Έχουμε συνηθίσει να αναφερόμαστε σε νέες συνήθειες που μπαίνουν στη ζωή μας ως αναπόφευκτες, κι’ αυτή είναι μισή αλήθεια. Φυσικά και τα smartphones, τα διάφορα apps, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Τεχνητή Νοημοσύνη ήλθαν για να μείνουν. Όμως τι συμφέρει την κοινωνία, να είναι ανεξέλεγκτα ή να υπόκεινται σε ρυθμίσεις και ελέγχους; Αν είστε γονιός ανήλικου παιδιού, έχετε πάρει ήδη μια καλή γεύση ατέλειωτης χρήσης του smartphone και πασχίζετε με αυστηρότητα να βάλετε όρια (παρενθετικά, αν δεν θέτει ο γονιός όριο στην προσωπική χρήση, είναι αδύνατον να πεισθεί το παιδί). Είναι άραγε εφικτό σε ευρύτερο επίπεδο να ρυθμιστούν οι λειτουργίες τέτοιων νέων αγορών;
Δείτε την φαρμακευτική βιομηχανία και αναλογιστείτε πόση εξάπλωση θα είχαν στην αγορά επικίνδυνα ή ατελή φάρμακα, αν οι αρχές (Food and Drug Administration στις ΗΠΑ, Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων στην Ελλάδα, κ.λπ.) δεν εφάρμοζαν τα αυστηρά πλαίσια εγκρίσεων που γνωρίζουμε, πριν επιτρέψουν σε κάθε νέο προϊόν να πωληθεί. Γιατί να μην ισχύσει το ίδιο με νέες τεχνολογίες;
Η απάντηση δεν είναι απλή. Ένα εμπόδιο εμφανίζεται από την υστέρηση που αναπόφευκτα έχουν οι ρυθμιστικές αρχές στην κατανόηση των νέων τεχνολογιών, όταν καλούνται να συνομιλήσουν με τους δημιουργούς τους. Η αμερικανική Βουλή έχει συνεδριάσει με τον δημιουργό του Facebook την άνοιξη 2018, για παράδειγμα, και οι δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι βουλευτές ήταν ευδιάκριτες. Στο θέμα περί ρυθμίσεων, ο Mark Zuckerberg δήλωσε ότι «I think the real question, as the internet becomes more important in people’s lives, is what is the right regulation, not whether there should be or not». Ποιοι θα αναλάβουν τη ρύθμιση, και πώς θα τα καταφέρουν, λοιπόν; Ο γερουσιαστής Richard Blumenthal, του Connecticut ήταν σκεπτικός «Unless there’s a law, their business model is going to continue to maximize profit over privacy». Το οποίο μας φέρνει σε ένα επόμενο, μεγαλύτερο εμπόδιο.
Πώς θα διευκολύνουν οι γνωστοί, λίγοι παγκόσμιοι κολοσσοί νέων τεχνολογιών την εισαγωγή ρυθμίσεων της Τεχνητής Νοημοσύνης, όταν προτάσσουν τον στόχο μεγιστοποίησης κερδοφορίας έναντι κάθε άλλου; Για την εξυπηρέτηση των σκοπών τους δε, δαπανούν τεράστια ποσά για lobbying. Μόνο οι Apple, Amazon, Google και Facebook το 2021 δαπάνησαν άνω των $55 εκατ. σε lobbying της αμερικανικής κεντρικής κυβέρνησης. Αντιλαμβάνεστε ότι οι αρχές που θα εμπλακούν με ρυθμίσεις έχουν ένα βουνό να ανέβουν.
Πολύ περισσότερο τώρα, όταν από τον Νοέμβριο του 2022 μπήκαν στην αγορά Τεχνητής Νοημοσύνης το ChatGPT και αντίστοιχα προϊόντα, που φέρνουν ακόμη περισσότερες ευκολίες στους χρήστες. Όπως π.χ. στους σπουδαστές, που πια δεν θα χρειάζονται να μελετήσουν ένα θέμα, αν δεν θέλουν, αφού ένα ChatGPT θα δημιουργεί το κείμενο για την εργασία τους πανεύκολα αντί γι’ αυτούς! Παρά τους προφανείς κινδύνους που προκύπτουν, αρκετοί ακαδημαϊκοί εμφανίζονται καθησυχασμένοι, ίσως από φόβο μην χαρακτηριστούν ενάντιοι στην πρόοδο. Άλλοι κλάδοι δεν δείλιασαν. Στη βιομηχανία του θεάματος πολλοί δημιουργοί εναντιώνονται στην απειλή εμφάνισης στην αγορά στίχων, σεναρίων, μουσικής, εκτελέσεων, εικόνων που παραβιάζουν τα πνευματικά δικαιώματα. Το γνωστό πρακτορείο εικόνων Getty Images έχει ήδη κινήσει νομικές διαδικασίες στο Λονδίνο εναντίον ενός τέτοιου προϊόντος.
Κι ύστερα, είναι η εμφάνιση ψευδών και παραπλανητικών δημιουργιών από συστήματα τύπου ChatGPT. Ο έγκυρος βρετανικός Guardian έχει καταγγείλει την πράξη παραποίησης δημιουργίας και απόπειρας εμφάνισής της ως προερχόμενης από αυτόν. Η Ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα συνειδητής πλάνης του κοινού. Μόλις πριν λίγες εβδομάδες βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία «Oppenheimer», βασισμένη στο βιβλίο των Kai Bird και Martin Sherwin. Απόρροια σοβαρής έρευνας, παρουσιάζει τον βίο του J. Robert Oppenheimer, δημιουργού της ατομικής βόμβας. Στο στάδιο της δημιουργίας της βόμβας, οι ΗΠΑ εργαζόντουσαν πυρετωδώς, μην τους προλάβει η ναζιστική Γερμανία. Μετά την καταστροφή σε Χιροσίμα και Ναγκασάκι (Αύγουστος 1945), ο Oppenheimer συνειδητοποίησε την ασύλληπτη απειλή για την ανθρωπότητα και εκφράστηκε τόσο δημόσια όσο και με προσεγγίσεις στην κυβέρνηση, ζητώντας αυστηρούς ελέγχους στα πυρηνικά όπλα. Δεν τα κατάφερε.
Ας προσέξουμε παραταύτα τι δήλωσε σ’ αυτή την εφημερίδα την περασμένη Κυριακή σε συνέντευξή του στον Γιάννη Παλαιολόγο ο Kai Bird, συγγραφέας του «Oppenheimer», όταν ερωτήθηκε σχετικά με τον δημόσιο διάλογο γύρω από την Τεχνητή Νοημοσύνη. «Ο διάλογος αυτός εξακολουθεί να μη συμβάλλει όπως θα έπρεπε στην ενημέρωση του κοινού. Εξακολουθούμε να μην έχουμε διεθνείς προσωπικότητες με την αίγλη ενός Αϊνστάιν, που θα μας εξηγήσουν ποια είναι τα δύσκολα ερωτήματα που γεννάει αυτή η νέα τεχνολογία και τι πρέπει να κάνουμε για να τη ρυθμίσουμε προς όφελος της ανθρωπότητας. Αντ’ αυτού, η τεχνολογία αυτή εξαπολύεται –και φοβάμαι ότι θα έχει σοβαρές ακούσιες συνέπειες». Είναι ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τα πράγματα με περισσότερη σοβαρότητα!
Ο δρ Ξενοφών Χασάπης είναι σύμβουλος και εκπαιδευτής Στελεχών Επιχειρήσεων και Νέων.
Xenophon.hasapis@gmail.com
