Αρκετές δεκαετίες από τη λήξη του ψυχρού πολέμου, ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος γίνεται η αφορμή για μια νέα παγκόσμια κρίση σε πολιτικό, στρατιωτικό και οικονομικό επίπεδο. Η Κυπριακή Δημοκρατία πολύ πιθανόν να βρεθεί στη μέση του κυκλώνα εφόσον ως γνωστό βρίσκεται στη διαχωριστική γραμμή του ανταγωνισμού Δύσης και Ανατολής. Η ένταξή μας στην Ε.Ε. διασαφήνισε τον δυτικό προσανατολισμό μας και η πλήρης συμμετοχή μας στους θεσμούς της και στις αποφάσεις της Ε.Ε. δεν αμφισβητείται.
Δεν παύει όμως να είναι κοινώς αποδεκτό ότι κάθε κράτος που εισήλθε στην Ε.Ε. και στον δυτικό κόσμο το έκανε πρωτίστως για την υλοποίηση των εθνικών του στόχων σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο και για την ασφάλειά του. Δεκαοκτώ όμως ακριβώς έτη από την ένταξή μας τα οφέλη δεν είναι τα αναμενόμενα, ειδικά στο πρόβλημα εισβολής και κατοχής από την Τουρκία. Για τον λόγο αυτό η πολιτική ηγεσία δεν θα πρέπει να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις υπό μορφή request των Μεγάλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Μεγάλης Βρετανίας, όταν αυτές οι απαιτήσεις πλήττουν ζωτικά μας συμφέροντα. Το τελευταίο θέμα που δημοσιοποιήθηκε σχετικά με την «ιδέα» των ΗΠΑ για διάθεση ρωσικών συστημάτων της Ε.Φ. με τελικό προορισμό την Ουκρανία, αντιμετωπίστηκε αρχικά με θετική προσέγγιση από την κυβέρνηση, όπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα χωρίς να διαψευσθούν από την κυβέρνηση. Οι συνεχιζόμενες δε δημόσιες αντιπαραθέσεις των μεγάλων κομμάτων της Κύπρου θυμίζουν εποχές μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους που τα κόμματα διαδήλωναν στην Αθήνα κρατώντας τις σημαίες της Αγγλίας, Ρωσίας και Μ. Βρετανίας! Προφανώς οι πιέσεις από τους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων προς την κυβέρνηση και τις ηγεσίες των κομμάτων –αναλόγως των ιδεολογικών τους προελεύσεων– είναι αφόρητες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να ικανοποιούνται όλες οι απαιτήσεις τους, χωρίς πρώτα να εξασφαλίζονται τα εθνικά μας συμφέροντα και προπάντων η επιβίωσή μας. Όμως για να επιτευχθεί αυτό, απαιτείται πριν από τη λήψη οποιασδήποτε απόφασης, ιδιαίτερα τόσο βαρύνουσας σημασίας, να γίνεται ορθολογική εξέταση όλων των παραγόντων και σεναρίων, κωδικοποίηση των μειονεκτημάτων/πλεονεκτημάτων και των επιπτώσεων που θα επιφέρει αυτή η απόφαση, σε όλους τους τομείς. Η επιχειρησιακή ετοιμότητα της Ε.Φ. δεν είναι θέμα πολιτικής ανάλυσης, αλλά πρωτίστως στρατιωτικής και ως εκ τούτου οποιαδήποτε πολιτική απόφαση που επηρεάζει την Ε.Φ. πρέπει να στηρίζεται σε τεκμηριωμένη στρατιωτική ανάλυση, όπως ακριβώς γίνεται διαδικαστικά για την αντιμετώπιση της επιδημίας του COVID 19 που το Υπουργικό Συμβούλιο λαμβάνει αποφάσεις στηριζόμενο στις εισηγήσεις της επιδημιολογικής ομάδας. Η πολιτική επιχειρηματολογία διαφόρων πολιτικών ότι θα αρθεί το εμπάργκο των ΗΠΑ κατά της Κύπρου και θα απαλλαγούμε από τα ρωσικά όπλα αγοράζοντας αμερικάνικα είναι τουλάχιστον αφελής, για τους παρακάτω λόγους:
1) Η ένταξη της Κ.Δ. κάτω από την ομπρέλα ασφαλείας της Δύσης και των ΝΑΤΟ/ΗΠΑ είναι αδύνατη υπό τις περιστάσεις λόγω της πάγιας πολιτικής των ΗΠΑ. Ακόμα και αν υπάρχει πρόθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ για μια τέτοια αλλαγή, το βαθύ κατεστημένο και οι χρονοβόρες διαδικασίες για οποιαδήποτε στροφή στην εξωτερική πολιτική τους απαιτούν μια δεκαετία ίσως και περισσότερο.
2) Η στροφή της Ε.Φ. προς δυτικό εξοπλισμό με σταδιακή απόσυρση των ρωσικών συστημάτων και με προϋπόθεση τη διατήρηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας της Ε.Φ., απαιτεί τουλάχιστον 15 χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη το οικονομικό κόστος και το διατιθέμενο προσωπικό, το οποίο θα πρέπει να εκπαιδευτεί και να αποδίδει τα μέγιστα υπό συνθήκες προσομοίωσης μάχης στον νέο στρατιωτικό εξοπλισμό.
Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της Κ.Δ. από τις ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία αλλά και τη Ρωσία ιστορικά οι πράξεις τους μέχρι και σήμερα μας έχουν αποδείξει ότι αποδέχονται μεν και αναγνωρίζουν την ύπαρξη της Κ.Δ. χωρίς όμως να καταδικάζουν έμπρακτα την Τουρκία με κυρώσεις, για την κατοχή και τις επεκτατικές ενέργειές της στα Βαρώσια και στην ΑΟΖ. Ό,τι και να κάνουμε, όσες υπηρεσίες και να τους προσφέρουμε μόνο τα ζωτικά τους συμφέροντα καθορίζουν τα ανταλλάγματα προς όφελός μας. Δεν μπορεί επίσης να παραγνωριστεί το γεγονός ότι στην ομιλία του προς την Κυπριακή Βουλή, την Πέμπτη 7 Απριλίου του 2022, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι, απέφυγε να αναφερθεί και να καταδικάσει την εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο και τα δεινά που προκάλεσε αυτή στον κυπριακό ελληνισμό. Προφανώς δεν το έκανε για να μη διαταράξει τις σχέσεις της χώρας του με την Τουρκία, γιατί αυτό επιβάλλουν τα εθνικά συμφέροντά της. Η Ε.Φ. προμηθεύτηκε ρωσικό και γαλλικό οπλισμό όχι γιατί το επιδίωξε, αλλά γιατί καμιά άλλη δυτική χώρα δεν αποδεχόταν να μας πωλήσει οπλισμό για την άμυνα των ελευθέρων εδαφών μας απέναντι σε μια τεράστια κατοχική δύναμη. Η πρόσφατη δε μερική άρση του εμπάργκο είναι κάποιο βήμα μπροστά αλλά χωρίς ουσία για την επιχειρησιακή αναβάθμιση της Εθνικής Φρουράς. Όσο η Τουρκία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στην προσπάθεια ΗΠΑ και Ρωσίας για επέκταση της σφαίρας επιρροής τους στην Ανατολική Μεσόγειο, η Κ.Δ. δεν θα πρέπει να αναμένει ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική των ΗΠΑ και της Ρωσίας. Μπορεί να εκφραστούν θετικά σχόλια και υποσχέσεις σε ανώτατο επίπεδο, αλλά δεν θα έχουν ουσιαστικό αντίκρισμα που θα αλλάξει την κατάσταση προς όφελός μας.
Ο κ. Κωνσταντίνος Φυτιρής είναι υποναύαρχος ε.α.
