχο για επιβολή με πειθαναγκασμό διά της στρατιωτικής βίας, της Λευκωσίας και της Αθήνας διχοτομικής λύσης στο Κυπριακό με βάση το ψευδεπίγραφο ενωτικό σχέδιο Άτσεσον. Με τις ηρωικές μάχες της Τηλλυρίας στην ουσία ματαιώθηκε η πρώτη απόπειρα της Τουρκίας να εισβάλει στην Κύπρο. Τουρκοκύπριοι ένοπλοι δημιούργησαν στην περιοχή των Κοκκίνων-Μανσούρας στρατιωτικό προγεφύρωμα στο οποίο αποβίβαζαν στρατιωτικές δυνάμεις από την Τουρκία και μεγάλες ποσότητες οπλισμού. Πολιτικός στόχος ήταν, αφού ενωθούν με το θύλακα της Λεύκας, να δημιουργηθεί μεγάλο καντόνιο, το οποίο θα ενωνόταν αργότερα με εκείνο της Λευκωσίας-Κιόνελι για την επιβολή της διχοτόμησης.
Η κατάληψη από Τούρκους ενόπλους στρατηγικής σημασίας υψωμάτων γύρω από το προγεφύρωμα των Κοκκίνων προκάλεσε την αντεπίθεση των δυνάμεων της Δημοκρατίας για περιορισμό του προγεφυρώματος. Τα στρατευμένα παιδιά της νεοσύστατης τότε εθνοφρουράς πολέμησαν με απαράμιλλο θάρρος και ηρωισμό. Νεοσύλλεκτοι στρατιώτες μόλις 20-30 ημερών πολέμησαν με ορμή, αυτοθυσία και γενναιότητα. Κάτω από φοβερά αντίξοες συνθήκες, νηστικοί και διψασμένοι, καταλάμβαναν ισχυρότατες στρατιωτικές θέσεις τις οποίες διατηρούσαν και μετά τις επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας. Περισσότερα από 60 τουρκικά αεροπλάνα εξόρμησαν εναντίον των βορείων ακτών μας από την Πόλη ώς τη Μόρφου και βομβάρδισαν με αμερικανικές βόμβες ναπάλμ χωριά και άμαχο πληθυσμό. Κατέκαψαν την ιερή γη της Τηλλυρίας, σκόρπισαν φωτιά και θάνατο, αλλά ο πολιτικός και στρατιωτικός στόχος της Τουρκίας για εισβολή και διχοτόμηση ματαιώθηκε.
Αντικρίζοντας τις διακοινοτικές ταραχές του 1963-64 από την ιστορική απόσταση έξι σχεδόν δεκαετιών, δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία ότι υποδαυλίστηκαν και οργανώθηκαν από την Τουρκία, για να προωθήσει τον παλιό στόχο της διχοτόμησης. Με αξιοποίηση του προταθέντος «σχεδίου Άτσεσον». Αυτό που δεν πέτυχε τότε η Τουρκία, το κατόρθωσε δέκα χρόνια αργότερα όταν το εσωτερικό μέτωπο το υπονόμευσε η συνωμοσία και προδοσία. Το προδοτικό πραξικόπημα οι εθνοπροδότες της Χούντας των Αθηνών και τα εσωτερικά προγεφυρώματα έδωσαν στην Τουρκία το πρόσχημα να εφαρμόσει τα από πολλού προγραμματισμένα σχέδιά της εναντίον της Κύπρου.
Τιμώντας το Έπος της Τηλλυρίας και επιμένοντας σε δημοκρατική, λειτουργική και βιώσιμη λύση του Κυπριακού δεν πρέπει να έχουμε αυταπάτες. Τα πρόσφατα γεγονότα με τις συνεχείς παραβιάσεις στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι απειλές για παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο Αιγαίο και τα νησιά, η έναρξη εποικισμού της Αμμοχώστου, η μετατροπή του αεροδρομίου της Τύμπου σε αεροδρόμιο εσωτερικών πτήσεων της Τουρκίας και η αξίωση για λύση δύο κρατών πρέπει να έχουν πείσει τους πάντες για τις πραγματικές τουρκικές προθέσεις.
Πενήντα οκτώ χρόνια από τη βάρβαρη τουρκική επίθεση στην Τηλλυρία και σαράντα οκτώ χρόνια από το έγκλημα της εισβολής του 1974 το Κυπριακό εξακολουθεί να αποτελεί πρόβλημα τουρκικού επεκτατισμού. Όσο οι αναλύσεις και εκτιμήσεις Ελλάδας και Κύπρου δεν στηρίζονται σε αυτή την απλή αλήθεια κάθε στρατηγική θα παραπαίει.
Ο κ. Γιαννάκης Λ. Ομήρου είναι πρώην πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων.
