Όσα νέα πέτυχε η παρούσα διακυβέρνηση, είμαι απόλυτα βέβαιος πως με «μουσικές εξαίσιες», ως ο ποιητής μάς προειδοποιεί εξάλλου, θα μας παρουσιαστούν με την ευκαιρία του ενός έτους διακυβέρνησης μέσω του διαγγέλματος του ΠτΔ. Οι αστοχίες, τα λάθη και οι παραλείψεις, η ασυνέπεια λόγων και έργων και το γενικότερο πρόσημο της διακυβέρνησης θα το θέσει βέβαια η αντιπολίτευση στο πλαίσιο του μισού της ρόλου, που αν θέλει μάλιστα να είναι ολόκληρος θα πρέπει να παρουσιάσει και την ικανότητα να ασκήσει σοβαρό κοινοβουλευτικό έλεγχο και να προτείνει, προκειμένου ο ρόλος της να είναι χρήσιμος και επωφελής για τους πολίτες.
Την ίδια ωστόσο στιγμή, κάθε κυβέρνηση αναλαμβάνει τη συνέχεια από μια άλλη, η οποία της παραδίδει διεργασίες προχωρημένες επί σειρά θεμάτων και όχι λευκή κόλλα. Το κατά πόσο όσα δεν πρόλαβαν να ολοκληρωθούν θα έχουν ανάλογης συνέχειας, είναι βέβαια θέμα πολιτικής βούλησης ή και ικανότητας.
Επειδή, λοιπόν, ούτε στην κυβέρνηση ανήκω, αλλά ούτε και στην αντιπολίτευση, ως την έχω περιγράψει, θα αναφερθώ ενδεικτικά και μόνο σε πολιτικές που παραδόθηκαν έτοιμες για προώθηση ή εφαρμογή, που θεωρώ αναγκαίες για το κοινό καλό, και οι οποίες ένα χρόνο μετά ανεξήγητα αγνοούνται. Υπογραμμίζω ωστόσο πως ούτε απολογητής είμαι, αλλά ούτε και ρόλο εκπροσώπου της προηγούμενης κυβέρνησης έχω. Αυτό είναι δουλειά άλλων. Παραθέτω όσα ως συντονιστής για κάποιο διάστημα του έργου που παράχθηκε τα προηγούμενα πέντε χρόνια τυγχάνει να γνωρίζω.
Το απόλυτα τίποτα
Το μοναδικό σημείο καταγραφής και ενημέρωσης του πολίτη, για όσα η κυβέρνηση πράττει, ο «Εξάντας», έχει αντικατασταθεί σήμερα με το απόλυτα τίποτα. Η διαδικτυακή αυτή πύλη ενημερωνόταν κάθε τρεις μήνες με απόφαση Υπουργικού Συμβουλίου (Υ.Σ.) και φιλοξενούσε τις κορυφαίες των πολιτικών, μεταρρυθμίσεων και εθνικών στρατηγικών για τις οποίες το Υ.Σ. αποφάσιζε. Περιελάβανε το σύνολο του αναπτυξιακού προγραμματισμού με ημερομηνίες έναρξης και ολοκλήρωσης για το κάθε έργο, σε κάθε δήμο ή κοινότητα, όπως και το κόστος του, για σκοπούς διαφάνειας. Επιπλέον φιλοξενούσε όλα τα προαπαιτούμενα για το Εθνικό Σχέδιο | Κύπρος το Αύριο.
Το μηδενικό κόστος λειτουργίας του «Εξάντα» αντικαταστάθηκε με 13 αποσπάσεις στην προεδρία και κόστος εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ ετησίως, με πρόφαση την καλύτερη ενημέρωση του πολίτη και τελικό αποτέλεσμα να είναι στο μηδέν. Ο πολίτης σήμερα ούτε γνωρίζει ούτε έχει ενώπιόν του δεδομένα. Οι κακές γλώσσες, κ. πρόεδρε, λένε πως όλο αυτό έγινε αφενός για να ικανοποιηθούν τα παιχνίδια εξουσίας κάποιων και αφετέρου για να παρουσιάζουμε ή και να εγκαινιάζουμε πολιτικές και έργα άλλων ως δικά σας. Ας είναι. Δεν με ενοχλεί. Αλλά τουλάχιστον κάντε τα. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, ο πολίτης αξίζει να ενημερώνεται για όσα η κάθε κυβέρνηση πράττει και να κρίνει μόνος του, πέραν από το μασημένο φαΐ που του προσφέρεται σε απολογιστικές δημοσιογραφικές διασκέψεις. Αυτό τουλάχιστον του υποσχεθήκατε. Διαφάνεια και λογοδοσία. Νέο ήθος και αποκατάσταση της χαμένης του περηφάνιας.
Από όσα δημοσιοποιούσε ο «Εξάντας», πριν από την εξόντωσή του εντός του 2023, αναμενόταν να ολοκληρωθούν 110 έργα ύψους 939 εκατομμυρίων, να τεθούν σε προκήρυξη προσφορών άλλα 90 αξίας 825 εκατομμυρίων, ενώ υπό δρομολόγηση βρίσκονταν άλλα 61 έργα. Ανάμεσα σε όλα αυτά, έργα που αφορούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την κοινωνική και στεγαστική πολιτική, την εκπαίδευση και την υγεία. Επιπλέον, σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, 123 πολιτικές, μεταρρυθμίσεις και εθνικές στρατηγικές παραδόθηκαν στη νέα διακυβέρνηση της χώρας, σε στάδιο υλοποίησης.
Ενδεικτικά και μόνο αναφέρω πως μεταξύ άλλων στον τομέα της υγείας είτε οδηγήθηκαν ενώπιον του Υ.Σ. και απέμενε η εφαρμογή τους ή η παραπομπή τους ενώπιον της Βουλής, ζητήματα που αφορούσαν τη δημιουργία του ινστιτούτου για τον καρκίνο, την ηπατολογική κλινική, τη λειτουργία Περιφερειακού γραφείου του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας στην Κύπρο (υπογράφηκε και η συμφωνία), το νομοσχέδιο συνηγόρου του ασθενή και το νομοσχέδιο για ίδρυση πανεπιστημιακών κλινικών.
Αγνοούνται…
Ως μέλος της προηγούμενης διακυβέρνησης ο ΠτΔ είδε μια σειρά νομοσχεδίων, που αφορούν στον εκσυγχρονισμό του οικογενειακού δικαίου, να οδηγούνται προς ψήφιση στη Βουλή, ενώ λίγους μήνες μετά παραλάμβανε έτοιμα τα εναπομείναντα τέσσερα νομοσχέδια που επί ημερών του αγνοούνται. Στα συρτάρια έμεινε και η προσπάθεια δημιουργίας χώρου κράτησης ανηλίκων, η οποία προβλέφθηκε στον προϋπολογισμό του 2023 και έμενε να προσφοριοδοτηθεί, ενώ αντίστοιχη τύχη, ή καλύτερα ατυχία, είχαν οι προσπάθειες για δημιουργία ειδικών δικαστηρίων επίλυσης μικροδιαφορών, προκειμένου να επιταχυνθεί η εξέταση εκκρεμουσών υποθέσεων, όπως και η αναδιάρθρωση της αστυνομίας, που για τις μελέτες και μόνο δαπανήθηκαν χιλιάδες ευρώ.
Και ενώ αντιπολίτευση και κυβέρνηση εδώ και μήνες συζητούν ακόμα νέα σχέδια αξιοποίησης της ηλιακής ενέργειας, σε ένα σχεδιασμό που υπό τον τίτλο «για όλους» τελικά δεν αφορά παρά στην ουσία σε κάποιες ομάδες πληθυσμού, ενδεικτικά αναφέρω πως παραλάβατε εγκεκριμένα προγράμματα ύψους 390 εκατ. ευρώ για τα πρώτα χρόνια της θητείας σας. Για χάρη απλώς των αριθμών σημειώνω πως την περίοδο 13-22 το ποσοστό των ΑΠΕ στην τελική κατανάλωση ενέργειας πήγε από το 7,91% στο 18,22%, ενώ η ισχύς από φωτοβολταϊκά την ίδια περίοδο αυξήθηκε 17 φορές. Συνολικά στο κομμάτι και μόνο της πράσινης μετάβασης είχαν προκηρυχθεί ή αναμενόταν να προκηρυχθούν μόνο για το 2023 σχέδια ύψους 285 εκατ., κ. πρόεδρε, πέραν του «Εξάντα» τα υπό αναφορά στοιχεία σας παραδόθηκαν και στους απολογισμούς των προηγούμενων υπουργών, παλιών συναδέλφων σας που δεν ήταν όλοι τους διεφθαρμένοι –ή «για τα τεράτσια» για να το πω με δικά σας λόγια.
Θα μπορούσα να γεμίζω γραμμές για αρκετή ώρα ακόμα. Είναι εύκολο λ.χ. να αφαιρείς ύλη από τα σχολεία. Κανείς δεν θα σου εναντιωθεί. Ακόμη πιο εύκολο είναι να αποφοιτήσουν όλοι με άριστα. Το αντίκρισμα που θα έχουν παραμένει άγνωστο. Τι γίνεται με τα μεταλυκειακά, ή με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και του εκπαιδευτικού έργου, με το κράτος πρόνοιας και τις πολιτικές για τη νεολαία; Σε αυτές τις δεκάδες προτάσεις που δόθηκαν, εκκρεμούσε το Ινστιτούτο Πολιτικής για τη Νεολαία και η δημιουργία Εθνικού Κέντρου Νεολαίας ως μέρος Εθνικών Στρατηγικών και όχι ως αποτέλεσμα της σοφίας των λίγων.
Οι πρόσφατες μετρήσεις κοινής γνώμης επιβεβαιώνουν όσα μπορεί κάποιος εύκολα να διαπιστώσει για την αντίληψη των πολιτών σε σχέση με την πολιτική πραγματικότητα του τόπου στο σύνολό της. Κυβέρνηση και πολιτικά κόμματα, συγκυβερνώντα και αντιπολιτευόμενα. Όσοι αρμένιζαν ανέμελοι με τα πανιά τους (και τα μυαλά τους) να γεμίζουν και να ωθούνται από τον ούριο άνεμο της εικόνας, θα βρεθούν (αν δεν βρέθηκαν ήδη) μεσοπέλαγα. Οι ισορροπίες έχουν διαταραχθεί και το μόνο που είναι βέβαιο σε βαθμό νομοτέλειας, είναι πως η ισορροπία θα επανέλθει. Είτε το θέλουν, είτε όχι.
Εν κατακλείδι, θα έλεγα πως είναι ωραία τα μεγάλα λόγια. Οι «ξεκάθαρες» θέσεις και η «ενότητα» για το κοινό καλό. Έχουν ουσία ωστόσο αν η θεωρία συναντήσει την πράξη. Και οι ηγέτες έχουν πάντα την ευθύνη. Δεν αρέσκονται σε δικαιολογίες και δεν αραδιάζουν κατηγορίες δεξιά και αριστερά για κατεστημένα που τους περιμένουν στη γωνιά. Βρίσκουν λύσεις.
Ο κ. Πέτρος Δημητρίου είναι πρώην υφυπουργός παρά τω προέδρω.
